Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Μεγάλες πληγές στις αγορές της Τουρκίας και της Ρωσίας ανοίγουν οι αμερικανικές κυρώσεις. Αν και τα μέτρα της Ουάσιγκτον κατά προσώπων και επιχειρήσεων των δύο χωρών είναι μέχρι στιγμής σχετικά περιορισμένης εμβέλειας, ο αντίκτυπός τους είναι άκρως επώδυνος. Και τούτο γιατί θέτουν τα νόμισματα και εν γένει το ενεργητικό τους στο στόχαστρο των πλέον κερδοσκοπικών δυνάμεων της αγοράς.
Η τουρκική λίρα, σε έναν κατήφορο χωρίς τέλος, έχει δει την αξία της να συρρικνώνεται 33,5% από τις αρχές του έτους. Μόνο το τελευταίο 24ωρο έκανε «βουτιά» 7% (πτώση 5% χθες και 2% σήμερα) στο νέο ναδίρ των 5,65 λιρών ανά δολάριο και συνολικά από τις αρχές Αυγούστου έχει υποτιμηθεί 13%. Σήμερα, Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ αναμένεται να παρουσιάσει το «νέο οικονομικό μοντέλο». Έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα περιλαμβάνει μέτρα αποθέρμανσης της οικονομίας, που δοκιμάζεται από πληθωρισμός της τάξης του 16%, υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και μία κρίση ιδιωτικού χρέους, καθώς επιχειρηματικοί κολοσσοί δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε δολάριο. Ωστόσο ο γαμπρός του Ερντογάν δεν έχει ακόμη πείσει τους επενδυτές μπορεί να αλλάξει τη ρότα, που χάραξε ο «σουλτάνος». Και η κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, μετά και το ναυάγιο της τουρκικής αποστολής στην Ουάσιγκτον, τους τρομάζει.
Η αιμορραγία δεν περιορίζεται στη λίρα. Τουρκικό ομόλογο αξίας 3,5 δισ. δολ. που εκδόθηκε πέρυσι, έχει δει την απόδοσή του να προσεγγίζει το 8%, ενώ η απόδοση του τουρκικού δεκαετούς έχει απογειωθεί στο 18,8%. Σε όρους δολαρίου το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης είχε χθες απώλειες 3,4%, με τον BIST να υποχωρεί στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2009. «Αν εκείνοι έχουν δολάρια, εμείς έχουμε το λαό μας και το Θεό μας» διεμήνυσε ο Ερντογάν σε ομιλία ενώπιον υποστηρικτών του, κάνοντας λόγο για συντονισμένες επιθέσεις κατά της τουρκικής λίρας και οικονομίας.
Την ίδια ώρα στη Ρωσία οι επιχειρήσεις ετοιμάζονται για νέες ισχυρές πιέσεις, μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να επιβάλλει νέες κυρώσεις για την υπόθεση Σκρίπαλ. Η Μόσχα χαρακτηρίζει τις κυρώσεις παράνομες, αλλά αποφεύγει προς το παρόν να προβεί σε αντίποινα. Το ερώτημα όμως είναι τι θα κάνει για να ανακόψει την πτώση του νομίσματός της. Το ρούβλι βίωσε στη χθεσινή συνεδρίαση την πιο απότομη βουτιά εδώ και δύο χρόνια (-5%) έναντι του δολαρίου και έχοντας χάσει το 14,5% της αξίας του από τις αρχές του έτους, έχει επιστρέψει σε επίπεδα που είχε να δει από τις αρχές του 2016. Τα ρωσικά blue chips βρέθηκαν να υποχωρούν στη χθεσινή συνεδρίαση έως και 9%, με τις τράπεζες να δέχονται σφυροκόπημα και την Aeroflot, που κινδυνεύει να χάσει την πρόσβαση στην αμερικανική αγορά, να αναγκάζεται σε απότομη προσγείωση.
Αν και οι έως τώρα κυρώσεις εστιάζουν στον αμυντικό τομέα της και έχουν μικρό αρχικό αντίκτυπο στην οικονομία, επενδυτές και επιχειρήσεις ετοιμάζονται για ένα ντόμινο μέτρων και αντίμετρων, που θα αφήσει πίσω του «θύματα».
Δεν θα πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι από το 2014, όταν η Δύση επέβαλε κυρώσεις στη χώρα για την προσάρτηση της Κριμαίας, το ρούβλι έχει υποτιμηθεί 50%, οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα έχουν μειωθεί αισθητά και ο κολοσσός αλουμινίου Rusal έχει δεχθεί εντονότατες πιέσεις.
Το δεύτερο πακέτο των οικονομικών κυρώσεων, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί έως τα τέλη του έτους, θα περιλαμβάνει πιθανότατα υποβάθμιση ή πάγωμα των διπλωματικών σχέσεων, αναστολή των πτήσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία και περιορισμούς στις εισαγωγές ρωσικών αγαθών. Ξεχωριστό πακέτο χρηματοοικονομικών κυρώσεων, που εξετάζει το Κογκρέσο, θα μπορούσε να περιορίσει την ικανότητα της χώρας να αντλήσει κεφάλαια από το εξωτερικό.
«Οδεύουμε σε οικονομικό πόλεμο» προειδοποίησε ο Βλάντιμιρ Βασίλιεφ του Institute of US and Canadian Studies στη Μόσχα, μιλώντας στην κρατική ρωσική τηλεόραση, όπως μεταδίδει η WSJ. «Φτάνουμε σε ένα σημείο στις σχέσεις μας, από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή» συμπλήρωσε. Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών και η κεντρική τράπεζα δηλώνουν έτοιμα να βγάλουν από τη φαρέτρα τους μία σειρά χρηματοοικονομικών όπλων για να προστατεύσουν το ρούβλι και τους ρωσικούς τίτλους.
Η VTB, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, η οποία ήδη δεν μπορεί να εκδώσει ομόλογα σε ξένο νόμισμα, ανακοίνωσε ότι λαμβάνει μέτρα για να προστατεύσει τις δραστηριότητες και τους πελάτες της, ενώ η παραγωγός φυσικού αερίου Novatek σχεδιάζει να μετατρέψει συμβάσεις της σε τοπικό νόμισμα. Και άλλες μεγάλες ρωσικές επιχειρήσεις ετοιμάζονται να θέσουν σε εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης.
