Οι αρμόδιές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έστειλαν στο ΥΠΕΧΩΔΕ τις απαντήσεις τους επί των καταγγελιών που είχαν κατατεθεί για την Υποθαλάσσια Αρτηρία Θεσσαλονίκης και τον Οδικό Αξονα Μαλιακός -Κλειδί. Για τα έργα αυτά, που θα κατασκευαστούν από το ΥΠΕΧΩΔΕ με τη μέθοδο της σύμβασης παραχώρησης, είχαν αναδειχθεί οι προσωρινοί ανάδοχοι (ανατίθενται στην πλειοδοτούσα, σε καταβολή εσόδων υπέρ του δημοσίου, κοινοπραξία), αλλά υποψήφιες κοινοπραξίες προχώρησαν σε ενστάσεις και προσφυγές στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Από τις απαντήσεις των Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκύπτουν τα ακόλουθα, σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ:
1. Για την Υποθαλάσσια Αρτηρία της Θεσσαλονίκης, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απέρριψαν όλες τις σχετικές ενστάσεις. Συνεπώς, το ΥΠΕΧΩΔΕ θα προχωρήσει άμεσα την διαδικασία για την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο.
2. Για τον Οδικό Αξονα Μαλιακός - Κλειδί, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υιοθετούν δύο από τις καταγγελίες οι οποίες αναφέρονται σε γεγονότα που έγιναν στη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης Κυβέρνησης: πρώτον, στην πρόσληψη του Δικηγορικού Γραφείου «Καλλιμόπουλου» ως ειδικού νομικού συμβούλου από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας το 2001 και δεύτερον, την αλλαγή, το Φεβρουάριο του 2004, του αλγόριθμου για την ανάδειξη του αναδόχου. Για τα θέματα αυτά ζητούν από το ΥΠΕΧΩΔΕ την υποβολή πρόσθετων στοιχείων για να οριστικοποιήσουν την θέση τους.
Το ΥΠΕΧΩΔΕ θεωρεί «τις καταγγελίες αναιτιολόγητες και ανεδαφικές και τις απόψεις που υιοθετούν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης λανθασμένες και θα απαντήσει τις επόμενες μέρες τεκμηριωμένα με όλο το αναγκαίο αποδεικτικό υλικό».
Συνοπτικά, για τις δύο καταγγελίες το ΥΠΕΧΩΔΕ αναφέρει:
α. Για το θέμα του Δικηγορικού Γραφείου «Καλλιμόπουλου». Μετά από διαγωνισμό που διεξήγαγε το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών προσλήφθηκε τον Ιούλιο του 2001 το δικηγορικό γραφείο Καλλιμόπουλου για την νομική υποστήριξη των υπηρεσιών του δημοσίου σε έργα με σύμβαση παραχώρησης. Πριν την υπογραφή της σύμβασης, ο κ. Καλλιμόπουλος παραιτήθηκε από τη θέση του μέλους του Δ.Σ. εταιρείας, η οποία συμμετείχε στους ομίλους που δήλωσαν ενδιαφέρον για προεπιλογή.
Υστερα από σχετική καταγγελία η οποία υποβλήθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ και ερώτημα του τότε Υπουργού, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους απάντησε ότι δεν συντρέχει ασυμβίβαστο.
Κατόπιν τούτων, το Φεβρουάριο του 2002 απορρίφθηκαν οι σχετικές ενστάσεις που υποβλήθηκαν στη φάση της προεπιλογής, αφού κρίθηκε ότι δεν υπάρχει ασυμβίβαστο μεταξύ της προηγούμενης θέσης του κ. Καλλιμόπουλου και της θέσης του ως Ειδικού Νομικού Συμβούλου του Δημοσίου μετά και από υπεύθυνη δήλωση που κατέθεσε η εταιρεία ότι μετά την παραίτησή του διακόπηκε οποιαδήποτε σχέση μαζί του.
Η σχετική απόφαση του Υπουργού κοινοποιήθηκε σε όλους τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, κανένας εκ των οποίων (ούτε η καταγγέλουσα τώρα) δεν άσκησε οποιοδήποτε από τα πολλά ένδικα μέσα που είχε στη διάθεσή του (ασφαλιστικά μέτρα, αίτηση αναστολής, αίτηση ακύρωσης).
Εκτοτε το θέμα δεν ξανατέθηκε στον διαγωνισμό για το έργο Μαλιακός - Κλειδί και τέθηκε τώρα μετά τέσσερα χρόνια.
Είναι απορίας άξιον γιατί οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θεωρούν ότι το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν συμμορφώθηκε με το κοινοτικό δίκαιο. Το τι έπρεπε να κάνει το δημόσιο για να συμμορφωθεί με το κοινοτικό δίκαιο το αναφέρει η ίδια η Ε.Ε.: έπρεπε να ζητήσει από τον διαγωνιζόμενο (και καταγγελόμενο τώρα) όμιλο να διευκρινήσει την φύση των σχέσεών του με τον ειδικό νομικό σύμβουλο και να γνωστοποιήσει σε όλους τους διαγωνιζόμενους το εγερθέν ζήτημα.
Ομως αυτά ακριβώς έγιναν, δηλαδή αφενός ζητήθηκε γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία υιοθετήθηκε, αφετέρου ζητήθηκε και λήφθηκε διαβεβαίωση από τον διαγωνιζόμενο ότι δεν είχε πλέον σχέση με τον δικηγόρο Καλλιμόπουλο και τέλος κοινοποιήθηκαν οι σχετικές αποφάσεις σε όλους τους διαγωνιζόμενους, που έλαβαν συνεπώς γνώση και δεν άσκησαν κανένα δικαστικό μέσο προστασίας των συμφερόντων τους.
Η επαναφορά του θέματος σήμερα από την καταγγέλουσα, εν όψει του αποτελέσματος του διαγωνισμού επιεικώς μπορεί να χαρακτηριστεί καιροσκοπική. Μάλιστα οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πιθανολογούν ότι συνδέεται η μεροληπτική στάση του Νομικού Συμβούλου Καλλιμόπουλου με την αλλαγή του αλγόριθμου ανάδειξης του αναδόχου.
2. Για το θέμα του αλγόριθμου ανάδειξης του αναδόχου, οι θέσεις των Υπηρεσιών της Επιτροπής είναι συνοπτικά α) ότι έγιναν μετατροπές στον τύπο μετά την χορήγηση της διακήρυξης στους διαγωνιζόμενους και την πρόσκλησή της να υποβάλλουν προσφορές και β) ότι με την πιθανολογούμενη σχέση μεταξύ καταγγελόμενου αναδόχου και Ειδικού Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου, η τροποποίηση του τύπου πιθανώς ωφέλησε τον καταγγελόμενο.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, ο τύπος είναι απλούστατος και δεν απαιτεί οποιεσδήποτε εξειδικευμένες γνώσεις για την «αποκρυπτογράφησή» του. Η αρχή στην οποία στηρίζεται παρέμεινε σταθερά σε όλη την διάρκεια του διαγωνισμού.
Η αρχή είναι η εξής: Για την εκτέλεση του έργου το Δημόσιο θα παράσχει κάποιο ποσό στον ανάδοχο ως χρηματοδότηση στη φάση της κατασκευής και ο ανάδοχος, κατά τη διάρκεια της περιόδου εκμετάλλευσης, θα αποδώσει χρηματικά ποσά, που ο ίδιος κρίνει ότι μπορεί να αποδώσει.
Η υπέρ του δημοσίου διαφορά των ποσών αυτών που ανάγονται για τις ανάγκες του διαγωνισμού σε καθαρή αξία κατά τον χρόνο διεξαγωγής του, αναδεικνύει τον ανάδοχο, δηλαδή αυτόν που η προσφορά του κρίνεται συμφερότερη για το δημόσιο. Στον συγκεκριμένο διαγωνισμό η διαφορά είναι τεράστια μεταξύ πρώτου(καταγγελλόμενου) και δευτέρου (καταγγέλλοντος).
Προσβάλλει μάλιστα ο καταγγέλλων όμιλος την επιστημονική και τεχνοκρατική επάρκεια των ίδιων των στελεχών του και επιπλέον την κοινή νοημοσύνη όταν ισχυρίζεται ότι δήθεν ο αλγόριθμος κρύβει «κρυφά νοήματα», τα οποία αν και ήταν μπροστά στα μάτια του επί ένα και πλέον έτος, δεν μπόρεσε να κατανοήσει.
Ο αλγόριθμος ανάδειξης του αναδόχου άλλαξε ελάχιστα τον Φεβρουάριο τον 2004 με την προσθήκη μίας παραμέτρου με συντελεστή βαρύτητας 10% και από τότε έλαβε την τελική του μορφή και με αυτόν διεξήχθη ο διαγωνισμός. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αλλαγή αυτή, όπως αποδείχθηκε από τις προσφορές τους, ήταν πιο ευνοϊκή για τον δεύτερο παρά για τον πρώτο.
