Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Νέες οδηγίες προς όλους τους εποπτευόμενους φορείς της γενικής κυβέρνησης προκειμένου να επιταχύνουν τις διαδικασίες αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους προς τον ιδιωτικό τομέα απέστειλε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης. Άλλα δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών δεν πρόκειται να υπάρξουν και το υπουργείο Οικονομικών καλείται να διαχειριστεί τους εθνικούς πόρους προκειμένου να μηδενίσει τα χρέη μέχρι και το τέλος του χρόνου.
Η συνέχιση της διαδικασίας αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών εξακολουθεί να αποτελεί «προαπαιτούμενο», παρά τη λήξη του μνημονίου. Η ελληνική πλευρά έχει αναλάβει τη συγκεκριμένη υποχρέωση μέσω του συμπληρωματικού αλλά και του τεχνικού μνημονίου που εγκρίθηκε και από το Eurogroup αλλά και από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Μάλιστα, επί της πορείας αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών, η ελληνική πλευρά θα κληθεί να δώσει στοιχεία στο πλαίσιο της πρώτης μεταμνημονιακής αποστολής των θεσμών η οποία αναμένεται να διοργανωθεί μετά τα μέσα Οκτωβρίου.
Το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς έκλεισε με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της τάξεως των 2,016 δισ. ευρώ με το ποσό αυτό να είναι αισθητά μειωμένο σε σχέση με τον Μάιο, μήνα κατά τον οποίο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ανήλθαν στα 2,388 δισ. ευρώ. Η μεγάλη μείωση καταγράφηκε εξαιτίας του γεγονότος ότι τον Ιούνιο το υπουργείο Οικονομικών έπρεπε να δώσει τις τελευταίες «εξετάσεις» στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου για να εκταμιεύσει την υποδόση του 1 δισ. ευρώ. Τον Ιούλιο δεν αναμένεται να καταγραφεί αντίστοιχη μείωση, καθώς η εμπειρία των τελευταίων ετών έχει δείξει ότι από τη στιγμή που εκταμιεύεται μια υποδόση μέχρι τη στιγμή που το χρήμα πέφτει στην αγορά μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα αρκετών εβδομάδων. Και αυτό διότι απαιτείται χρόνος μέχρι να εκδοθούν οι εντολές πληρωμής από τα λογιστήρια των επιμέρους φορέων της γενικής κυβέρνησης.
Με τις νέες οδηγίες Χουλιαράκη, ουσιαστικά ζητείται από τους επιμέρους φορείς της γενικής κυβέρνησης να ξεκαθαρίσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές με ταχύτατες διαδικασίες και σε κάθε περίπτωση πριν από το τέλος του χρόνου. Ειδικότερα, αναφέρονται τα εξής:
Μετά το τέλος Ιουλίου 2018, ισχύουν τα ακόλουθα:
- Φορείς οι οποίοι δεν έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί, μέχρι το τέλος Ιουλίου 2018, στο πλαίσιο του προγράμματος εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων δύνανται να χρηματοδοτηθούν ως και το ύψος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο πλαίσιο της υποβολής μηνιαίων οικονομικών στοιχείων και εκθέσεων στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
- Φορείς οι οποίοι έχουν χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και έχουν ολοκληρώσει την αποπληρωμή των εν λόγω υποχρεώσεων, δηλαδή δεν έχουν ταμειακά υπόλοιπα, δύνανται να χρηματοδοτηθούν εκ νέου, ως και το ύψος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο πλαίσιο της υποβολής μηνιαίων οικονομικών στοιχείων και εκθέσεων στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
- Φορείς οι οποίοι έχουν χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, αλλά δεν έχουν ολοκληρώσει την αποπληρωμή των εν λόγω υποχρεώσεων, δύνανται να χρηματοδοτηθούν εκ νέου, ως και το ύψος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στο πλαίσιο της υποβολής μηνιαίων οικονομικών στοιχείων και εκθέσεων στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, μειωμένο κατά το ποσό του ταμειακού υπολοίπου από την ήδη χορηγηθείσα χρηματοδότηση.
- Οι λοιποί φορείς της Γενικής Κυβέρνησης οφείλουν να ολοκληρώσουν την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μέχρι το τέλος του επόμενου από τη λήψη της σχετικής επιχορήγησης μήνα, ενώ η προθεσμία αυτή δύναται να παρατείνεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις έπειτα από αιτιολογημένο αίτημα που υποβάλλεται στη Διεύθυνση Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, μέσω της οικείας ΓΔΟΥ. Σε κάθε περίπτωση, η αποπληρωμή των σχετικών υποχρεώσεων ολοκληρώνεται μέχρι το τέλος του οικονομικού έτους 2018. Για αιτήματα που υποβάλλονται μετά το τέλος Ιουλίου 2018, η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων ολοκληρώνεται μέχρι το τέλος ίου οικονομικού έτους 2018. Οι δε χρηματοδοτήσεις από το πρόγραμμα επιχορήγησης για την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων ολοκληρώνονται την 20ή Αυγούστου 2018.
Η ελληνική πλευρά, εκτός από τον μηδενισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι το τέλος του χρόνου, έχει αναλάβει να δημιουργήσει και έναν μηχανισμό παρακολούθησης -σε συνεργασία με όλους τους φορείς του Δημοσίου- ώστε να μην προκύψουν καινούργια χρέη από την περίοδο μετά το 2019.
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη
Από το σύνολο των 2,016 δισ. ευρώ που ήταν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στο τέλος Ιουνίου, τα 912 εκατ. ευρώ αφορούν υποχρεώσεις των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Το ποσό αυτό είναι το χαμηλότερο από τότε που ξέσπασε η κρίση, καθώς για πρώτη φορά έσπασε προς τα κάτω το όριο του 1 δισ. ευρώ (σ.σ.: αξίζει να σημειωθεί ότι τον Δεκέμβριο του 2012 οι οφειλές είχαν φτάσει στα 4,759 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη και τον Δεκέμβριο του 2015 τα ασφαλιστικά ταμεία χρωστούσαν 2,745 δισ. ευρώ). Συγκριτικά με τον Μάιο, καταγράφηκε επίσης σημαντική μείωση (από το 1,079 δισ. ευρώ στα 912 εκατ. ευρώ), κάτι που οφείλεται στην προσπάθεια που καταβλήθηκε να εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ. Τμήμα των ληξιπρόθεσμων χρεών των φορέων κοινωνικής ασφάλισης είναι και οι οφειλές του ΕΦΚΑ οι οποίες περιορίστηκαν στα 281 εκατ. ευρώ έναντι 385 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2018. Από τον Δεκέμβριο του 2015 έχει καταγραφεί πολύ μεγάλη πρόοδος, καθώς τότε οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ανέρχονταν σε 1,7 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τις οφειλές των νοσοκομείων, περιορίστηκαν στα 359 εκατ. ευρώ έναντι 496 εκατ. ευρώ τον Μάιο. Ο κατάλογος συμπληρώνεται με τα χρέη των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης που ανήλθαν στα 275 εκατ. ευρώ (έναντι 309 εκατ. ευρώ τον Μάιο) και φυσικά τα νομικά πρόσωπα του Δημοσίου, με τα χρέη να ανέρχονται στα 339 εκατ. ευρώ έναντι 369 εκατ. ευρώ τον Μάιο.
Αυξήθηκαν οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων
Αυξημένες είναι τον Ιούνιο οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων, με το σχετικό ποσό να ανέρχεται στα 706 εκατ. ευρώ έναντι 589 εκατ. ευρώ στον τέλος Μαΐου. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η αύξηση θεωρείται προσωρινή και οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Για να χαρακτηριστεί μια οφειλή του Δημοσίου ως ληξιπρόθεσμη και να συμπεριληφθεί στο δελτίο των φορέων της γενικής κυβέρνησης, πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 90 ημέρες από την ημερομηνία γέννησης της οφειλής. Με τις επιστροφές φόρων δεν ισχύει το ίδιο. Στο «καλάθι» των 706 εκατ. ευρώ έχουν συμπεριληφθεί στοιχεία επιστροφών για τις οποίες είχε εκδοθεί και εκκαθαριστεί το σχετικό ΑΦΕΚ μέχρι και το τέλος του μήνα αναφοράς (δηλαδή μέχρι τέλος Ιουνίου).
Δεδομένου λοιπόν ότι τα περισσότερα πιστωτικά εκκαθαριστικά είχαν ήδη εκδοθεί μέχρι το τέλος Ιουνίου ήταν επόμενο να καταγραφεί η σχετική αύξηση. Το στοιχείο που επιβεβαιώνει τον λόγο για τον οποίο αποτυπώθηκε αυτή η αύξηση των επιστροφών φόρου σε εκκρεμότητα είναι και η κατανομή σε άμεσους και έμμεσους φόρους. Οι επιστροφές φόρου σε εκκρεμότητα από την άμεση φορολογία ανήλθαν στα 445 εκατ. ευρώ από 372 εκατ. ευρώ τον Μάιο, ενώ οι επιστροφές φόρου σε εκκρεμότητα από την έμμεση φορολογία ανήλθαν στα 117 εκατ. ευρώ έναντι 66 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2018. Οι εκκρεμότητες από τα μη φορολογικά έσοδα περιορίστηκαν στα 138 εκατ. ευρώ από 146 εκατ. ευρώ τον Μάιο.
