Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Έξι μυστικά για τον τρόπο υπολογισμού και κατοχύρωσης της έκπτωσης φόρου των 1.900-2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος 8.636,36 - 9.545,45 ευρώ, θα πρέπει να γνωρίζουν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες ώστε κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση και υποβολή των φετινών φορολογικών δηλώσεων να μην υποπέσουν σε σφάλματα, χάσουν την έκπτωση και κληθούν να καταβάλουν επιπλέον φόρους.
Όπως και πέρυσι έτσι και φέτος, οι κωδικοί 049-050 είναι ξεκλείδωτοι και οι φορολογούμενοι αναγράφουν σε αυτούς τα ποσά των δαπανών που πραγματοποίησαν το 2018 με ηλεκτρονικά μέσα ή με χάρτινες αποδείξεις, εάν εντάσσονται στις κατηγορίες που εξαιρούνται από τις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, να αναγράψουν τα σωστά ποσά των ηλεκτρονικών αγορών για τις οποίες έχουν και τις αποδείξεις εάν χρειαστεί και πραγματοποιηθεί έλεγχος από την εφορία.
Από μια πολύ προσεκτική ανάγνωση της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας και των οδηγιών που έχει εκδώσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προκύπτει ότι οι παραπάνω κατηγορίες φορολογουμένων οφείλουν να γνωρίζουν πολύ καλά τα εξής:
Πώς κλιμακώνεται το ύψος της έκπτωσης
Για κάθε φορολογούμενο με ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 20.000 ευρώ προερχόμενο από μισθούς ή συντάξεις καθώς επίσης και για κάθε κατ’ επάγγελμα αγρότη με ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 20.000 ευρώ προερχόμενο από αγροτικές δραστηριότητες προβλέπεται έκπτωση φόρου:
- 1.900 ευρώ, εφόσον δεν υπάρχουν προστατευόμενα τέκνα. Η έκπτωση φόρου στην περίπτωση αυτή ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 8.636,36 ευρώ (1.900 ευρώ / 22% = 8.636,36 ευρώ).
- 1.950 ευρώ, εφόσον υπάρχει 1 προστατευόμενο τέκνο. Η έκπτωση φόρου σ’ αυτή την περίπτωση ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 8.863,64 ευρώ (1.950 ευρώ / 22% = 8.863,64 ευρώ).
- 2.000 ευρώ, εφόσον υπάρχουν 2 προστατευόμενα τέκνα. Η έκπτωση φόρου γι’ αυτή την κατηγορία ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 9.090,91 ευρώ (2.000 ευρώ / 22% = 9.090,91 ευρώ).
- 2.100 ευρώ, εφόσον υπάρχουν 3 ή περισσότερα προστατευόμενα τέκνα. Η έκπτωση φόρου σ’ αυτή την περίπτωση ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 9.545,45 ευρώ (2.100 ευρώ / 22% = 9.545,45 ευρώ).
Το ισχύον κατά περίπτωση ποσό έκπτωσης φόρου αφαιρείται από τον αρχικώς αναλογούντα φόρο, ο οποίος προκύπτει από την εφαρμογή του συντελεστή φόρου 22% επί του ετησίου εισοδήματος. Π.χ. σε ετήσιο εισόδημα από συντάξεις 15.000 ευρώ, το οποίο απέκτησε συνταξιούχος χωρίς προστατευόμενα τέκνα, αναλογεί φόρος 3.300 ευρώ (15.000 Χ 22% = 3.300 ευρώ). Από το ποσό των 3.300 ευρώ (από το ποσό του αρχικώς αναλογούντος φόρου) αφαιρείται στη συνέχεια η έκπτωση φόρου των 1.900 ευρώ και το τελικό ποσό του φόρου που αναλογεί περιορίζεται στα 1.400 ευρώ (3.300 ευρώ - 1.900 ευρώ = 1.400 ευρώ).
Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φόρος που αναλογεί με βάση τον ελάχιστο συντελεστή 22% είναι μικρότερος από την ισχύουσα έκπτωση φόρου, το ποσό της έκπτωσης αυτής περιορίζεται ακριβώς στο ύψος του αναλογούντος φόρου και τον μηδενίζει.
Π.χ. σε εισόδημα 8.000 ευρώ από μισθούς, το οποίο έχει αποκτηθεί από εργαζόμενο χωρίς προστατευόμενα τέκνα, ο φόρος που αναλογεί με την εφαρμογή του συντελεστή 22% είναι 1.760 ευρώ (8.000 Χ 22% = 1.760 ευρώ), ενώ η ισχύουσα έκπτωση φόρου, σύμφωνα με τα όσα προαναφέραμε, φθάνει τα 1.900 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή, η έκπτωση φόρου περιορίζεται στα 1.760 ευρώ (όσο και ο αναλογών φόρος) και αφαιρούμενη από τον φόρο τον μηδενίζει.
Για όσους από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες έχουν ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ, η ισχύουσα κατά περίπτωση έκπτωση φόρου (των 1.900-2.100 ευρώ) μειώνεται κατά ένα ποσό που ισούται με το 1% του πέραν των 20.000 ευρώ τμήματος του ετησίου εισοδήματος.
Οι προϋποθέσεις για την κατοχύρωση της έκπτωσης:
Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατ’ επάγγελμα αγρότης, για να δικαιούται της παραπάνω ετήσιας έκπτωσης φόρου, η οποία φθάνει μέχρι τα 1.900-2.100 ευρώ, θα πρέπει:
α) κατά τη διάρκεια του 2018 να έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δαπάνες για αγορές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό:
- 10% του ετησίου εισοδήματός του, πραγματικού ή τεκμαρτού, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ,
- 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- ατομικό του εισόδημα ανέρχεται σε 10.000,01 έως 30.000 ευρώ και
- 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- εισόδημά του ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.
Ως «ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής» αναγνωρίζονται ενδεικτικά οι χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, οι προπληρωμένες κάρτες, οι λογαριασμοί πληρωμών Παρόχων του ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), η ηλεκτρονική τραπεζική (e- banking), το ηλεκτρονικό πορτοφόλι (e-wallet).
β) να δηλώσει στον κωδικό 049 του πίνακα 7 της φετινής φορολογικής δήλωσης (του εντύπου Ε1), το συνολικό ποσό των δαπανών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών, που εξόφλησε κατά τη διάρκεια του 2018 με τα παραπάνω «ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής». Σε περίπτωση υποβολής κοινής φορολογικής δήλωσης από εγγάμους, η σύζυγος οφείλει να δηλώσει ξεχωριστά τις δικές της δαπάνες για την κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου, στον κωδικό 050 του πίνακα 7 της φετινής δήλωσης.
Κατά τη διάρκεια της ηλεκτρονικής συμπλήρωσης της φορολογικής δήλωσης, ο φορολογούμενος μπορεί να πληροφορηθεί άμεσα τι ποσά δαπανών, που κατοχυρώνουν την έκπτωση φόρου, εξόφλησε κατά τη διάρκεια του 2018 με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Τα ποσά αυτά αναγράφονται σε αναλυτικό πίνακα που αναρτάται στην οθόνη του υπολογιστή του, εφόσον δίπλα από τους κωδικούς 049-050 του πίνακα 7 «κλικάρει» πάνω στη λέξη «ΕΔΩ» που περιλαμβάνεται στη φράση «Πατήστε ΕΔΩ για στοιχεία δαπανών».
Μόλις «κλικάρει» πάνω στη λέξη αυτή, θα εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή του ένας πληροφοριακός πίνακας στον οποίο αναγράφονται αναλυτικά ανά τράπεζα τα ποσά των δαπανών τα οποία εξόφλησε μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής. Το συνολικό ύψος των ποσών αυτών προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους ποσών ανά τράπεζα, τα οποία αναγράφονται στον πληροφοριακό πίνακα.
Οι εξαιρέσεις που παράγουν άλλες… υποχρεώσεις
Από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή e-banking) τις δαπάνες που κατοχυρώνουν την έκπτωση φόρου εξαιρούνται (εφόσον τα πραγματικά ή τεκμαρτά εισοδήματά τους θα φορολογηθούν με την κλίμακα υπολογισμού του φόρου για τα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις):
α) Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, δηλαδή γεννηθέντες έως και την 31η Δεκεμβρίου 1948.
β) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
γ) Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
δ) Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.
ε) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
στ) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
ζ) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
η) Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.
θ) Πολίτες των οποίων το ετήσιο πραγματικό εισόδημα του έτους 2018 δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το ετήσιο τεκμαρτό τους εισόδημα για το ίδιο έτος δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ. Σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι περιστασιακά απασχολούμενοι.
ι) Υπήκοοι τρίτων χωρών που αιτούνται ή/και λαμβάνουν διεθνή προστασία από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ια) Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους.
ιβ) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
ιγ) Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
ιδ) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
Κάθε φορολογούμενος που υπάγεται σε μία από τις παραπάνω 14 περιπτώσεις «εξαιρέσεων» οφείλει, ωστόσο:
α) να έχει καλύψει τα προαναφερθέντα ποσοστά του ετησίου -δηλωθέντος ή τεκμαρτού- εισοδήματος με δαπάνες αγοράς και παροχής υπηρεσιών, εξοφληθείσες με μετρητά. Για τον λόγο αυτό πρέπει ήδη να έχει συγκεντρώσει και να έχει διαφυλάξει τις αποδείξεις των δαπανών αυτών στην κατοικία του, ώστε να είναι σε θέση να τις προσκομίσει στις αρμόδιες φορολογικές αρχές σε περίπτωση που του ζητηθούν για έλεγχο.
β) να αναγράψει κι αυτός στον Πίνακα 7 του Ε1 της φετινής φορολογικής δήλωσης, στον κωδικό 049 ή στον κωδικό 050 αν πρόκειται για σύζυγο η οποία υποβάλλει κοινή δήλωση με τον σύζυγό της, το άθροισμα της αξίας των χάρτινων αποδείξεων συναλλαγών του έτους 2018 τις οποίες συγκέντρωσε και έχει διαφυλάξει και οι οποίες αναγνωρίζονται για την κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου.
Η παγίδα των τεκμηρίων
* Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή αυτό που προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, είναι μεγαλύτερο του δηλωθέντος και η επιπλέον διαφορά δεν καλύπτεται από τον φορολογούμενο με ποσά δηλωθέντα στον πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης, το ύψος της ετήσιας δαπάνης για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πρέπει να έχει εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για να κατοχυρωθεί η έκπτωση φόρου προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του (υψηλότερου) τεκμαρτού κι όχι επί του (χαμηλότερου) δηλωθέντος εισοδήματος. Π.χ. εάν το συνολικό πραγματικό εισόδημα ενός φορολογούμενου είναι 10.000 ευρώ και το τεκμαρτό είναι 15.000 ευρώ, τότε το συνολικό ποσό των δαπανών που πρέπει να έχει εξοφλήσει το 2018 με «πλαστικό χρήμα» ή μέσω e-banking δεν ανέρχεται σε 1.000 ευρώ (10% Χ 10.000 ευρώ), αλλά σε 1.750 ευρώ {(10% Χ 10.000 ευρώ) + (15% Χ 5.000 ευρώ)}.
*Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος δεν έχει εξοφλήσει με «ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής» το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το «ακάλυπτο» ποσό φορολογείται με 22%. Π.χ. σε περίπτωση που το ετήσιο ατομικό -δηλωθέν ή τεκμαρτό- φορολογητέο εισόδημα ανέρχεται σε 10.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσό δαπανών για την κατοχύρωση της έκπτωση φόρου ανέρχεται σε 1.000 ευρώ (10% των 10.000 ευρώ). Αν ο φορολογούμενος που έχει αυτό το εισόδημα πραγματοποίησε συνολικό ποσό δαπανών 700 ευρώ, τότε θα χρεωθεί με επιπλέον φόρο 22% επί της «ακάλυπτης» διαφοράς των 300 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον φόρο 66 ευρώ (300 ευρώ Χ 22%).
