Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
gpal@naftemporiki
Στο στόχαστρο των ελεγκτών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) βρίσκονται και φέτος οι φορολογούμενοι που εκμεταλλεύονται τις κατοικίες τους με βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσω Airbnb, Booking, HomeAway ή άλλων ηλεκτρονικών δικτύων, αλλά δεν δηλώνουν στην εφορία τα εισοδήματα που αποκτούν. Οι φορολογικοί έλεγχοι διενεργούνται σε περιοχές όπου κυριαρχεί το φαινόμενο των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Σε πολλές περιπτώσεις οι εφοριακοί προσεγγίζουν τους ιδιοκτήτες ή τους διαχειριστές των κατοικιών παριστάνοντας τους πελάτες.
Το Μητρώο Ακινήτων
Οι έλεγχοι διευκολύνονται πλέον και από την ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ, το Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, όπου οι ιδιοκτήτες ακινήτων οφείλουν να δηλώνουν τα στοιχεία για τα ακίνητα που εκμισθώνουν βραχυπρόθεσμα, στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού, καθώς και τα έσοδα που εισπράττουν από τις συγκεκριμένες μισθώσεις. Όλες οι συμβάσεις που έχουν συναφθεί από την 1η Ιανουαρίου 2018 και μετά πρέπει να έχουν δηλωθεί υποχρεωτικά στο συγκεκριμένο Μητρώο. Σε διαφορετική περίπτωση οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές των ακινήτων απειλούνται, εκτός από τις χρηματικές ποινές για φοροδιαφυγή, και με αυτοτελή πρόστιμα έως 5.000 ευρώ.
Ειδικότερα, μέσω του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής της ΑΑΔΕ πραγματοποιείται η καταγραφή και των ακινήτων και των εισοδημάτων. Τα στοιχεία που καταχωρούνται στη «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής» ανά βραχυχρόνια μίσθωση είναι, μεταξύ άλλων, τα εξής:
* ο αριθμός εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής,
* το συνολικό συμφωνηθέν μίσθωμα ή το συνολικό ποσό βάσει της πολιτικής ακύρωσης,
* η επωνυμία εκάστης ψηφιακής πλατφόρμας,
* τα στοιχεία του μισθωτή, η έναρξη και η λήξη της μίσθωσης,
* ο τρόπος πληρωμής του μισθώματος.
Οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ διασταυρώνουν τα στοιχεία από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες Airbnb, Booking και HomeAway, όπου αναγγέλλονται οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, με τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής και εντοπίζουν τις περιπτώσεις ιδιοκτητών με αδήλωτες μισθώσεις.
Η μόδα των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων, που ξεκίνησε από το κέντρο της Αθήνας (Κουκάκι, Μεταξουργείο, Κεραμεικός, Ιλίσια, Μετς), έχει κατακτήσει όλη τη χώρα. Το έξτρα εισόδημα που μπορεί να έχει ένας ιδιοκτήτης που ενοικιάζει το σπίτι του μέσω Airbnb ή μέσω άλλης ηλεκτρονικής πλατφόρμας ξεπερνά τα 500-600 ευρώ τον μήνα.
Οι ενεργές αγγελίες για βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων μόνο στην Αθήνα είναι σήμερα περισσότερες από 6.500, όταν πριν από σχεδόν έναν χρόνο ο αριθμός τους μόλις και ξεπερνούσε τις 2.500.
Απόκρυψη 882.443 ευρώ
Σημειώνεται ότι από τους πιλοτικούς ελέγχους που «έτρεξε» το 2018 η ΑΑΔΕ προέκυψε ότι 38 φορολογούμενοι, οι οποίοι εντοπίστηκαν με αδήλωτα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb, δήλωσαν εκ των υστέρων μέσο εισόδημα 23.222 ευρώ ή 1.935 ευρώ τον μήνα κατά μέσο όρο και συνολικά 882.443 ευρώ.
Ειδικότερα, υλοποιήθηκε πιλοτική δράση εντοπισμού φορολογουμένων που εκμισθώνουν τα ακίνητά τους μέσω κάποιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας βραχυχρόνιας μίσθωσης και αποκρύπτουν τα εισοδήματα από τις εκμισθώσεις αυτές. Πραγματοποιήθηκε επικοινωνία με τους υπόχρεους ώστε να προχωρήσουν εκούσια στην εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων. Όπως διαπίστωσε η ΑΑΔΕ, οικειοθελώς συμμορφώθηκε το 76% σε πλήθος 50 υποθέσεων, με τους φορολογούμενους να δηλώνουν εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων συνολικού ποσού 882.443 ευρώ. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι 38 ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν κρατήσει μακριά από τα μάτια της εφορίας μέσο εισόδημα 23.222 ευρώ από βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Μη καταβολή ΕΝΦΙΑ
Επιπλέον, από άλλη ελεγκτική δράση της ΑΑΔΕ κατά το έτος 2018 στον τομέα των ακινήτων, εντοπίστηκαν 600 αλλοδαποί νέοι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα να μην έχουν δηλώσει τα στοιχεία των ακινήτων τους στο Ε9. Οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν να καταβάλουν ΕΝΦΙΑ συνολικού ύψους 253.301 ευρώ. Παράλληλα «έτρεξε» και δράση για τη διασταύρωση δήλωσης μισθωμάτων ακινήτων Ε2 με τα στοιχεία της δήλωσης ακινήτων Ε9 σε σύνολο 464 φορολογουμένων, με το ποσοστό συμμόρφωσης να ανέρχεται σε 15,3%, καθώς και δράση για τον εντοπισμό νομικών προσώπων που δεν υπέβαλαν δήλωση ακινήτων Ε9 ως όφειλαν, από την οποία επιτεύχθηκε συμμόρφωση 27,4% (υπέβαλαν δήλωση Ε9 τα 26 από τα 95 νομικά πρόσωπα που έλαβαν ειδοποίηση) και η βεβαίωση του ΕΝΦΙΑ διαμορφώθηκε στο ποσό των 414.899,33 ευρώ.
Τέταρτη η Ελλάδα στους φόρους ακίνητης περιουσίας
Στις χώρες με τα υψηλότερα έσοδα από τη φορολογία των ακινήτων συγκαταλέγεται η Ελλάδα. Συγκεκριμένα, καταλαμβάνει την 4η θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τη συμμετοχή των φόρων ακίνητης περιουσίας στη συνολική φορολόγηση, σύμφωνα με την ανάλυση του Tax Foundation. Ειδικότερα, οι διάφορες επιβαρύνσεις στην ακίνητη περιουσία αντιστοιχούσαν το 2017 στο 8,1% των συνολικών φορολογικών εσόδων στη χώρα μας, με τη Βρετανία να βρίσκεται στην κορυφή της σχετικής κατάταξης με ποσοστό 12,6%. Δεύτερο κατατάσσεται το Λουξεμβούργο με 9,6%, τρίτη η Γαλλία με 9,5%, ενώ την πρώτη πεντάδα συμπληρώνει το Βέλγιο με ποσοστό 7,9%.
Στον αντίποδα βρίσκεται η Εσθονία, όπου η επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας αντιστοιχεί μόλις στο 0,7% των συνολικών φορολογικών εσόδων, ενώ ακολουθούν Αυστρία, Λιθουανία και Σλοβακία με 1,3%.
Το Tax Foundation σημειώνει πως στη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας συμπεριλαμβάνει τους ετήσιους φόρους που επιβάλλονται σε κτήρια και οικόπεδα, καθώς και τη φορολόγηση δωρεών, γονικών παροχών, κληρονομιάς και μεταβιβάσεων. Στην Ελλάδα, μεγάλη συμμετοχή στα φορολογικά έσοδα έχουν τα τελευταία χρόνια οι εισπράξεις από τον ετήσιο φόρο ακινήτων (αρχικά ΕΕΤΑ, κατόπιν ΕΕΤΗΔΕ και μετέπειτα ΕΝΦΙΑ) που επιβλήθηκαν από το 2011 και μετά, αρχικά ως προσωρινά μέτρα, υπό την πίεση των δανειστών, αλλά... ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Κάθε χρόνο βεβαιώνεται ΕΝΦΙΑ περί τα 3,6 δισ. ευρώ και εισπράττεται ποσό ύψους 3,2 δισ. ευρώ.
