Από την έντυπη έκδοση
Αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών προς τη Φορολογική Διοίκηση περίπου κατά 30 δισ. ευρώ σημειώθηκε την τελευταία τετραετία, παρά το γεγονός ότι κατά το ίδιο χρονικό διάστημα οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων κατάφεραν να εισπράξουν συνολικά περίπου 20 δισ. ευρώ μέσα από ένα μπαράζ κατασχέσεων σε περιουσίες, εισοδήματα και καταθέσεις οφειλετών, αξιοποιώντας παράλληλα τις δυνατότητες που παρέχουν οι «πάγιες ρυθμίσεις» τμηματικής καταβολής και οι αυτόματοι συμψηφισμοί χρεών προς το Δημόσιο με επιστροφές φόρων.
Συνολικά, κατά την περίοδο 2015-2018, το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες αυξήθηκε κατά 30,15 δισ. ευρώ ή κατά 40,6%: από 74,21 δισ. ευρώ που είχε διαμορφωθεί την 1η/12/2014 έφθασε στα 104,36 δισ. ευρώ την 1η/1/2019. Την ίδια περίοδο οι φορολογικές αρχές επέβαλαν κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, εισοδημάτων και καταθέσεων σε βάρος τουλάχιστον 600.000 οφειλετών του Δημοσίου, εκμεταλλεύτηκαν τις «πάγιες ρυθμίσεις» οφειλών σε 12 ή 24 μηνιαίες δόσεις και προχώρησαν ταυτόχρονα σε αυτόματους συμψηφισμούς χρεών φορολογουμένων με απαιτήσεις τους για επιστροφές φόρων. Έτσι κατάφεραν και εισέπραξαν συνολικά 19,78 δισ. ευρώ απλήρωτων φόρων και λοιπών εσόδων βεβαιωμένων στις ΔΟΥ.
Τα παραπάνω αποκαλυπτικά συμπεράσματα τα οποία προκύπτουν από τα στοιχεία για την εξέλιξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες που ανακοίνωσε την Πέμπτη η ΑΑΔΕ δείχνουν σαφώς ότι για να βελτιωθούν οι εισπρακτικές επιδόσεις των υπηρεσιών της Φορολογικής Διοίκησης και να περιοριστούν οι αυξητικές τάσεις των απλήρωτων οφειλών είναι επιτακτική ανάγκη να τεθούν σε εφαρμογή νέες ρυθμίσεις που θα προβλέπουν διευκολύνσεις προς τους οφειλέτες του Δημοσίου να εξοφλήσουν τα ποσά που χρωστούν στις ΔΟΥ και τις λοιπές φορολογικές υπηρεσίες, σε περισσότερες μηνιαίες δόσεις από τις 12 και 24 τις οποίες επιτρέπουν οι ισχύουσες σήμερα «πάγιες ρυθμίσεις».
Ήδη η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει τους δανειστές να της επιτρέψουν να νομοθετήσει ευνοϊκές ρυθμίσεις για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες σε πολλές μηνιαίες δόσεις. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζει «πακέτο» προτεινόμενων ρυθμίσεων που προβλέπουν:
α) Αύξηση του αριθμού των μηνιαίων δόσεων της «πάγιας» ρύθμισης οφειλών προς το Δημόσιο από τις 12 στις 24 για τα τακτικά βεβαιωμένα χρέη και από τις 24 στις 36 με 48 για τα έκτακτα χρέη (πρόστιμα πολεοδομικών παραβάσεων, πρόστιμα τροχαίας, φόροι κληρονομιών κ.λπ.) με ταυτόχρονη θέσπιση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για την υπαγωγή των οφειλετών.
β) Έκτακτη ρύθμιση οφειλών που έγιναν ληξιπρόθεσμες έως και το τέλος του 2017 για οφειλέτες με χαμηλά εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία. Η ρύθμιση θα προβλέπει υπό αυστηρές προϋποθέσεις δυνατότητα εξόφλησης των χρεών έως και σε 100 ή ακόμη και 120 μηνιαίες δόσεις.
Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η ΑΑΔΕ δείχνουν, ειδικότερα, ότι:
1. Το συνολικό υπόλοιπο των ληξιπρόθεσμων βασικών οφειλών προς τις ΔΟΥ και τις λοιπές φορολογικές υπηρεσίες διαμορφώθηκε στα 104,365 δισ. ευρώ την 1η/1/2019 έναντι 99,788 δισ. ευρώ την 1η/12/2017, 92,882 δισ. ευρώ την 1η/12/2016, 85,498 δισ. ευρώ την 1η/12/2015 και 74,213 δισ. ευρώ την 1η/12/2014.
2. Το 2018 οι εισπράξεις ληξιπρόθεσμων οφειλών από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ έφθασαν στα 5,554 δισ. ευρώ, έναντι 5,117 δισ. ευρώ το 2017, 5,207 δισ. ευρώ το 2016 και 3,9 δισ. ευρώ το 2015. Συνολικά, την περίοδο 2015-2018 εισπράχθηκαν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση συνολικού ύψους 19,78 δισ. ευρώ.
3. Ο αριθμός των φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις ΔΟΥ και τις λοιπές φορολογικές υπηρεσίες διατηρήθηκε σε επίπεδο υψηλότερο των 4.000.000 καθ’ όλη την περίοδο 2015-2018. Το 2015 έφθασε στο ύψος-ρεκόρ των 4.534.246 φορολογουμένων, ενώ κατά τη διάρκεια του 2018 υποχώρησε αισθητά κοντά στα 4.000.000 λόγω των κατασχέσεων και των συμψηφισμών οφειλών με επιστροφές φόρων στις οποίες προχώρησαν οι φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ. Αναλυτικά, οι οφειλέτες του Δημοσίου ανέρχονταν σε
- 4.064.750 την 1η/1/2019
- 4.207.117 την 1η/12/2017
- 4.312.287 την 1η/12/2016
- 4.534.246 την 1η/12/2015
- 4.103.095 την 1η/12/2014
4. Από το τέλος του 2015 έως το τέλος του 2018 επιβλήθηκαν κατασχέσεις σε εισοδήματα, περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις 473.364 οφειλετών της Φορολογικής Διοίκησης. Αναλυτικά, ο αριθμός των οφειλετών που υπέστησαν κατασχέσεις ανήλθε σε:
- 143.982 το 2016
- 211.021 το 2017
- 118.361 το 2018
Το αποτέλεσμα ήταν ο αριθμός των οφειλετών σε βάρος των οποίων έχουν ήδη επιβληθεί κατασχέσεις να φθάσει το 1.168.438 στο τέλος του 2018 από 695.074 που είχε διαμορφωθεί στο τέλος του 2015. Την ίδια περίοδο ο αριθμός των οφειλετών εναντίον των οποίων δύναται να επιβληθούν κατασχέσεις αυξήθηκε από 1.553.005 σε 1.821.736.
5. Το ποσοστό συμμόρφωσης των φορολογουμένων στις εμπρόθεσμες πληρωμές βασικών φόρων, όπως ο φόρος εισοδήματος, ο ΦΠΑ και ο ΕΝΦΙΑ ανήλθε σε:
- 79,32% στο τέλος του 2014
- 76,77% στο τέλος του 2015
- 80,88% στο τέλος του 2016
- 80,67% στο τέλος του 2017
- 80,83% στο τέλος του 2018
Ουσιαστικά, την περίοδο 2015-2018 έμεναν κάθε χρόνο απλήρωτα ποσοστά από 19,12% έως και 23,23% των παραπάνω βασικών φόρων.
Το μεγάλο «παράδοξο»
Εμφανίζεται λοιπόν το «παράδοξο», παρά την εντατικοποίηση των προσπαθειών και των μέτρων είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις ΔΟΥ και την επίτευξη σημαντικού ύψους εισπράξεων, περίπου 20 δισ. ευρώ μέσα στην τετραετία 2015-2018, το υπόλοιπο των οφειλών αυτών να έχει αυξηθεί πάνω από 30 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εξηγηθεί μόνο εφόσον ληφθεί υπ’ όψιν ότι την περίοδο 2015-2018 εφαρμόστηκε το 3ο Μνημόνιο το οποίο περιελάμβανε σημαντικές αυξήσεις φόρων, με αποτέλεσμα εκατομμύρια νοικοκυριά που ήδη είχαν υποστεί συρρίκνωση εισοδημάτων να επιβαρυνθούν ακόμη περισσότερο και να αφήσουν πλέον απλήρωτα μεγάλα ποσά φόρων, από τα οποία οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ κατάφεραν να εισπράξουν μόνο ένα μέρος.
Σημαντικό μέρος από τα 30 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων καλύπτεται πάντως κι από πρόστιμα για παραβάσεις του παλαιού ΚΒΣ (π.χ. για πλαστά ή εικονικά τιμολόγια, μη έκδοση αποδείξεων ή τιμολογίων κ.λπ.) τα οποία σε πολλές περιπτώσεις ανέρχονταν σε ποσά διπλάσια ή και τριπλάσια των συναλλαγών τις οποίες αφορούσαν. Δεδομένου δε ότι τα πρόστιμα αυτά υπερβαίνουν πολλές φορές ακόμη και τους τζίρους των επιχειρήσεων στις οποίες εντοπίζονται οι παραβάσεις, θεωρείται βέβαιο ότι θα παραμείνουν απλήρωτα για πολλά ακόμη χρόνια και θα προσαυξάνονται διαρκώς λόγω των επιβαρύνσεων με τόκους και προσαυξήσεις.
