Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του κλάδου της μαζικής εστίασης κατά τα τελευταία χρόνια είναι η επέκταση των αλυσίδων εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης.
Οι οργανωμένες αλυσίδες εστιατορίων αντικαθιστούν σταδιακά τα συνοικιακά μεμονωμένα καταστήματα με νέα που έχουν κοινή οργάνωση και εμπορικό σήμα, στοχεύοντας στην ευρεία αναγνωρισιμότητά τους από το καταναλωτικό κοινό. Η διάδοση του θεσμού της δικαιόχρησης (franchising) συνετέλεσε στην ταχύτερη επέκταση των δικτύων καταστημάτων των αλυσίδων.
Οι τελευταίες πρόσφατες μεταβολές και προοπτικές εξέλιξης του συγκεκριμένου κλάδου παρουσιάζονται στην όγδοη έκδοση της κλαδικής μελέτης, η οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Διεύθυνση Μελετών Οικονομικού Περιβάλλοντος της ICAP:
«Η εγχώρια αγορά εστίασης μέσω οργανωμένων αλυσίδων γρήγορης εξυπηρέτησης ακολούθησε ανοδική πορεία την περίοδο 1992-2005 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 17,3%. Τονίζεται ότι, μετά το 2000 η αγορά συνεχίζει να αυξάνει, αλλά ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το διάστημα 1992-2000. Το 2005 η συνολική αγορά γρήγορης εστίασης μέσω αλυσίδων γρήγορης εξυπηρέτησης αυξήθηκε μόνο κατά 0,5% σε σχέση με το 2004, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στην αρνητική απόδοση της κατηγορίας σουβλάκι- ethnic. Στα μεγέθη αυτά δεν περιλαμβάνονται τα «ανεξάρτητα» καταστήματα τα οποία δεν ανήκουν σε οργανωμένες αλυσίδες.
Η ανάπτυξη που παρουσίασε ο κλάδος των εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, συνδέεται άμεσα με την τάση για «λιγότερο μαγείρεμα στο σπίτι». Το φαινόμενο αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στις αυξημένες επαγγελματικές υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας και στη γενικότερη επιτάχυνση των ρυθμών ζωής, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Επιπλέον, η αυξανόμενη απασχόληση των γυναικών καθιστά οξύτερο το πρόβλημα της προετοιμασίας του καθημερινού φαγητού της οικογένειας. Υπό τις συνθήκες αυτές, η μείωση του διαθέσιμου χρόνου συμβάλλει στην αυξημένη ζήτηση των νοικοκυριών για έτοιμο φαγητό, ανάγκη την οποία καλύπτουν τα καταστήματα του εξεταζόμενου κλάδου.
Η εξεταζόμενη αγορά διαχωρίζεται στις εξής τέσσερις κύριες κατηγορίες ανάλογα με το προσφερόμενο μενού: Burger, Pizza, Snack / Sandwich και Σουβλάκι / Ethnic. Το 2005 τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη συνολική αγορά εστίασης μέσω οργανωμένων αλυσίδων γρήγορης εξυπηρέτησης είχε η κατηγορία Burger με 41,8% και ακολούθησε η κατηγορία Snack / Sandwich, το μερίδιο της οποίας ανήλθε σε 25,9%. Η κατηγορία pizza συμμετείχε με 21,8% στο σύνολο της εξεταζόμενης αγοράς. Το υπόλοιπο 10,4% μοιράζονται αλυσίδες εστιατορίων που ασχολούνται με το σουβλάκι και με την ethnic κουζίνα (8,9%), καθώς και άλλων τύπων εστιατόρια γρήγορης εξυπηρέτησης που δεν μπορούν να καταταχθούν σε κάποια από τις προαναφερόμενες κατηγορίες (1,5%).
Ο εξεταζόμενος κλάδος στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από υψηλή κινητικότητα. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα, αρκετές αλυσίδες (τόσο ελληνικές όσο και ξένες) έκαναν την εμφάνισή τους στην εγχώρια αγορά, με διαφορετικά όμως αποτελέσματα για την κάθε μια, καθώς ορισμένες έχουν ήδη κλείσει, άλλες παρουσιάζουν σχετική στασιμότητα ή και μείωση όσον αφορά τους ρυθμούς εξέλιξής τους (αριθμός καταστημάτων, κύκλος εργασιών), ενώ άλλες γνωρίζουν αξιόλογη ανάπτυξη. Η πορεία της κάθε αλυσίδας επηρεάζεται τόσο από την στρατηγική επέκτασης που ακολουθεί, όσο και από το είδος των προϊόντων που προσφέρει.
Οι περισσότερες αλυσίδες γρήγορης εξυπηρέτησης αναπτύσσουν τα δίκτυά τους στα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους και σε επαρχιακές πόλεις. Στην «αποκεντρωτική» τάση κυρίαρχη αναδεικνύεται η κατηγορία Burger, που έχει παρουσία στους περισσότερους νομούς της χώρας, ενώ ακολουθούν σε έκταση γεωγραφικής κάλυψης οι κατηγορίες Pizza και Snack / Sandwich.
Πηγές του εξεταζόμενου κλάδου εκτιμούν ότι, οι παράγοντες οι οποίες οδήγησαν στην άνοδο της αγοράς γρήγορης εστίασης κατά την προηγούμενη δεκαετία, συνεχίζουν να δημιουργούν θετικές προοπτικές, ιδιαίτερα για τις οργανωμένες αλυσίδες οι οποίες πέρα από την ποιότητα των εδεσμάτων παρέχουν και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου όσον αφορά την εξυπηρέτηση, την υγιεινή, την καθαριότητα και γενικά την εικόνα των χώρων τους. Παρόλα αυτά, οι ρυθμοί ανάπτυξης της συνολικής εξεταζόμενης αγοράς εκτιμάται ότι θα είναι περισσότερο “συγκρατημένοι” σε σύγκριση με την ετήσια μεταβολή των προηγούμενων περιόδων».
