Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Με ρυθμό 3% αυξήθηκαν πέρυσι τα έσοδα των καταστημάτων στα τρία μεγάλα εμπορικά κέντρα, για τα οποία δημοσιεύονται επίσημα στοιχεία και αποτυπώνουν σε γενικές γραμμές την τάση. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από το επίπεδο του 1% που κινήθηκε η κατανάλωση των νοικοκυριών το 2018 (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ), ενισχύοντας την εκτίμηση ότι οι καταναλωτές αργά αλλά σταθερά στρέφονται προς τα εμπορικά κέντρα για τις αγορές τους.
Παρ’ όλα αυτά, πέρα από ορισμένες επεκτάσεις υφιστάμενων εμπορικών κέντρων, τα επόμενα δύο τουλάχιστον χρόνια (το ελάχιστο διάστημα που είναι αναγκαίο για να υλοποιηθεί μια μεγάλη ανάπτυξη, άδειες - κατασκευή), στον κατάλογο των εμπορικών κέντρων της χώρας μας δεν φαίνεται κάποια νέα προσθήκη.
Το Cambas Project
Σε ωριμότερη φάση βρίσκεται η δημιουργία του εμπορικού επιχειρηματικού και πολιτιστικού πάρκου στο ακίνητο της Reds (θυγατρική της Ελλάκτωρ) στην Κάντζα (Παλλήνη Αττικής), επένδυση ύψους 220 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για την αξιοποίηση του παλιού οινοποιείου Καμπά, έκταση 315 στρεμμάτων, η οποία αρχικά (δεκαετία 2000) προοριζόταν για τη δημιουργία ενός μεγάλου εμπορικού - ψυχαγωγικού κέντρου.
Στη συνέχεια προστέθηκαν γραφειακοί χώροι και πλέον ο όμιλος Ελλάκτωρ αναφέρεται σε μια μικτή επένδυση, που σήμερα δεν υπάρχει όμοιά της και η οποία θα περιλαμβάνει κύριες επιχειρηματικές χρήσεις τριτογενούς τομέα, γραφείων, εμπορίου και πολιτισμού, υποστηριζόμενες από χρήσεις εστίασης, αναψυχής και τουριστικής φιλοξενίας (ξενοδοχείο).
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ενημέρωση για το The Cambas Project (αποτελέσματα Ελλάκτωρ 2018), το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) του ΥΠΕΝ ενέκρινε την πολεοδομική μελέτη. Η ανάρτηση του πολεοδομικού σχεδίου είναι σε εξέλιξη και εκτιμάται ότι εντός της χρήσης του 2019 θα εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα επιτρέπει την έκδοση των οικοδομικών αδειών.
Το κρίσιμο σημείο, ωστόσο, για την επένδυση αυτή είναι η εξεύρεση χρηματοδότησης - επενδυτών. Όπως εκτιμάται, η Reds δεν θα ξεκινήσει την υλοποίηση του έργου (που ούτως ή άλλως έχει ακόμα δρόμο για την έκδοση των αδειών) αν δεν εξασφαλίσει συνεργάτες ή ακόμα και αγοραστές για τμήμα ή για όλη την ανάπτυξη. Γενικότερα, η Reds αναζητεί επενδυτές - αγοραστές για τις αναπτύξεις της, δηλαδή και για το Smart Park, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι πραγματοποιεί σχετικές επαφές τόσο με εγχώριους όσο και με ξένους πιθανούς επενδυτές.
Το Smart Park
Στο εμπορικό πάρκο Smart Park, η Reds ξεκίνησε στις αρχές του τελευταίου τριμήνου του 2018 την ανέγερση του κυρίως κτηρίου της επόμενης φάσης ανάπτυξης του πάρκου, συνολικής δομήσιμης επιφανείας περίπου 15.200 τ.µ. µε εξασφαλισμένη τραπεζική χρηματοδότηση και προσυμφωνημένη τη μίσθωση άνω του 60% των επιφανειών, ποσοστό που σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας αναμένεται να ξεπεράσει το 80% στο α’ εξάμηνο του 2019.
Το Smart Park είναι κατά 100% μισθωμένο, ενώ ο δείκτης επισκεψιμότητας του Πάρκου αυξήθηκε πέρυσι 12,4% σε σχέση με το 2017. Για την εταιρεία του Smart Park τα έσοδα από μισθώματα ανήλθαν σε 6,3 εκατ. έναντι 6 εκατ. στη χρήση του 2017, τα EBITDA σε 7 εκατ. έναντι 4,2 εκατ. ευρώ και τα κέρδη μετά από φόρους σε 3,5 εκατ. ευρώ έναντι 1,3 εκατ. το 2017. Τα περσινά αποτελέσματα είναι βελτιωμένα κατά 2,8 εκατ. λόγω αναστροφής αποµείωσης της αξίας του ακινήτου της στο Smart Ρark. Η Reds δεν δημοσιοποιεί το στοιχείο για τον συνολικό τζίρο που έχουν τα καταστήματα του Πάρκου.
Νέες αναπτύξεις
Όσον αφορά τις νέες αναπτύξεις, με ενδιαφέρον αναμένεται πόσο γρήγορα θα ξεκινήσει η κατασκευή του δεύτερου εμπορικού κέντρου του ομογενούς επιχειρηματία από τη Βενεζουέλα, Παναγιώτη Kωνσταντίνου, στην εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας στον κόμβο Λυκόβρυσης, με δεδομένο ότι εντάχθηκε στις διαδικασίες fast track.
Στο Athens Metro Mall, στην περιοχή Αγίου Δημητρίου της πρωτεύουσας, το πρώτο εμπορικό κέντρο του κ. Κωνσταντίνου, ο τζίρος των καταστημάτων πέρυσι αυξήθηκε 4,5% (περίπου 114 εκατ. ευρώ). Το νέο εμπορικό στη Λυκόβρυση, περίπου 40.000 τ.μ., είναι επένδυση 93,4 εκατ. ευρώ (75 εκατ. ήταν αυτή στο Athens Metro Mall).
Μεγάλο εμπορικό κέντρο αναμένεται να γίνει στο Ελληνικό, ωστόσο δεν μπορεί να υπάρξει καμιά εκτίμηση για τον χρόνο έναρξης κατασκευής του. Στασιμότητα παρατηρείται όσον αφορά τις εξελίξεις για το ημιτελές εμπορικό κέντρο στον Βοτανικό, άλλοτε ιδιοκτησία της Μπάμπης Βωβός και σήμερα ανήκει στην Alpha Bank, η οποία έχει συνάψει συνεργασία με την αμερικανική Hines. H ΓΑΙΟΣΕ προωθεί δύο εμπορικά κέντρα σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη χωρίς να υφίσταται, τουλάχιστον, δημοσιοποιημένο σχετικό χρονοδιάγραμμα και ο ΟΛΠ έχει αποσύρει την πρότασή του να κατασκευάσει μεγάλο εμπορικό κέντρο στο λιμάνι.
Δύσκολα, όπως όλα δείχνουν, θα έχουμε άμεσα εξελίξεις για την υλοποίηση του Aegean Park του ομίλου Χαραγκιώνη στο Φάληρο, ενώ στις καλένδες έχει πάει η δημιουργία του εμπορικού κέντρου Academy Gardens στην Ακαδημία Πλάτωνος στον Κηφισό.
Εργασίες επέκτασης υφιστάμενων εμπορικών κέντρων, εκτός από το Smart Park, βρίσκονται σε εξέλιξη στο Golden Hall, ενώ σχεδιασμός υπάρχει για τα εμπορικά κέντρα του ομίλου της Βιοχάλκο.
Η θυγατρική της Lamda, Lamda Domi, έπειτα από την ιδιαίτερα χρονοβόρα έκδοση της οικοδομικής άδειας τον Ιούνιο του 2018, έχει ξεκινήσει τις εργασίες για την ανάπτυξη της δυτικής πτέρυγας του κτηρίου του πρώην Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης, εντός του οποίου λειτουργεί το Golden Hall στο Μαρούσι, με στόχο την ολοκλήρωση της επένδυσης πριν από το τέλος του 2019.
Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 25 εκατ. ευρώ. Ο στόχος είναι η επένδυση αυτή να συμπληρώσει και να ενισχύσει το υφιστάμενο εμπορικό κέντρο Golden Hall.
Εξελίξεις αναμένονται αναφορικά με τα σχέδια επέκτασης του River West, ενώ στο Mare West της Βιοχάλκο στην Κόρινθο έχει προγραμματιστεί η κατασκευή ενός αθλητικού-ψυχαγωγικού πάρκου επιφάνειας 7.000 τ.μ.
Το 2018 το River West|IKEA κατέγραψε αύξηση εσόδων από μισθώματα και επισκεψιμότητα κατά 6,5% και 10% αντίστοιχα, ενώ το τρέχον ποσοστό πληρότητας είναι 100%. Παράλληλα, το Εμπορικό Πάρκο Mare West πέτυχε αύξηση εσόδων-μισθώσεων και επισκεψιμότητας κατά 5% και 10% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της Βιοχάλκο ο κλάδος των ακινήτων του ομίλου θα επικεντρωθεί περισσότερο στην περαιτέρω αύξηση των εσόδων από μισθώματα και της επισκεψιμότητας του River West|IKEA και του Mare West, μέσω νέων επικοινωνιακών και προωθητικών στρατηγικών.
Στο Athens Heart το 2018 ο τζίρος των καταστημάτων του μειώθηκε περίπου 3%. Βρίσκεται σε φάση αλλαγής του μίγματος των καταστημάτων του έπειτα από μελέτες που έχουν γίνει και ο προσανατολισμός είναι να κινηθεί προς την κατεύθυνση του εκπτωτικού με μάρκες και σε ενίσχυση της ψυχαγωγίας. Η διαχειρίστρια εταιρεία Pasal βρίσκεται σε φάση έγκρισης σχεδίου εξυγίανσης και συζητά για το Athens Heart με την Hines.
Στοιχεία δεν παρέχονται για το Avenue της Λεωφόρου Kηφισίας (ιδιοκτησία Tρόπαια Συμμετοχική, με βασικό μέτοχο την οικογένεια Παπαγεωργίου).
Σε φάση μετασχηματισμού τελεί το Capitol City Outlet του ομίλου Χαραγκιώνη στην 3η Σεπτεμβρίου, στο κέντρο της Αθήνας. Νέο ξεκίνημα έκανε πρόσφατα το Pantheon Plaza των Sonae Sierra - Bluehouse στη Λάρισα.
