Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
O τέως πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, είχε δεχθεί σφοδρά πυρά για την επίμονη άρνησή του να σχεδιάσει πριν από το δημοψήφισμα το πώς θα αντιμετωπίσει ενδεχόμενη ψήφο υπέρ της εξόδου. Σήμερα, δύο και πλέον χρόνια μετά την κάλπη, που έβγαλε Brexit, το Λονδίνο εξακολουθεί να μην έχει πειστικό σχέδιο για «συντεταγμένη έξοδο». Τα τελευταία 24ωρα μάλιστα έχει «φουντώσει» το σενάριο του no deal, δηλαδή μιας «άτακτης εξόδου», χωρίς να έχει προηγηθεί συμφωνία με τους 27 της Κοινότητας.
Ο υπουργός Διεθνούς Εμπορίου, Λίαμ Φοξ, προσδιόρισε τις πιθανότητες του σεναρίου στο 60%, οδηγώντας τη στερλίνα σε ναδίρ έντεκα μηνών έναντι του δολαρίου και εννέα μηνών έναντι του ευρώ. Τι ακριβώς σημαίνει όμως το no deal για τις πολιτικές εξελίξεις, την οικονομία, τις επιχειρήσεις και πρωτίστως την καθημερινότητα των πολιτών;
Οι Brexiteers υποδέχονται την προοπτική του με ικανοποίηση, αν όχι με ενθουσιασμό, διατεινόμενοι ότι η χώρα θα είναι μια χαρά, συνεχίζοντας τις εμπορικές συναλλαγές με τους 27 στη βάση των κανόνων του ΠΟΕ. Για αυτούς η εξέλιξη θα ήταν μία «δικαίωση», μία απόδειξη της «αδιαλλαξίας» των Βρυξελλών. Ξεχνούν, όμως, να εξηγήσουν τις επιπτώσεις σε μία σειρά τομείς, από τις μεταφορές έως και την επάρκεια τροφίμων και φαρμάκων.
Σε περίπτωση no deal δεν θα ισχύσει η μεταβατική περίοδος 21 μηνών, που έχει συμφωνηθεί. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες εν μια νυκτί.
Οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές στη βάση των κανόνων του ΠΟΕ σημαίνουν την επιβολή δασμών σε ευρεία γκάμα προϊόντων, αλλά και ελέγχους στα τελωνεία, καθυστερήσεις και προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οι δασμοί είναι από μόνοι τους σοβαροί, δεδομένου ότι το 44% των βρετανικών εξαγωγών κατευθύνονται στην κοινότητα. Δεν είναι όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ενδεικτικό των ανησυχιών για το χάος, που θα μπορούσε να επικρατήσει στα σύνορα, είναι ένα από τα σχέδια που εξετάζει η κυβέρνηση και αποκάλυψαν οι «Financial Times».
Ένας αυτοκινητόδρομος μήκους 10 μιλίων στη νοτιοανατολική Αγγλία μπορεί να κλείσει και να μετατραπεί σε «πάρκο στάθμευσης» για φορτηγά μεταφοράς εμπορευμάτων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ουρές των τελωνειακών ελέγχων από το λιμάνι του Ντόβερ.
Είναι ο M26 στο Κεντ, στον οποίο θα μπορούν να σταθμεύουν έως 1.400 φορτηγά ταυτόχρονα. Υπολογίζεται ότι έως και 10.000 φορτηγά την ημέρα θα απαιτείται να περνούν από τελωνειακούς ελέγχους.
Οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης για σημαντικές ανατιμήσεις στα τρόφιμα, καθώς το 30% των τροφίμων που καταναλώνονται ημερησίως στη Βρετανία προέρχεται από την Ε.Ε. Πολλοί φοβούνται και ελλείψεις βασικών ειδών, καθώς μεγάλο ποσοστό των εισαγόμενων τροφίμων είναι φρέσκα, για τα οποία θα απαιτούνται πρόσθετοι έλεγχοι ποιότητας. Από την άλλη, και οι Βρετανοί παραγωγοί μπορούν να δουν προϊόντα τους να σαπίζουν σε φορτηγά, καθώς οι Ευρωπαίοι δεν θα έχουν πλέον εγγύηση ότι ανταποκρίνονται στα πρότυπα της Ε.Ε.
Προβλήματα αναμένονται και στην αγορά φαρμάκου. Ήδη η γαλλική Sanofi, η ελβετική Novartis και η AstraZeneca έχουν ανακοινώσει ότι φροντίζουν να αυξήσουν τα αποθέματά τους στη χώρα, προκειμένου να είναι έτοιμες σε περίπτωση άτακτης εξόδου. Η Roche, η μεγαλύτερη παραγωγός αντικαρκινικών φαρμάκων, λαμβάνει επίσης «κατάλληλα μέτρα».
Καμπανάκι κρούουν και οι αεροπορικές εταιρείες, καθώς η χώρα θα βρεθεί ξαφνικά εκτός όλων των ευρωπαϊκών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA). Χωρίς συμφωνία κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί και τα δικαιώματα πτήσεων των αερομεταφορέων.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί επίσης να αγνοήσει τις προειδοποιήσεις μεγάλων εταιρειών για μεταφορά δραστηριοτήτων εκτός συνόρων σε μία τέτοια περίπτωση, η οποία θα ισοδυναμεί με «αιμορραγία» θέσεων εργασίας.
Στις αγορές αναμένεται επανάληψη του σκηνικού που επικράτησε μετά το δημοψήφισμα, με τη στερλίνα να κάνει βουτιά, όπως προειδοποιεί η Capital Economics, και τον δείκτη FTSE 100 να λαμβάνει ώθηση από το φθηνό νόμισμα.
Πολιτικές εξελίξεις
Η έκταση και ένταση των επιπτώσεων στις αγορές θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τις πολιτικές εξελίξεις; Τι αναμένουμε εκεί;
Όπως επισημαίνει στη «Ν» ο Άγγελος Χρυσόγελος, διδάσκων Ευρωπαϊκή Πολιτική στο King’s College London και ερευνητικός εταίρος του Chatham House, για τη Βρετανίδα πρωθυπουργό θα είναι μία κίνηση υψηλού ρίσκου. «Θα την καθιστούσε ηρωίδα της πτέρυγας υπέρ του σκληρού Brexit, αλλά θα την έφερνε απέναντι στον υπόλοιπο πολιτικό κόσμο και την πλειονότητα της κοινής γνώμης» τονίζει. Το πρόβλημα, όπως εξηγεί, είναι ότι στην παρούσα Βουλή δεν υπάρχει πλειοψηφία υπέρ μιας άτακτης εξόδου. «Ένα άλμα προς τα εμπρός θα ήταν η προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Θα ήταν όμως παρακινδυνευμένο» σχολιάζει. Όπως παρατηρεί ο κ. Χρυσόγελος οι «μεσοβέζικες» λύσεις που προτείνει η Μέι απορρίπτονται τόσο από τους ευρωσκεπτικιστές ως υπερβολικά ενδοτικές όσο και από τους φιλοευρωπαίους ως υπερβολικά επώδυνες για την οικονομία. Για αυτό και η κυβέρνηση «έχει ήδη βάλει εμπρός το αφήγημα ότι για ενδεχόμενη ρήξη θα φταίνε οι Ευρωπαίοι». «Ίσως η Μέι σιγά σιγά να αποφασίσει ότι αν κάνει την ηρωική έξοδο, θα πρέπει να την κάνει στο όνομα της λαϊκής βούλησης. Αυτό θα σημαίνει βέβαια ολοκληρωτική πολιτική κρίση, με άδηλα αποτελέσματα» καταλήγει.
Οι σταθμοί μέχρι τον Μάρτιο του 2019
- 4-13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Έναρξη των εργασιών του βρετανικού Κοινοβουλίου μετά τις θερινές διακοπές. Η αποδυναμωμένη κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι θα πρέπει να περάσει ένα «βουνό» νομοσχεδίων, από μεταναστευτική πολιτική μέχρι αλιεία πριν από το «διαζύγιο» με την Ε.Ε. - 20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός θα συζητήσει το Brexit με τους 27 ηγέτες των χωρών-μελών κατά την άτυπη σύνοδο κορυφής στην Αυστρία. Η σύνοδος θα είναι ενδεικτική για το εάν είναι εφικτή μια συμφωνία. - 23-26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Συνέδριο του Εργατικού Κόμματος. - 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Συνέδριο των Συντηρητικών. Στο συνέδριο, η πρωθυπουργός Μέι θα αναζητήσει υποστήριξη από τα μέλη του κόμματός της για οποιαδήποτε συμφωνία επιδιώξει στη σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών. - 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. Η Μέι θα συναντήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιχειρώντας να κλείσει συμφωνίες για τους όρους της αποχώρησης της Βρετανίας, αλλά -κυρίως- για τις μελλοντικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την υπόλοιπη Ευρώπη. - 5 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΜΗΝΕΣ
Μετά τη σύνοδο κορυφής και πριν από την καθορισμένη ημέρα της εξόδου της χώρας από την Ε.Ε. στο βρετανικό Κοινοβούλιο θα διεξαχθεί ψηφοφορία για το Brexit. Η ημερομηνία δεν έχει οριστεί ακόμη. Εάν η Μέι εξασφαλίσει συμφωνία, θα πρέπει να έχει και την έγκριση του Κοινοβουλίου. Οι συντηρητικοί διατηρούν 316 σε σύνολο 650 εδρών. Για να περάσει η συμφωνία, θα πρέπει να ξεπεράσει τις διαφορές μεταξύ των Συντηρητικών που θέλουν ρήξη με τις Βρυξέλλες και εκείνων που θέλουν στενότερους δεσμούς. Ειδάλλως, θα πρέπει να στρέψει το βλέμμα της στην αντιπολίτευση.
