«To οριστικό σχέδιο νόμου με τίτλο "Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το εθνικό κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις", που δίνουμε σήμερα στην δημοσιότητα και κατατίθεται τις επόμενες μέρες στη Βουλή, είναι μία πραγματικά πολύ σημαντική νομοθετική παρέμβαση του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Αντιμετωπίζουμε οριστικά και αποτελεσματικά τόσο τα προβλήματα στο μεγάλο έργο του Εθνικού Κτηματολογίου όσο και άλλα προβλήματα που ταλαιπωρούν εδώ και πολλά χρόνια τη δημόσια διοίκηση και τους πολίτες», δήλωσε ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς, και πρόσθεσε:
«Πρώτα και κύρια με αυτό το σχέδιο νόμου εξυγιαίνουμε και θέτουμε σε νέες βάσεις το μεγάλο εθνικό έργο του Κτηματολογίου. Με αυτό το σχέδιο νόμου, η Ελλάδα θα αποκτήσει επιτέλους Κτηματολόγιο.
Τα τελευταία δύο χρόνια κάναμε μία τεράστια προσπάθεια και προχωρήσαμε το έργο με γοργούς ρυθμούς. Υπενθυμίζω ότι παραλάβαμε 22 Κτηματολογικά Γραφεία και σήμερα λειτουργούν 80 Κτηματολογικά Γραφεία. Τον Μάρτιο του 2004 είχαν κτηματογραφηθεί 962 χιλιάδες στρέμματα και πλέον έχουν κτηματογραφηθεί 5,6 εκατ. στρέμματα. Παράλληλα, καταγράψαμε συστηματικά τα προβλήματα που δεν άφησαν τα προηγούμενα χρόνια το έργο να προχωρήσει.
Σήμερα δίνουμε οριστικές λύσεις:
α. Διασφαλίζουμε τη χρηματοδότηση του έργου. Το κόστος του Κτηματολογίου υπολογίζεται στα 1,5 δις ευρώ. Ως γνωστόν, λόγω των ατασθαλιών κατά το αμαρτωλό παρελθόν του έργου, η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνείται να χρηματοδοτήσει έργα κτηματογράφησης μέσω του Γ’ ΚΠΣ. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, προχωρούμε στην αυτοχρηματοδότηση του έργου με ρεαλιστικό και δίκαιο «τέλος κτηματογράφησης». Επιπλέον, φυσικά, στις δαπάνες κτηματογράφησης θα συνεισφέρει και το Δημόσιο, καταβάλλοντας 250 εκατομμύρια ευρώ. Σημειώνω ότι στο αρχικό σχέδιο του Νομοσχεδίου υπήρχε πρόβλεψη για το αναλογικό «τέλος κτηματογράφησης» 1,4‰, αλλά λόγω αύξησης των αντικειμενικών αξιών μειώθηκε σε 1‰.
β. Αλλάζουμε τις διαδικασίες κτηματογράφησης. Τις κάνουμε γρήγορες και πολύ πιο απλές. Έτσι, θα κερδίσουμε χρόνο, αλλά και θα μειώσουμε το κόστος του έργου.
γ. Παύει η ταλαιπωρία των πολιτών και του Κτηματολογίου κάθε φορά που γίνεται κάποιο μη ηθελημένο λάθος. Τα λάθη αυτά, εφεξής θα διορθώνονται με ευέλικτες διαδικασίες.
δ. Επιλύουμε το πρόβλημα που αφορά στις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του καταχωρισθέντος στο κτηματολόγιο εμβαδού και του εμβαδού του συμβολαίου.
ε. Αντιμετωπίζουμε σειρά άλλων διαδικαστικών προβλημάτων, που ταλαιπωρούν σήμερα τους πολίτες στις συναλλαγές με τα κτηματολογικά γραφεία.
Με όλα τα παραπάνω, μπαίνει επιτέλους τάξη στο πολύπαθο έργο του Εθνικού Κτηματολογίου, ώστε να προχωρήσει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Πέραν αυτών όμως, με το σχέδιο νόμου αντιμετωπίζουμε και μία σειρά άλλων σημαντικών θεμάτων.
α. Τίθενται αυστηροί περιορισμοί στις λεγόμενες «επί έλασσον δαπάνες» στα δημόσια έργα. Τα προηγούμενα χρόνια, υπήρχε το απαράδεκτο φαινόμενο με άλλον προϋπολογισμό να ξεκινάει ένα έργο και με άλλον να τελειώνει, πολλές φορές 50% πάνω ή και περισσότερο! Αυτό γινόταν με τις συμπληρωματικές συμβάσεις και με τις επί έλασσον δαπάνες. Για τις συμπληρωματικές συμβάσεις έχουν θεσμοθετηθεί πολύ αυστηροί φραγμοί.
Για τις επί έλασσον δαπάνες, με τη νέα διάταξη, τίθενται επίσης αυστηροί κανόνες και όρια, σύμφωνα και με τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπαίνει επιτέλους μία τάξη, ώστε να είμαστε συνεπείς απέναντι στην Ε.Ε., αλλά κυρίως να προστατεύσουμε τα χρήματα των φορολογουμένων.
β. Ρυθμίζονται επιτέλους τα θέματα συντήρησης των δημόσιων οδών. Μέχρι σήμερα, στα θέματα αυτά επικρατεί σύγχυση, αφού κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιος είναι αρμόδιος για τι. Αρκεί να αναφέρω ότι ο σχετικός νόμος που εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα, είναι του 1955! Όλα αυτά, τα βάζει σε μια σειρά και τα ρυθμίζει με σαφήνεια το σχέδιο νόμου. Επιπλέον, προβλέπει όλα όσα είναι αναγκαία ώστε οι ζημιές στους δρόμους (λακκούβες κλπ) να αποκαθίστανται το ταχύτερο δυνατόν.
γ. Ρυθμίζονται, επίσης, τα αντίστοιχα προβλήματα που υπάρχουν στα θέματα της αντιπλημμυρικής προστασίας. Η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων αντιπλημμυρικής προστασίας στην Αττική, μεταξύ ΥΠΕΧΩΔΕ, Δήμων και Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, δεν ευνοεί την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρουσιάζονται, όπως έχει αποδειχθεί με τα πλημμυρικά φαινόμενα των τελευταίων χρόνων. Με το σχέδιο νόμου, αντιμετωπίζονται αυτές οι αδυναμίες του υπάρχοντος συστήματος.
Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου
Εθνικό Κτηματολόγιο
Με τα άρθρα 1, 2 και 3 του σχεδίου νόμου επέρχονται οι τροποποιήσεις στο θεσμικό πλαίσιο για το Εθνικό Κτηματολόγιο. Οι σημαντικότερες αλλαγές είναι οι ακόλουθες :
1. Αυτοχρηματοδότηση της κτηματογράφησης μέσω του «τέλους κτηματογράφησης» και οικονομική ενίσχυση των κτηματολογικών γραφείων
Α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνείται να χρηματοδοτήσει, λόγω του αμαρτωλού παρελθόντος, έργα κτηματογράφησης μέσω του Γ’ ΚΠΣ και συγχρηματοδοτεί μόνον υποστηρικτικές δράσεις, μικρής κλίμακας σε σχέση με το ίδιο το έργο. Το δεδομένο αυτό μας επιβάλλει, ενόψει και των δημοσιονομικών παραμέτρων της χώρας, να σχεδιάσουμε την αυτοχρηματοδότηση του έργου με «τέλος κτηματογράφησης» το οποίο θα είναι ρεαλιστικό και δίκαιο και όχι άδικο και προεκλογικού χαρακτήρα, όπως έπραξε η προηγούμενη κυβέρνηση (20 € ανά δικαίωμα). Συγκεκριμένα, το τέλος κτηματογράφησης για τις μελλοντικές κτηματογραφήσεις θα έχει δύο σκέλη:
α) Το πρώτο σκέλος θα είναι 35 € ανά δικαίωμα, με εξαίρεση τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, γκαράζ) για τους οποίους θα καταβάλλεται τέλος 20 €. Ειδικά για τις αγροτικές περιοχές, το τέλος αυτό θα καταβάλλεται το πολύ για δύο αγροτικές ιδιοκτησίες, έστω και αν δηλώνονται περισσότερες από τον ίδιο δικαιούχο.
β) Το δεύτερο σκέλος θα είναι το 1%ο της πέραν των 20.000 Ευρώ αξίας του ακινήτου που θα προκύπτει από την τιμή ζώνης, την παλαιότητα και τον όροφο. Το σκέλος αυτό θα επιμερίζεται στους τυχόν συνδικαιούχους (συγκυρίους ή επικαρπωτή). Έτσι οι ιδιοκτησίες μέχρι 20.000 Ευρώ δεν θα επιβαρύνονται με αυτό το σκέλος του τέλους κτηματογράφησης. Σε κάθε περίπτωση ως ανώτατο ύψος του αναλογικού αυτού σκέλους του τέλους κτηματογράφησης ορίζεται το ποσό των 900 Ευρώ. Σημειώνεται εδώ ότι η αρχική πρόβλεψη ήταν το αναλογικό τέλος να ανέρχεται σε ποσοστό 1,4%ο, αλλά λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών κρίθηκε τελικά επαρκές το 1%ο.
Με τα παραπάνω δεδομένα και η χρηματοδότηση του έργου θα διασφαλίζεται και η κατανομή του σχετικού βάρους στους πολίτες θα γίνεται κατά τρόπον αναλογικό και επομένως δίκαιο, αφού οι ιδιοκτήτες ιδιοκτησιών μεγαλύτερης αξίας θα φέρουν αναλογικά μεγαλύτερο βάρος, ενώ σημαντικό πλήθος μικρών ιδιοκτησιών δεν θα επιβαρυνθεί πέραν του αρχικού τέλους.
Σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος του Κτηματολογίου υπολογίζεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες σε 1.455.000.000 ΕΥΡΩ από τα οποία η συνεισφορά του Δημοσίου καλύπτει 250 εκ. Ευρώ, εκ των οποίων 120 εκ. Ευρώ για την κτηματογράφηση των δικών του δικαιωμάτων και 130 εκ. Ευρώ ως συμμετοχή στη δαπάνη κτηματογράφησης. Επιπλέον το δημόσιο επιβαρύνεται με το ήμισυ της δημόσιας δαπάνης που αντιστοιχεί στο Γ΄ ΚΠΣ, δηλαδή με άλλα 40 εκ. Ευρώ.
Τέλος, προβλέπεται τέλος ύψους 5 Ευρώ για την έκδοση πιστοποιητικών και την επεξεργασία των αιτήσεων διορθώσεως και των ενστάσεων, έτσι ώστε με μικρό κόστος για τον πολίτη να καλύπτεται η συνολικά μεγάλη δαπάνη που αντιστοιχεί στις σχετικές εργασίες.
Ας σημειωθεί ότι για τις παλαιές κτηματογραφήσεις οι πολίτες θα καταβάλλουν μόνο το πάγιο τέλος των 35 Ευρώ, γεγονός που δικαιολογείται εκ του ότι για τις κτηματογραφήσεις αυτές το Δημόσιο έχει ήδη δαπανήσει σημαντικά ποσά, υπολογίζοντας αρχικά και τη συνδρομή της ΕΕ, δυνατότητα που δεν έχει για τις μελλοντικές κτηματογραφήσεις.
Β. Μέριμνα λαμβάνεται όμως και για την οικονομική ενίσχυση, προς τον σκοπό της εύρυθμης λειτουργίας τους, των κτηματολογικών γραφείων, δηλαδή των πρώην υποθηκοφυλακείων, που μετά το πέρας της κτηματογράφησης αναλαμβάνουν να λειτουργήσουν το κτηματολόγιο. Οι δημόσιες αυτές υπηρεσίες επιτελούν έργο σημαντικά δυσκολότερο και πιο σύνθετο σε σχέση με το έργο των υποθηκοφυλακείων και έχουν ανάγκη στηρίξεως τόσο σε επίπεδο υλικοτεχνικό όσο
και σε επίπεδο προσωπικού. Γι’ αυτό και είναι επιβεβλημένη η νομοθετική πρόβλεψη ειδικού για τον σκοπό αυτόν εσόδου. Για τον σκοπό αυτό προβλέπεται αύξηση των δικαιωμάτων που ήδη σήμερα τα υποθηκοφυλακεία εισπράττουν βάσει του ν. 325/1976 σε ποσοστό 1%ο από τη στιγμή που αυτά λειτουργούν ως κτηματολογικά γραφεία.
2. Απλούστευση και βελτίωση της διαδικασίας κτηματογράφησης
Η διαδικασία κτηματογράφησης, όπως αυτή προβλέπεται σήμερα στον ν. 2308/1995, παραμένει «πολυτελής», υπό την έννοια ότι διέρχεται πολλών σταδίων, απαιτεί πολύ χρόνο και συνεπάγεται μεγάλη δαπάνη, χωρίς αυτό να αποβαίνει σε όφελος του αποτελέσματος της κτηματογράφησης. Πρέπει επομένως να απλουστευθεί. Με το νομοσχέδιο προβλέπεται η μείωση του χρόνου και του κόστους της διαδικασίας κτηματογράφησης, με την κατάργηση της δεύτερης ανάρτησης και τη συγχώνευση των σχετικών διαδικασιών στο πλαίσιο της μόνης ανάρτησης. Τα στοιχεία που συλλέγονται θα διασταυρώνονται, θα ελέγχονται και θα τυγχάνουν νομικής και τεχνικής επεξεργασίας, εν συνεχεία δε θα αναρτώνται μία μόνο φορά, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν είτε αιτήσεις διορθώσεως για απλά (πρόδηλα) σφάλματα, είτε ενστάσεις ενώπιον επιτροπής, στην οποία θα προεδρεύει δικαστικός λειτουργός.
3. Απλοποίηση διαδικασιών στο στάδιο της λειτουργίας του κτηματολογίου προς τον σκοπό της βελτίωσης του τελικού κτηματολογικού προϊόντος
Το βασικό πρόβλημα που εντοπίζεται σήμερα στη λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων (όσων ήδη λειτουργούν) συνίσταται στο μηχανισμό διόρθωσης των αρχικών εγγραφών, όταν αυτές είναι για οποιονδήποτε λόγο ανακριβείς. Είναι αυτονόητο οι διορθώσεις αυτές να γίνονται μετά το πέρας του διοικητικού σταδίου της κτηματογράφησης, κατά κανόνα, μέσω δικαστικού ελέγχου. Διαπιστώθηκαν πάντως πολλές περιπτώσεις, στις οποίες είτε αυτό δεν είναι καθόλου αναγκαίο είτε πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο ειδικής σύντομης διαδικασίας. Στο πλαίσιο αυτό παρεμβαίνουμε προς τις εξής κατευθύνσεις:
α) Εν πρώτοις, δίνεται η δυνατότητα στον υποθηκοφύλακα-προϊστάμενο του κτηματολογικού γραφείου να διορθώνει, ύστερα από απλή αίτηση των ενδιαφερομένων όχι μόνο τα λεγόμενα πρόδηλα σφάλματα, τα οποία ο νόμος περιορίζει σε σφάλματα ως προς το ονοματεπώνυμο, ή απλά αριθμητικά σφάλματα, αλλά να επιχειρεί και άλλες διορθώσεις, υπό προϋποθέσεις που εγγυώνται ότι δεν θα πρόκειται για αυθαίρετες κρίσεις. Παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των συνιδιοκτητών ακινήτου με ποσοστό εκάστου 50%, οι οποίοι έχουν κοινό τίτλο κτήσης (το ίδιο συμβόλαιο), εκ των οποίων ο ένας καταχωρίζεται στο κτηματολόγιο ενώ ο άλλος όχι είτε επειδή παρέλειψε να υποβάλει δήλωση είτε για άλλον λόγο. Ή ακόμη την περίπτωση εσφαλμένης περιγραφής μιας οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, ενώ η ορθή περιγραφή της προκύπτει από τον μεταγεγραμμένο συμβόλαιο σύστασης της οριζόντιας ιδιοκτησίας και μπορεί έτσι να διορθωθεί η εγγραφή στο κτηματολόγιο. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι οι διευκολύνσεις αυτές δεν έχουν ως στόχο να επιβραβεύσουν όσους αδιαφορούν για τις υποχρεώσεις τους και δεν υποβάλουν δηλώσεις. Για τον λόγο αυτό, ανεξάρτητα από τη δυνατότητα διορθώσεως, θα επιβάλλεται «τσουχτερό» πρόστιμο σε όσους δεν υποβάλλουν δήλωση, το οποίο θα κυμαίνεται μεταξύ 100 - 1500 €, ανάλογα με τον χρόνο υποβολής της εκπρόθεσμης δήλωσης.
β) Πέραν αυτών, πρέπει να επιταχυνθεί και απλουστευθεί η διαδικασία δικαστικής διορθώσεως των εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», δηλαδή στις περιπτώσεις που κάποιος πολίτης δεν δήλωσε μεν την ιδιοκτησία του, έχει όμως τους τίτλους του και εμφανίζεται μετά το πέρας της κτηματογράφησης ζητώντας να διορθωθεί η σχετική εγγραφή στο κτηματολόγιο. Σήμερα η διόρθωση γίνεται μόνο μέσω αυστηρής, πολυδάπανης και μακρόχρονης δικαστικής διαδικασίας, Με το σχέδιο νόμου οι διορθώσεις αυτού του τύπου θα γίνονται πλέον με την πολύ απλή, σύντομη και ολιγοδάπανη διαδικασία της «εκούσιας δικαιοδοσίας», στην οποία το δικαστήριο κρίνει χωρίς αντιδικία, η διαδικασία ολοκληρώνεται συντομότατα και δεν συνεπάγεται κόστος μεγαλύτερο των 400 Ευρώ. Με τον τρόπο αυτό και η εγγύηση του δικαστικού ελέγχου διατηρείται και οι συναλλαγές διευκολύνονται.
γ) Επιπλέον, με τις νέες διατάξεις λύνεται και το πρόβλημα που αφορά στις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του εμβαδού που καταχωρίσθηκε στο κτηματολόγιο και του εμβαδού του συμβολαίου. Με τις νέες διατάξεις γίνονται δεκτές αποκλίσεις μέχρι της τάξεως του 10%, μεταξύ του εμβαδών αυτών, με συνέπεια να μην κωλύεται η έκδοση οικοδομικής άδειας, η μεταβίβαση του οικοπέδου κλπ. Για διαφορές μεγαλύτερες αυτού του ποσοστού βεβαίως υφίσταται πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί διοικητικά ή δικαστικά. Σχετικώς θα δοθούν οδηγίες προς τις πολεοδομίες, με την οποία θα καθίσταται σαφές, ότι δεν πρέπει να λαμβάνεται ως δεσμευτικό το εμβαδόν του Κτηματολογίου.
δ) Τέλος, επιλύεται σειρά άλλων διαδικαστικών προβλημάτων, που ταλαιπωρούν σήμερα τους πολίτες στις συναλλαγές με τα κτηματολογικά γραφεία.
Τροποποιήσεις στη νομοθεσία ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων έργων
1. Τίθενται περιορισμοί στην ανάλωση των «επί έλασσον δαπανών».
Με την προτεινόμενη διάταξη υλοποιείται δέσμευση της χώρας μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφεύγει στο μέλλον την αλλοίωση της μορφής του έργου κατά τη διάρκεια κατασκευής του. Η δυνατότητα αυτή υπήρχε με τη χρήση των λεγόμενων «επί έλασσον δαπανών», δηλαδή δαπανών που προέκυπταν από την μείωση των ποσοτήτων μιας ομάδας εργασιών του έργου και την αξιοποίηση της δαπάνης αυτής για άλλες εργασίες που πολλές φορές δεν προβλεπόταν από τη μελέτη. Η δυνατότητα αυτή (και κυρίως η καταχρηστική και χωρίς κανόνες και όρια αξιοποίησή της) αποτελεί σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο παραβίαση του κοινοτικού δικαίου και μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο με αυστηρές προϋποθέσεις. Αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής ήταν η απώλεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ΕΥΡΩ κοινοτικών κονδυλίων που περικόπηκαν ακριβώς ως ποινή σε βάρος της χώρας μας. Με τη νέα διάταξη τίθενται ακριβώς οι απαραίτητοι κανόνες στη χρήση των επί έλασσον δαπανών, που καθιστούν αυτή τη δυνατότητα συμβατή με τους κανόνες της Ε.Ε., σε συνδυασμό δε με την ουσιαστική απαγόρευση των συμπληρωματικών συμβάσεων στα συγχρηματοδοτούμενα από την κοινότητα έργα, στο εξής δεν θα παρουσιάζονται τα φαινόμενα του παρελθόντος της εκτέλεσης έργων με σημαντικές (μέχρι και 50%) οικονομικές υπερβάσεις του αρχικού συμβατικού αντικειμένου.
2. Καταργείται η δυνατότητα εγγραφής εργοληπτικών επιχειρήσεων στην 3η τάξη του Μητρώου εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), χωρίς εφαρμογή του τύπου κατάταξης. Η δυνατότητα αυτή οδήγησε, σύμφωνα με στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας τήρησης του ΜΕΕΠ, στον πολλαπλασιασμό των επιχειρήσεων της τρίτης τάξης, οι οποίες ανέρχονταν στις 77 το 2001, αλλά σήμερα ανέρχονται στις 424 εταιρείες (δηλαδή εξαπλασιάστηκαν). Προφανής αιτία του φαινομένου είναι η δυνατότητα εγγραφής στην τάξη αυτή (που αφορά μόνο ανώνυμες εταιρείες) χωρίς να απαιτείται ως προϋπόθεση η εμπειρία της επιχείρησης σε κατασκευή έργων, δημοσίων και ιδιωτικών. Έτσι με μόνο κάποια ελάχιστα χρηματικοοικονομικά κριτήρια (ίδια κεφάλαια, πάγια στοιχεία, μηχανολογικό εξοπλισμό και στελέχωση) ήταν δυνατή η εγγραφή στην τρίτη τάξη, δυνατότητα που προκάλεσε πληθωρισμό πτυχίων της τάξης αυτής για δύο κυρίως λόγους: πρώτα διότι οι πολλές εταιρείες ήταν απαραίτητες για την στελέχωση των ομάδων εργολάβων που χειραγωγούσαν τους διαγωνισμούς λόγω του μαθηματικού τύπου ανάθεσης και δεύτερο επειδή η απορρόφηση εταιρειών με πτυχίο ΜΕΕΠ την εύκολη αναβάθμιση των εταιρειών σε μεγαλύτερες τάξεις. Πωλούνταν λοιπόν (μέσω των συγχωνεύσεων) τα πτυχία της τρίτης τάξης, και αμέσως ο «πωλητής» εργολάβος εγγραφόταν και πάλι στην τρίτη τάξη. Το πλήθος αυτό των εταιρειών φυτοζωούν (γι΄αυτό ανακόπηκε ο ρυθμός εγγραφής μετά την εφαρμογή του νόμου Σουφλιά και το 2005 δεν εγγράφηκαν παραπάνω από 10-15) και δημιουργούν ασφυκτικό περιβάλλον ανταγωνισμού ακόμα και για τις υγιείς επιχειρήσεις της τάξης αυτής.
3. Τροποποιείται η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2β του ν. 3263/04, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική και στο μέλλον να μειωθεί και προπαντός να ελέγχεται η ευχέρεια της Προϊσταμένης Αρχής να ακυρώνει διαγωνισμούς με την αιτιολογία ότι οι προσφορές που υποβλήθηκαν δεν είναι ικανοποιητικές και συμφέρουσες. Στο εξής για την ακύρωση διαγωνισμού για το λόγο αυτό απαιτείται η γνωμοδότηση τεχνικού συμβουλίου Υπουργείου ή Περιφέρειας.
4. Προβλέπεται για πρώτη φορά η συμμετοχή εκπροσώπων των εργοληπτικών οργανώσεων στα τεχνικά συμβούλια των φορέων του δημόσιου τομέα, τα οποία έχουν σημαντικές γνωμοδοτικές αρμοδιότητες τόσο στη φάση της ανάθεσης όσο και της εκτέλεσης των δημοσίων έργων. Πρόκειται για πάγιο αίτημα των εργοληπτικών οργανώσεων, που υλοποιείται με σκοπό την μέγιστη δυνατή διαφάνεια στους διαγωνισμούς και στη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων.
Επίσης και οι οργανώσεις των μελετητών συμμετέχουν πλέον στο τεχνικό συμβούλιο μελετών της Γ.Γ.Δ.Ε. αλλά και στη Γνωμοδοτική Επιτροπή Μελετών του Υπουργείου, με τον ίδιο σκοπό, δηλαδή τη μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια.
Τροποποιήσεις στη νομοθεσία ανάθεσης μελετών
1. Επέρχονται τροποποιήσεις στην παρ. 3 του άρθρου 8 του ν. 3316/05, που προβλέπει περιορισμούς στην ανάθεση συμφωνιών – πλαισίων, με σκοπό να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές οι σχετικές διατάξεις.
2. Τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 3316/2005 και απλοποιείται η σχετική διαδικασία για την έγκριση της προκήρυξης διαγωνισμού για την ανάθεση υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου.
Μηχανήματα Έργων
Με το άρθρο 6 τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2052/1992, με τις οποίες επιβλήθηκαν τέλη ταξινόμησης, έκδοσης άδειας και πινακίδων κυκλοφορίας και χρήσης των μηχανημάτων έργων. Ως μηχανήματα έργων (Μ.Ε.) νοούνται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2699/99) τα μηχανήματα (όπως εκσκαφείς, γερανοί, περονοφόρα οχήματα, κ.λ.π.), τα οποία χρησιμοποιούνται αφενός μέσα σε εργοτάξια κατασκευής έργων ή και γενικότερα σε κλειστούς χώρους, όπως λατομεία, βιομηχανίες, κ.λ.π. και είτε κυκλοφορούν σε δημόσιους δρόμους είτε όχι. Οι σημαντικότερες αλλαγές που επέρχονται είναι :
1. Αυξάνονται τα τέλη για την έγκριση του τύπου των Μ.Ε., για την απογραφή – ταξινόμηση, τη χορήγηση και αντικατάσταση της άδειας και των πινακίδων κυκλοφορίας, τα οποία παρέμειναν χωρίς αναπροσαρμογή από το έτος 1992.
2. Γίνεται διάκριση μεταξύ των Μ.Ε. που κυκλοφορούν στις δημόσιες οδούς της χώρας και αυτών που δεν κυκλοφορούν, αλλά παραμένουν και λειτουργούν μέσα σε κλειστούς χώρους (εργοτάξια, βιομηχανίες και βιοτεχνίες, λατομεία κ.λ.π.) και στο εξής τέλη χρήσης θα επιβάλλονται μόνο στους κατόχους των μηχανημάτων που κυκλοφορούν (ως εκ του σκοπού τους) στις δημόσιες οδούς, ενώ κάποιες κατηγορίες, όπως τα περονοφόρα οχήματα, τα ερπυστριοφόρα και οι κυλιόμενοι κύλινδροι (οδοστρωτήρες) απαλλάσσονται.
3. Λύνεται ένα σημαντικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε εις βάρος πολιτών, οι οποίοι είχαν στο παρελθόν (πριν το 1992) κάποια μηχανήματα έργων τα οποία έχασαν (είτε επειδή αχρηστεύθηκαν λόγω παλαιότητας, είτε επειδή πτώχευσαν, ή για άλλους λόγους) και δεν δήλωσαν την απώλεια αυτή. Μέχρι σήμερα οι εν λόγω επιβαρύνονται με τέλη χρήσης για τα μηχανήματα αυτά, αφού το κράτος δεν δεχόταν ως αποδεδειγμένη την απώλεια ώστε να τα διαγράψει από τους καταλόγους του. Ήδη προτείνεται η δημιουργία μιας ευέλικτης επιτροπής η οποία θα αναγνωρίζει την απώλεια, ώστε να απαλλαγούν επιτέλους οι πολίτες αυτοί από τη σχετική υποχρέωση.
Θέματα Συντήρησης και ευθύνης δημόσιων οδών
Με το άρθρο 7 ρυθμίζονται και διευκρινίζονται οι αρμοδιότητες των αρμοδίων κρατικών (κεντρικών και περιφερειακών) οργάνων και των οργάνων των Ο.Τ.Α., σε θέματα συντήρησης των δημοσίων οδών.
Τα θέματα αυτά μέχρι σήμερα ρυθμίζονται από το ν. 3155/55, ο οποίος με γενικούς ορισμούς διακρίνει τις δημόσιες οδούς σε εθνικές, επαρχιακές και δημοτικές ή κοινοτικές, ενώ περαιτέρω αποδίδει αρμοδιότητες συντήρησης αντίστοιχα στο κράτος, τις Νομαρχίες και τους δήμους και κοινότητες. Έχει όμως δημιουργηθεί σύγχυση από πολλών ετών ως προς τον προσδιορισμό του υπεύθυνου κάθε φορά φορέα συντήρησης, γι΄αυτό απαιτείται λεπτομερής καταγραφή των οδών που ανήκουν στην αρμοδιότητα εκάστου και ακόμα, από τις οδούς του λεκανοπεδίου Αττικής που ανήκουν στην κρατική αρμοδιότητα να ορισθεί ποιες συντηρούνται από τις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ και ποιες από την Περιφέρεια Αττικής, ώστε να καταστεί ξεκάθαρη η αρμοδιότητα συντήρησης και η ευθύνη σε περίπτωση ατυχημάτων που αποδίδονται σε έλλειψη συντήρησης της οδού. Με τις σημαντικότερες ρυθμίσεις που προωθούνται :
1. Θα ξεκαθαρισθεί, αφενός με υπουργική απόφαση και αφετέρου με αποφάσεις των Γενικών Γραμματέων της Περιφέρειας, η αρμοδιότητα συντήρησης με την καταγραφή των οδών σε σχετικές κατηγορίες, πράγμα που θα έχει ως συνέπεια αυτόματη τον προσδιορισμό με ακρίβεια της αρμόδιας για τη συντήρηση υπηρεσίας.
2. Ορίζεται με συγκεκριμένο τρόπο (περιπολίες των δημοτικών οργάνων, αναφορές των οργάνων της ΕΛΑΣ, γραπτές καταγγελίες πολιτών) η διαπίστωση της βλάβης των οδών και περαιτέρω οργανώνεται λεπτομερής διαδικασία άμεσης (εντός δύο εργασίμων ημερών) αυτοψίας για τη διαπίστωση της επικινδυνότητας της βλάβης. Αν η βλάβη κριθεί ως επικίνδυνη για την οδική ασφάλεια επισημαίνεται (με σχετικές πινακίδες και άλλους ενδεικνυόμενους τρόπους) επί τόπου και άμεσα και η υπηρε΄σια είναι υποχρεωμένη να την αποκαταστήσει εντός 10 ημερών. Όλα τα παραπάνω καταγράφονται σε ειδικό πρωτόκολλο της υπηρεσίας, ώστε να είναι πλέον διαφανής η κατανομή των ευθυνών σε περίπτωση που τα όργανα παραμελούν τις υποχρεώσεις τους.
Αντιπλημμυρική Προστασία
Η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων αντιπλημμυρικής προστασίας στην Αττική, μεταξύ ΥΠΕΧΩΔΕ, Δήμων και Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων δεν ευνοεί την αποτελεσματική αντιμετώπιση των θεμάτων αντιπλημμυρικής προστασίας, όπως έχει αποδειχθεί με τα πλημμυρικά φαινόμενα των τελευταίων χρόνων.
Με το άρθρο 8 προτείνονται, για την αντιμετώπιση των αδυναμιών του συστήματος αντιπλημμυρικής προστασίας, μεταξύ των άλλων, τα ακόλουθα:
1. Ορίζεται ότι ο καθαρισμός των φρεατίων υδροσυλλογής ομβρίων υδάτων αντιμετωπίζεται πλέον από τους Δήμους Αττικής, άσχετα αν οι περιοχές βρίσκονται εντός ή εκτός της περιοχής αρμοδιότητας της ΕΥΔΑΠ, δεδομένου ότι οι Δήμοι έχουν άμεση εικόνα των σχετικών αναγκών, ενώ και οι πολίτες μπορούν να αναφέρουν τα ανακύπτοντα προβλήματα στους δήμους και να επισημαίνουν την ανάγκη καθαρισμού συγκεκριμένων φρεατίων. Οι δαπάνες για τον καθαρισμό των φρεατίων θα εξασφαλίζονται πλέον από τους ίδιους τους δήμους.
2. Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις καθίστανται αρμόδιες για τη συντήρηση των ρεμάτων, εκτός από τον καθαρισμό τους για τον οποίο ήδη είναι υπεύθυνες, για επεμβάσεις έκτακτης ανάγκης σε περιοχές παρακείμενες σε ρέματα προς αποτροπή επαπειλούμενου κινδύνου και για την αστυνόμευση των ρεμέτων. Εξυπακούεται ότι οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις θα έχουν επίσης και την ευθύνη του προγραμματισμού όλων των σχετικών εργασιών και της εξασφάλισης των κατ’ έτος απαιτουμένων πιστώσεων.
3. Αναβαθμίζεται η Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή, η οποία λειτουργεί στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων, με σκοπό τηναναβάθμισή της και την επέκταση των αρμοδιοτήτων της, ώστε να περιλάβει στο αντικείμενό της το συντονισμό και ιεράρχηση των μελετών και έργων και των άλλων Δ/νσεων του ΥΠΕΧΩΔΕ ή άλλων φορέων που εμπλέκονται με την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής, στο πλαίσιο εκτέλεσης έργων με αντιπλημμυρική σημασία, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον λάθη και παραλείψεις σχεδιασμού, όπως αυτά που εμφανίσθηκαν σε πολλά σημαντικά έργα που περιείχαν και αντικείμενο αντιπλημμυρικής προστασίας (Αττική Οδός, Λ. Κηφισού, Τραμ, Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος κλπ), για τα οποία δεν υπήρξε συντονισμένη αντιμετώπιση και δημιουργήθηκαν νέα προβλήματα, που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση».
