Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Αντιμέτωποι με κατασχέσεις σε μισθούς, συντάξεις, λοιπά εισοδήματα, περιουσιακά στοιχεία και τραπεζικές καταθέσεις αναμένεται να βρεθούν όσοι φορολογούμενοι δεν εντάξουν στη ρύθμιση των άρθρων 98-109 του ν. 4611/2019 τις οφειλές τους προς τη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έγιναν ληξιπρόθεσμες έως τις 31-12-2018. Κατασχέσεις θα επιβληθούν και σε όσους οφειλέτες εντάχθηκαν ή θα ενταχθούν στη ρύθμιση αλλά στη συνέχεια δεν θα καταφέρουν να είναι συνεπείς με τους όρους της με αποτέλεσμα να τη χάσουν.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι φορολογούμενοι που αφήνουν ανεξόφλητα ή αρρύθμιστα τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους προς τις υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης είναι εκτεθειμένοι ανά πάσα στιγμή στην επιβολή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, όπως οι κατασχέσεις σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία, καθώς επίσης και οι πλειστηριασμοί περιουσιακών στοιχείων.
Πρόσφατα, τέθηκε σε ισχύ μια νέα γενικευμένη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, οι όροι της οποίας περιλαμβάνονται στα άρθρα 98-109 του ν. 4611/2019. Με τη ρύθμιση αυτή δίδεται η δυνατότητα σε εκατομμύρια φορολογούμενους να εξοφλήσουν τμηματικά έως και σε 120 μηνιαίες δόσεις οφειλές τους προς την Επιχειρησιακή Μονάδα Είσπραξης, τα Ελεγκτικά Κέντρα, τις ΔΟΥ και τα τελωνεία, οι οποίες έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες έως τις 31-12-2018. Η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής οφειλετών στη νέα αυτή ρύθμιση λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2019.
Όσοι οφειλέτες δεν υποβάλουν αιτήσεις υπαγωγής μέχρι την ημερομηνία αυτή καθώς και όσοι υποβάλουν αιτήσεις, ενταχθούν στη ρύθμιση αλλά στη συνέχεια την απολέσουν, λόγω αδυναμίας να τηρήσουν τους όρους της, θα αντιμετωπιστούν πλέον με αυστηρότητα από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης υπό την έννοια ότι θα ληφθούν εναντίον τους όλα τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.Σημειώνεται ότι η νέα ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο χάνεται, με συνέπεια να καθίσταται για τον οφειλέτη που εντάχθηκε σ’ αυτήν υποχρεωτική η άμεση καταβολή ολόκληρου του ανεξόφλητου υπολοίπου της οφειλής σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης και η Φορολογική Διοίκηση να έχει το δικαίωμα άμεσης επιδίωξης είσπραξης της οφειλής με όλα τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα νομοθεσία αναγκαστικά μέτρα, εφόσον ο οφειλέτης:
α) δεν καταβάλει δύο (2) συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις της ρύθμισης ή καθυστερήσει την καταβολή των δύο (2) τελευταίων δόσεων της ρύθμισης για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα,
β) δεν υποβάλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ καθ’ όλο το διάστημα της ρύθμισης των οφειλών του και μέχρι την εξόφλησή της εντός τριών (3) μηνών το αργότερο από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους ή εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία αίτησης για υπαγωγή στη ρύθμιση εφόσον η προθεσμία υποβολής έχει παρέλθει πριν την υπαγωγή σε αυτή,
γ) δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει κατά νόμιμο τρόπο τις οφειλές του, καθ’ όλη τη διάρκεια της ρύθμισης εντός διμήνου από τη λήξη προθεσμίας καταβολής τους ή εντός διμήνου από την ημερομηνία αίτησης για υπαγωγή στη ρύθμιση εφόσον η προθεσμία καταβολής τους έχει παρέλθει πριν την υπαγωγή σε αυτή,
δ) υποπέσει καθ’ υποτροπή στις ακόλουθες παραβάσεις:
• μη υποβολή ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης παρακράτησης φόρου,
• έκδοση στοιχείων λιανικής πώλησης χωρίς τη χρήση φορολογικού ηλεκτρονικού μηχανισμού ή από εγκεκριμένο και μη δηλωμένο φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό ή από φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό ο οποίος δεν λειτουργεί με εγκεκριμένες προδιαγραφές,
• έκδοση δελτίων και αποδείξεων από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Εισροών - Εκροών, χωρίς τη χρήση εγκεκριμένου μοντέλου μηχανισμού σήμανσης (ΕΑΦΔΣΣ),
• μη έκδοση φορολογικών στοιχείων ή έκδοση ή λήψη ανακριβών φορολογικών στοιχείων.
Οι «παγίδες»
Περαιτέρω θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η νομοθεσία για τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση κρύβει πολλές παγίδες για τους οφειλέτες με αρρύθμιστα χρέη. Συγκεκριμένα:
1 Κάθε ΔΟΥ δικαιούται να κατάσχει ακόμη και ακίνητο που ανήκει σε οφειλέτη της, εφόσον το ληξιπρόθεσμο χρέος του προς αυτήν υπερβαίνει τα 500 ευρώ. Αν ένας φορολογούμενος οφείλει στο Δημόσιο ένα ποσό άνω των 500 ευρώ (π.χ. ένα ποσό της τάξεως των 3.000 ευρώ) και δεν έχει καθόλου καταθέσεις στις τράπεζες ούτε κάποια έσοδα ή εισοδήματα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να κατασχεθούν για να αποπληρωθεί η οφειλή του, τότε υπάρχει πιθανότητα να πληροφορηθεί ότι εκδόθηκε εντολή για κατάσχεση του σπιτιού του ή κάποιου άλλου ακινήτου που κατέχει. Η αρμόδια ΔΟΥ έχει δικαίωμα να δεσμεύσει και να κατάσχει ακίνητο ακόμη και για ένα σχετικά χαμηλό χρέος. Το «γράμμα» του νόμου προβλέπει ότι για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ δύνανται να επιβληθούν όλα τα εναλλακτικά αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, συμπεριλαμβανομένων και των κατασχέσεων ακινήτων. Συνεπώς, ο κίνδυνος να μπλέξει σε περιπέτειες με την ακίνητη περιουσία του όποιος χρωστά πάνω από 500 ευρώ στο Δημόσιο και δεν τα ‘χει πληρώσει εμπρόθεσμα ή δεν τα έχει ρυθμίσει σε δόσεις είναι υπαρκτός, έστω κι αν οι πιθανότητες να τον αντιμετωπίσει είναι πάρα πολύ μικρές.
2 Κάθε ΔΟΥ μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση αυτοκινήτου, σκάφους ή οποιουδήποτε άλλου κινητού περιουσιακού στοιχείου κατέχει ένας οφειλέτης της, εφόσον αυτός της χρωστάει πάνω από 500 ευρώ. Το όριο ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι το οποίο δεν επιτρέπονται κατασχέσεις ακινήτων ισχύει και για τις κατασχέσεις κινητών περιουσιακών στοιχείων. Συνεπώς, για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ επιτρέπεται στις φορολογικές αρχές να κατάσχουν οποιαδήποτε κινητά περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.
Μισθοί, ενοίκια
3 Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμης οφειλής προς το Δημόσιο, η αρμόδια για την είσπραξη της οφειλής υπηρεσία (Ε.Μ.ΕΙΣ., Ελεγκτικό Κέντρο, ΔΟΥ ή Τελωνείο) έχει το δικαίωμα να κατάσχει τα ακόλουθα ποσά που τυχόν δικαιούται να εισπράξει ο οφειλέτης:
α) Από ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων άνω των 1.000 και έως 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.
β) Το ποσό οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη, εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ.
γ) Το 1/5 των καταβαλλόμενων ημερομισθίων.
δ) Το 1/2 του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα.
ε) Έως και το 100% των ενοικίων των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης δικαιούται να λαμβάνει τέτοια εισοδήματα.
στ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ. για απόλυση του οφειλέτη από την εργασία ή για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.)
ζ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ. ακινήτων, Ι.Χ. αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.).
η) Ολόκληρα τα ποσά των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ, καθώς δεν έχει προβλεφθεί η νομοθετική κατοχύρωση του ακατάσχετου των συγκεκριμένων κοινωνικών παροχών. Οι κατασχέσεις των παραπάνω ποσών επιτρέπεται να γίνονται πριν την καταβολή τους στους δικαιούχους-οφειλέτες του Δημοσίου, δηλαδή ενώ τα ποσά αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια εκείνων που πρόκειται να τα καταβάλουν (στα χέρια τρίτων, δηλαδή στα χέρια των εργοδοτών αν πρόκειται για μισθούς ή των ασφαλιστικών ταμείων αν πρόκειται για συντάξεις ή άλλες παροχές ή στα χέρια των ενοικιαστών αν πρόκειται για ενοίκια ή στα χέρια των αγοραστών αν πρόκειται για ποσά από πωλήσεις, στα χέρια του ΟΠΕΚΑ αν πρόκειται για οικογενειακά επιδόματα κ.λπ.).
Καταθέσεις
4 Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο άνω των 30 ευρώ, η αρμόδια ΔΟΥ έχει δικαίωμα να κατάσχει ποσά από τις καταθέσεις του οφειλέτη στις τράπεζες. Εξαιρούνται ορισμένα κοινωνικά επιδόματα, όπως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, το επίδομα θέρμανσης, η διατροφή ανηλίκου τέκνου και κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ως «ακατάσχετο» από τη νομοθεσία που το προβλέπει. Σε περίπτωση που έχει επιβληθεί κατάσχεση σε ποσά τέτοιων επιδομάτων κατατεθειμένα σε τραπεζικό λογαριασμό δικαιούχου, ο οφειλέτης πρέπει να υποβάλει αίτηση στην αρμόδια ΔΟΥ για περιορισμό της κατάσχεσης ώστε τα ποσά αυτά να εξαιρεθούν από τα κατασχετέα και να αποδεσμευτούν.
Ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ
Πάντως οι οφειλέτες, ακόμη κι αν δεν έχουν ρυθμίσει ή δεν μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, έχουν τουλάχιστον το δικαίωμα να προστατεύσουν από τον κίνδυνο των κατασχέσεων τα τακτικά καταβαλλόμενα, μέσω τραπεζικών λογαριασμών, ποσά μισθών, συντάξεων και λοιπών ασφαλιστικών επιδομάτων και παροχών, τα οποία δικαιούνται. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για κάθε οφειλέτη της Φορολογικής Διοίκησης ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ όσον αφορά τα ποσά των καταθέσεών του σε ένα λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.
Όμως, για να ισχύσει το ακατάσχετο αυτό όριο, ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση τον συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό του, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά σχετική δήλωση στο σύστημα ΤAXISNET. Εφόσον ο οφειλέτης έχει τραπεζικό λογαριασμό στον οποίο πιστώνονται κάθε μήνα ποσά μισθών ή συντάξεων ή άλλων ασφαλιστικών βοηθημάτων ή κοινωνικών επιδομάτων οφείλει να γνωστοποιήσει αυτό τον λογαριασμό στη Φορολογική Διοίκηση, ώστε να μην κατάσχονται από αυτόν υπόλοιπα χαμηλότερα των 1.250 ευρώ.
