Τουρκία: Οικονομική κρίση

Η λίρα Τουρκίας υποχώρησε σε ιστορικό χαμηλό ενόψει της συνεδρίασης της κεντρικής τράπεζας για τα επιτόκια αργότερα την Πέμπτη, με ορισμένους αναλυτές να αναμένουν νέα μείωση μετά την απόφαση του Αυγούστου.

Το νόμισμα υποχώρησε έως και 0,2% στα 18,3737 ανά δολάριο ΗΠΑ, το χαμηλότερο επίπεδο στην ιστορία.

Η αντισυμβατική νομισματική πολιτική της Τουρκίας την άφησε με τα πιο αρνητικά επιτόκια στον κόσμο όταν προσαρμόστηκε για τον πληθωρισμό, ο οποίος ξεπέρασε το 80% τον περασμένο μήνα. Η κεντρική τράπεζα μείωσε το βασικό επιτόκιο επαναγοράς μίας εβδομάδας κατά 100 μονάδες βάσης στο 13% στις 18 Αυγούστου, μια κίνηση που δεν περίμενε κανείς.

Η αύξηση των επιτοκίων από τη Federal Reserve κατά 75 μονάδες βάσης την Τετάρτη αύξησε την πίεση.

Η επιτροπή καθορισμού των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας θα ανακοινώσει την απόφασή της στις 2 μ.μ. (τοπική ώρα) την Πέμπτη. Πέντε από τους 22 αναλυτές που συμμετείχαν στην έρευνα του Bloomberg αναμένουν μείωση έως και 100 μονάδες βάσης, ενώ οι υπόλοιποι δεν προβλέπουν καμία αλλαγή.

Η λίρα υποχώρησε 27,6% φέτος, το δεύτερο νόμισμα των αναδυόμενων αγορών με τις χειρότερες επιδόσεις μετά το πέσο Αργεντινής.

naftemporiki.gr

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι είχε σήμερα το πρωί τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία να συναντηθούν το βράδυ της Τρίτης ή την Τετάρτη στην Μαδρίτη, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.

Σε ό,τι αφορά το θέμα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στην Ατλαντική Συμμαχία, ο Ερντογάν δήλωσε ότι δεν θέλει λόγια, αλλά πράξεις.

Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP

Του Σάββα Καλεντερίδη

Ο βετεράνος αρθρογράφος Φεχμί Κορού, που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν ιδεολογικός συνοδοιπόρος του Ερντογάν και του ΑΚΡ, στο τελευταίο του άρθρο θίγει το θέμα της οικονομικής κατάστασης στην Τουρκία και το κατά πόσον αυτή επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής της πολιτικής.

Δεδομένης της εμπειρίας και της προϊστορίας του αρθρογράφου, έχει σημασία να διαβάσουμε ολόκληρο το άρθρο του, η μετάφραση του οποίου ακολουθεί:

Τίτλος άρθρου: Μπορούν οι κυβερνήσεις που δεν μπορούν να γεμίσουν το στομάχι των πολιτών τους να ακολουθήσουν δυναμικές πολιτικές;

Η τουρκική δεξιά με όλες της τις αποχρώσεις είχε αντιδράσει στους αριστερούς καλλιτέχνες που ανέβασαν στη χώρα μας τη φιλόδοξη θεατρική παράσταση «Χόρτασε πρώτα, μετά ηθικοί κανόνες» που εξέφρασε ο ανατολικογερμανός κομμουνιστής θεατρικός συγγραφέας Μπέρτολντ Μπρεχτ (1898-1956).

Το Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας (Milli Selamet Partisi) απαιτούσε ψήφους από το έθνος με το σύνθημα «Πρώτα η ηθική και η πνευματικότητα» που διατύπωσε ο αρχηγός του, Νετζμετίν Ερμπακάν.

Σήμερα η χώρα μας αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Στη χώρα μας, όπου ένα καρβέλι ψωμί είναι 5 TL, 1 λίτρο βενζίνης είναι 30 TL και ο επίσημος πληθωρισμός, με βάση την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (TUIK) είναι 75%, το κόστος ζωής επηρεάζει τους πάντες. Γι' αυτό ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έκανε αύξηση 40% στον μισθό του προέδρου… [Μπορούμε να περιμένουμε την ίδια αύξηση στον κατώτατο μισθό, στους μισθούς των εργαζομένων και των συνταξιούχων τον Ιούλιο.]

Αυτά που συμβαίνουν στην οικονομία, εκτοπίζουν το θέμα της ηθικής και το βγάζουν εκτός ατζέντας.

Καθώς μιλάμε λιγότερο για το θέμα της ηθικής, ακόμα και όταν το κάνουμε, προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στον τομέα αυτό, με βάση το τι συμβαίνει στην οικονομία.

Κατά μία έννοια, επιβεβαιώνεται ο Μπρεχτ.

Δυστυχώς, η οικονομική κατάσταση δεν επηρεάζει μόνο ένα άυλο πεδίο όπως η «ηθική», έχει αντίκτυπο σχεδόν σε κάθε κοινωνικό και πολιτικό θέμα.

Ακόμη και σε έναν τομέα με στενά συγκεκριμένα όρια, όπως η εξωτερική πολιτική…

Μπορεί να γεμίσει κανείς τις σελίδες ενός ολόκληρου βιβλίου με τις κατηγορίες που έχουν εκτοξευθεί μέχρι πριν λίγους μήνες από τα στόματα Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων εναντίον του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Δικαιολογημένη οργή προκάλεσε η δολοφονία του δημοσιογράφου Τζεμάλ Κασόγκι, Σαουδάραβα πολίτη, στο γενικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης, από μια πολυμελή ομάδα εκτελεστών που ταξίδεψαν για το λόγο αυτό από το Ριάντ.

Η επιλογή της Τουρκίας ως τόπου δολοφονίας ήταν ο λόγος που αύξησε αυτή την οργή των κυβερνητικών αξιωματούχων.

Ακούσαμε από το στόμα των ίδιων εκπροσώπων της τουρκικής κυβέρνησης ότι οι κατηγορούμενοι για τη δολοφονία ήταν πρόσωπα του στενού κύκλου του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν

Ήταν επίσης οι εκπρόσωποι της τουρκικής κυβέρνησης που όχι μόνο μοιράστηκαν τις λεπτομέρειες της δολοφονίας με το τουρκικό κοινό με όλη τους τη γύμνια, αλλά ανακοίνωσαν σε όλο τον κόσμο με λεπτομέρειες της βάρβαρης εκτέλεσης, στοιχεία τα οποία θεωρούσαν ότι θα μείνουν μυστικά εκείνοι που διέταξαν το έγκλημα εναντίον του Κασόγκι.

Μετά από πίεση και προτροπή της Τουρκίας τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) έστειλαν αρμόδιο δικηγόρο στη χώρα μας για να ερευνήσει το θέμα. Ήταν επίσης κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκείνοι που παρείχαν όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν στην τρομερά ενοχοποιητική έκθεση του εκπροσώπου του ΟΗΕ.

Η δολοφονία του Κασόγκι ήταν επίσης στην ημερήσια διάταξη στις ΗΠΑ, καθώς ο δολοφονηθείς δημοσιογράφος ήταν αρθρογράφος της Washington Post και η έκθεση που ετοίμασε η CIA επηρέασε ακόμη και τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε ο ίδιος τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία στα χέρια του, και αισθάνθηκε την ανάγκη ότι έπρεπε να αποστασιοποιηθεί. Ο Τζο Μπάιντεν, που ανέλαβε την εξουσία από τον Τραμπ, διατηρεί την ίδια πολιτική αποστασιοποίησης από τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Η αντίδραση της κοινής γνώμης των ΗΠΑ ανάγκασε τον Μπάιντεν να κάνει βήμα πίσω, όταν έγινε γνωστό ότι σχεδίαζε να επισκεφθεί πρόσφατα το Ριάντ για να ζητήσει βοήθεια από τη Σαουδική Αραβία, μετά την αύξηση των τιμών του πετρελαίου.

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έρχεται τις 22 Ιουνίου στην Άγκυρα και σύμφωνα με το προσχέδιο του προγράμματος για την επίσκεψή του θα φιλοξενηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο (Külliye).

Ο διάδοχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, ο οποίος είχε κατηγορηθεί από την κυβέρνηση Ερντογάν ότι ήταν ο «χρηματοδότης της προδοτικής απόπειρας πραξικοπήματος» της 15 Ιουλίου 2016, φιλοξενήθηκε κι αυτός στο Προεδρικό Μέγαρο πριν από έξι μήνες. [Μετά το θάνατο του Προέδρου των ΗΑΕ, Σεΐχη Χαλίφα μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν τον περασμένο μήνα, τον διαδέχθηκε στο θρόνο του. Με άλλα λόγια, ο Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, ο οποίος έγινε δεκτός με τιμητικές βολές πυροβολικού στη χώρα μας, είναι πλέον Πρόεδρος των ΗΑΕ…]

Γιατί η Τουρκία προτίμησε να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τα ΗΑΕ, τα οποία ανακηρύχθηκαν η πιο σημαντική «ξένη δύναμη» πίσω από την προδοτική απόπειρα πραξικοπήματος που απορρύθμισε την πορεία της Τουρκίας;

Υπάρχει μόνο ένας λόγος για αυτό: Οικονομία…

Οι παλιές κατηγορίες ξεχάστηκαν για χάρη της οικονομικής συνεισφοράς και πιθανών επενδύσεων που θα γίνουν στην Τουρκία από αυτήν την πλούσια χώρα. [Δεν γνωρίζουμε ακριβώς αν αυτή η συνεισφορά ήρθε ή όχι και ποια ήταν τα αποτελέσματα των συζητήσεων με επενδυτές από τα ΗΑΕ.]

Τώρα ήλθε η σειρά των παγωμένων σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία να αναθερμανθούν.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν πήγε στο Ριάντ στα τέλη Απριλίου και συναντήθηκε με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εκεί.

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επισκέπτεται την Άγκυρα τις 22 Ιουνίου και γίνεται δεκτός από τον Πρόεδρο Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, που μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν στόχος εξαιρετικά σκληρών δηλώσεων, θα συζητήσει την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων με τον Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος ήταν αυτός που του είχε απευθύνει αυτές τις σκληρές δηλώσεις.

Γιατί συνέβη αυτή η εντυπωσιακή αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας;

Λόγω της κατάστασης της οικονομίας, φυσικά…

Επειδή περιμένουμε οικονομική βοήθεια και επενδύσεις από τη Σαουδική Αραβία, που αναμένεται να ανακουφίσουν τη χώρα μας -φυσικά την κυβέρνηση- γι' αυτόν τον λόγο γίνονται προσπάθειες να επιδιορθωθούν οι σχέσεις που επιδεινώθηκαν με τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι και να ξεχαστούν οι αρνητικές δηλώσεις που είχαν γίνει εναντίον του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Θα είναι δυνατόν να ξεχαστούν εκείνες οι δηλώσεις;

Αναζήτησαν την απάντηση στο ερώτημά μου στις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, τις οποίες ξεφυλλίζω κάθε πρωί.

Βρήκα την απάντηση που ζητούσα.

Τη βρήκα στη στήλη με τίτλο «Η Τουρκία θα ξαναγεννηθεί το 2023».

Ας διαβάσουμε τι λέει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα:

«Μια συμφωνία SWAP τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα υπογραφεί με τον διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν, ο οποίος θα έρθει αύριο στην Άγκυρα. Επιπλέον, θα ληφθούν επενδυτικές αποφάσεις στους τομείς της υγείας, της ενέργειας, της ασφάλειας των τροφίμων, των γεωργικών τεχνολογιών, της αμυντικής βιομηχανίας, των οικονομικών, του εμπορίου, του τουρισμού, των εργολαβιών και των ακινήτων. Η τουρκική λίρα θα σημειώσει κέρδη και θα ανατιμηθεί».

Η εφημερίδα στην οποία δημοσιεύτηκαν αυτές οι γραμμές ήταν γεμάτη ειδήσεις και άρθρα που κατηγορούσαν τη Σαουδική Αραβία και ειδικά τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν με τον πιο αυστηρό τρόπο μετά τη δολοφονία του Κασόγκι.

Για παράδειγμα, το άρθρο με τίτλο: «Έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών: Η δολοφονία του Κασόγκι είναι έργο του μπιν Σαλμάν»...

Τέλος πάντων. Αυτά ειπώθηκαν τότε και μένουν εκεί.

Όταν ακούστηκαν για πρώτη φορά από το στόμα πολιτικού οι λέξεις «Το χθες είναι χθες και το σήμερα είναι σήμερα», εκείνοι που του έδωσαν την πιο σκληρή απάντηση ήταν αυτοί που ύψωσαν τη σημαία του «Πρώτα η ηθική και η πνευματικότητα».

Υποθέτω ότι η οικονομία έχει τη δύναμη να αλλάξει ακόμα και τις συνήθειες των κυβερνώντων.

 

Της Νατάσας Στασινού
[email protected] 

Αντιμέτωπη με νέα μεγάλη νομισματική κρίση έρχεται όπως όλα δείχνουν η Τουρκία, με την Capital Economics να εκτιμά ότι η γειτονική χώρα θα αναγκαστεί σε capital controls για να αποτρέψει την «αιμορραγία» κεφαλαίων - κάτι που όμως θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη υποτίμηση της λίρας και ένα ισχυρότατο σοκ για τη χώρα. 

Ουσιαστικά οι αναλυτές της CE περιγράφουν έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος πυροδοτείται από την εμμονή του Ταγίπ Ερντογάν να απογορεύει την αύξηση των επιτοκίων και την απροθυμία/ αδυναμία της κεντρικής τράπεζας να αντισταθεί στις επιθυμίες του. Το τουρκικό νόμισμα έχει υποτιμηθεί 22% από τις αρχές του έτους (με το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών να έχουν προκύψει το τελευταίο δίμηνο) και διαπραγματεύεται στις 17,3 λίρες ανά δολάριο. Στα τέλη του 2022 προβλέπεται να έχει υποτιμηθεί περαιτέρω, στις 18 λίρες ανά δολάριο. 

Όπως είχε επισημανθεί και σε πρόσφατο report της CE οι συνθήκες είναι ανάλογες με εκείνες που είχαν προηγηθεί νομισματικών κρίσεων του παρελθόντος στην Τουρκία, όπως εκείνη του 2018. 

Οι γεωπολιτικές εντάσεις είναι στο «κόκκινο» με τις προκλήσεις έναντι της Ελλάδας να κλιμακώνονται και την Άγκυρα να έχει ανοίξει και νέο μέτωπο έναντι Σουηδίας και Φινλανδίας, τις οποίες κατηγορεί για υπόθαλψη τρομοκρατίας, μπλοκάροντας έτσι την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα η οικονομία είναι σε δεινή θέση. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διογκώνεται συνεχώς και το βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος έχει εκτιναχθεί στα 180 δισ. δολάρια (ή 22% του ΑΕΠ). Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος από την άλλη έχουν συρρικνωθεί στα 12,2 δισ. δολάρια. Όλα αυτά την ώρα που οι επενδυτές τρέπονται σε φυγή από το ρίσκο, ειδικά μετά και τη χθεσινή αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης, κάτι που εντείνει περαιτέρω τις πιέσεις στη λίρα. 

Η δεινή εξωτερική θέση της Τουρκίας καθιστά αναγκαία τα capital controls. Οι αρχές έχουν ήδη επιβάλλει μία λάιτ εκδοχή τους, που έχει ως πρωταρχικό στόχο να στηρίξει το νόμισμα, με τις τοπικές τράπεζες να έχουν λάβει εντολή να καθιστούν πιο δύσκολο στους επενδυτές το να βγάζουν τα χρήματά τους από τη χώρα ή να ποντάρουν κατά της λίρας. Ωστόσο υπολογίζεται ότι θα ακολουθήσουν πολύ πιο σκληρά capital controls. To πότε ακριβώς είναι άγνωστο, αφού ο Ερντογάν έχει μπροστά του μία δύσκολη εκλογική αναμέτρηση και υπολογίζει βεβαίως το πολιτικό κόστος μίας τέτοιας κίνησης. Ήδη έρευνες γνώμης αποκαλύπτουν πως το 60% των ψηφοφόρων πιστεύουν ότι δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα της οικονομίας. 

Ωστόσο όσο ο Τούρκος πρόεδρος αρνείται την αύξηση των επιτοκίων τόσο η πραγματικότητα θα τον σπρώχνει με δύναμη στα capital controls. Και η εμπειρία δείχνει ότι καθώς αυτά θα έρχουν καθυστερημένα και με την οικονομία ήδη σε σοβαρότατη κρίση, θα είναι δύσκολο να είναι αποτελεσματικά.

Η Τουρκία είναι άκρως εξαρτημένη από εισροές ξένων κεφαλαίων οι οποιές σε μία τέτοια περίπτωση θα στέρευαν. Ακόμη και εάν προσωρινά στηριχθεί η λίρα, η εξωτερική ανταγωνιστικότητα της Τουρκίας θα διαβρωθεί, πιέζοντας τις εξαγωγές, καθιστώντας πιο ελυκστικές τις εισαγωγές και επιδεινώνοντας έτι περαιτέρω το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Οι πιέσεις στη λίρα έτσι θα διόγκωνονταν και πάλι, με το νόμισμα να μην αποφεύγει μία απότομη υποτίμηση. 

 

Της Νατάσας Στασινού
[email protected] 

Σε διαρκή κατήφορο βρίσκεται η τουρκική λίρα, με τις σημερινές συνθήκες στην οικονομία, αλλά και την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας να θυμίζουν έντονα την κρίση του 2018 και άλλες περιόδους αναταραχής. H Capital Economics σε σημείωμά της σχολιάζει πως αντιμέτωπος με τη δεινή οικονομική κατάσταση ο Ταγίπ Ερντογάν επιλέγει, όπως και πριν από 4 χρόνια, την πολιτική της όξυνσης έναντι της Ελλάδας, και προειδοποιεί για κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος. 

Το τουρκικό νόμισμα είδε την ισοτιμία του να υποχωρεί κάτω από τό οριο των 17 λιρών ανά δολάριο, πολύ κοντά στο ιστορικό ναδίρ και έχοντας χάσει το 22% της αξίας του από τις αρχές του έτους. Τον τελευταίο κύκλο πιέσεων άνοιξε η δήλωση του Τούρκου προέδρου πως η κεντρική τράπεζα θα αντιμετωπίσει τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό με συνεχείς... μειώσεις επιτοκίων και όχι με την αύξησή τους. Η εμμονή του αυτή στα Erdoganomics γεννά φόβους για νέα νομισματική κρίση. 

«Το οικονομικό και πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία μοιάζει με πολλούς τρόπους με εκείνο που προηγήθηκε τόσο της περσινής κρίσης όσο και της κρίσης του 2018» σημειώνει η Capital Economics. «Η κεντρική τράπεζα προς το παρόν υποκύπτει στις πιέσεις του προέδρου Ερντογάν να χαλαρώνει τη νομισματική πολιτική της. Βεβαίως, το 2018, ο τότε κεντρικός τραπεζίτης αναγκάστηκε τελικά να αψηφήσει τις βουλές του προέδρου και να αυξήσει τα επιτόκια για να βάλει φρένο στην ολίσθηση του νομίσματος» συμπληρώνει.

Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν και αυτή τη φορά θα τολμήσει ένας κεντρικός τραπεζίτης να πάει κόντρα στον «σουλτάνο» προκειμένου να σώσει τη λίρα, κινδυνεύοντας όμως να «καρατομηθεί». Προς το παρόν η κεντρική τράπεζα έχει διατηρήσει αμετάβλητη την πολιτική από τις αρχές του έτους και το επιτόκιο στο 14%. Ο πληθωρισμός όμως έχει εκτιναχθεί πάνω από το 70% και η εξωτερική θέση της χώρας είναι άκρως ευάλωτη. Το βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος της χώρας είναι κοντά στα 180 δισ. δολάρια (ή 22% του ΑΕΠ) όσο και στις δύο προηγούμενες κρίσεις. Και αυτή τη φορά το μαξιλάρι των συναλλαγματικών αποθεμάτων είναι πολύ πιο περιορισμένο, στα 12,3 δισ. δολάρια. 

Όλα αυτά την ώρα που το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών έχει υπερβεί το 6% - περίπου όσο ήταν και το 2018 και πολύ υψηλότερο από πέρυσι. Η διεύρυνσή του οφείλεται εν πολλοίς στην αύξηση των τιμών ενέργειας και άλλων πρώτων υλών, αλλά είναι και ένα «σύμπτωμα προηγούμενων πτώσεων της λίρας και αποτυχίας της Τουρκίας να βελτιώσει την εξωτερική ανταγωνιστικότητά της» σχολιάζει η CE. 

Κάνει δε ειδική αναφορά στις γεωπολιτικές εξελίξεις, επισημαίνοντας: «Όπως και το 2018 οι γεωπολιτικές εντάσεις οξύνονται.  Πέραν της αντιπαράθεσης με το ΝΑΤΟ για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, ο πρόεδρος Ερντογάν έχει ρίξει λάδι στη φωτιά των εντάσεων με την Ελλάδα αφότου κατηγόρησε τον Έλληνα πρωθυπουργό ότι προσπάθησε να μπλοκάρει την πώληση των F-16 στην Τουρκία», σημειώνει. 

Και καταλήγει: «Το υφιστάμενο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον αφήνει τη λίρα πιο ευάλωτη από ποτέ σε απότομη και άτακτη πτώση». 

 

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε σήμερα ότι θέλει να μειώσει και πάλι τα επιτόκια, μολονότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε στο 73,5% τον Μάιο.

«Να μην το περιμένει κανείς αυτό από εμάς. Αυτή η κυβέρνηση δεν θα αυξήσει τα επιτόκια. Αντιθέτως, θα συνεχίσουμε να τα μειώνουμε», είπε ο Ερντογάν στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.

Ο Τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει, σε αντίθεση με τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ότι τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό. Στα τέλη του 2021 υποχρέωσε την Κεντρική Τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια από το 19% στο 14%, μεταξύ Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου, προκαλώντας την κατάρρευση του νομίσματος.

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία ανήλθε στο 73,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο, στο υψηλότερο επίπεδό του από τον Δεκέμβριο του 1998, λόγω της αύξησης στην τιμή των καυσίμων και των τροφίμων, σύμφωνα με επίσημα δεδομένα που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή. Έναν χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές, η αντιπολίτευση και πολλοί οικονομολόγοι κατηγορούν την στατιστική υπηρεσία (Tüik) ότι υποτιμά την πραγματική έκταση του πληθωρισμού.

«Δεν έχουμε πρόβλημα πληθωρισμού, αλλά πρόβλημα ακρίβειας ζωής», είπε ο Ερντογάν.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP

Για τους Τούρκους το ταπεινό πράσινο δαμάσκηνο σηματοδοτεί τον ερχομό της Άνοιξης. Επί δεκαετίες ήταν ένα απολύτως προσιτό είδος διατροφής για την εργατική τάξη, μία απόλαυση που ερχόταν μία φορά τον χρόνο, κατά τον Απρίλιο. Φέτος όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο εκρηκτικός πληθωρισμός και η υποτίμηση της λίρας έχουν ως αποτέλεσμα να λείπει από το οικογενειακό τραπέζι. 

Οι φωτογραφίες του γεμίζουν από την άλλη τα τουρκικά social media. Ειδικά εκείνες που συνοδεύονται από την ταμπέλα με την τιμή του. 690 έως 750 λίρες (43,7 έως 47,5 ευρώ) το κιλό. Σε μία χώρα στην οποία ο κατώτατος μισθός είναι 268 ευρώ, η τιμή του δαμάσκηνου έχει φτάσει στα ίδια επίπεδα, με τα λεφτά που βάζουν στην άκρη κάποιοι άνθρωποι για να πληρώσουν το νοίκι, εξηγεί σε αναλυτικό ρεπορτάζ του το CNBC. 

 

Νέο οικονομικό μοντέλο 

O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία από το 2002. Τότε είχε εκλεγεί με ένα πρόγραμμα, που εστίαζε στη νκαταπολέμηση του υπερπληθωρισμού. Κατά τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του AKP εφαρμόστηκαν πολιτικές ελεύθερης αγοράς και τεέθηκαν σε εφαρμογή μεταρρυθμίσεις, που συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση της οικονομίας και την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών. Τα τελευταία χρόνια όμως ο Ερντογάν επιμένει σε μία τακτική χαμηλών επιτοκίων, με ωμές παρεμβάσεις στη στρατηγική της κεντρικής τράπεζας, η οποία έχει σήμερα τον τέταρτο διοικητή της από το 2016. Σε αυτό το διάστημα τα επιτόκια έχουν κυμανθεί από σχεδόν 25% σε κάτω του 10%.

Ο Ερντογάν κάνει λόγο για ένα «νέο οικονομικό μοτνέλο», που υποτίθεται ότι θα αυξήσει τις θέσεις εργασίας, θα τονώσει την ανάπτυξη και τις εξαγωγές και θα εξασφαλίσει φθηνό δανεισμό. «Θα σηκώσουμε το βάρος των επιτοκίων από την πλάτη των ανθρώπων. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τη συντριβή των ανθρώπων μας από τα επιτόκια» δήλωνε στη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο. 

Το τελευταίο εξάμηνο η λίρα έχει χάσει σχεδόν το 60% της αξίας της έναντι του δολαρίου, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί τον Τούρκο πρόεδρο και το επιτελείο του. Καίει όμως τους καταναλωτές. Ο δείκτης τιμών τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών έδειξε αύξηση 70,3% τον Μάρτιο σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα. Όσοι είναι άνω των 40 ετών το έχουν ξαναζήσει αυτό, σε μικρή ηλικία. Για τις νεότερες γενιές όμως είναι κάτι πρωτοφανές. Ίσως για αυτή τη γενιά τα πράσινα δαμάσκηνα να είναι απλά μία ανάμνηση. 

Πηγή: CNBC

 

Δεν έχουν τέλος οι αποκαλύψεις στα ρεπορτάζ του τουρκικού Τύπου για τη φτωχοποίηση των πολιτών, καθώς η λίρα χάνει την αξία της και ο πληθωρισμός καλπάζει ανεξέλεγκτος κοντά στο 50%. 

Μετά την είδηση για τα αντικλεπτικά σε τυριά, σοκολάτες και άλλα τρόφιμα στα σούπερ μάρκετ, η εφημερίδα Sozcu ξαναχτυπά με ένα ρεπορτάζ για τα άδεια ράφια σε μπακάλικα και ζαχαροπλαστεί.

Η κρίση χτυπάει... ακόμη και τον μπακλαβά. Καθώς θεωρείται πια είδος πολυτελείας για τους περισσότερους Τούρκους, τα ζαχαροπλαστεία έχουν φθάσει στο σημείο να τον πωλούν... χωρίς γέμιση.  Aντιστοίχως στα καταστήματα γρήγορου φαγητού βρίσκει κανείς τοστ χωρίς τυρί και αλλαντικά (δηλαδή μόνο ψημένο ψωμί) και άδειες πίτες. Σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ της τουρκικής εφημερίδας, ο άδειος μπακλαβάς πωλείται προς 19,90 λίρες το κιλό (ενώ ο κανονικός φτάνει τα 150 με 200 λίρες το κιλό ). Τα άδεια τοστ στοιχίζουν 2 λίρες (με διπλό τυρί το τοστ κοστίζει 10 λίρες).

Όσο για τα εστιατόρια, αυτά ακολουθούν την τακτική της... συρρίκνωσης. Οι μερίδες γίνονται ολοένα και πιο μικρές για να μην ανέβουν οι τιμές στα ύψη. 

Στην Κωνσταντινούπολη καθημερινές είναι και οι ατελείωτες ουρές για το λεγόμενο «ψωμί του λαού», που προσφέρει ο Δήμος. Εκατοντάδες άνθρωποι περιμένουν υπομονετικά να αγοράσουν επιδοτούμενο ψωμί από το Δήμο της Κωνσταντινούπολης, στη μισή τιμή σε σχέση με τα κανονικά αρτοποιεία. Το καρβέλι των 250 γραμμαρίων κοστίζει εδώ 1,25 τουρκικές λίρες (γύρω στα έξι λεπτά του ευρώ), ενώ στα κανονικά αρτοποιεία, πάνω από  2,50 λίρες. 

Ανάλογες εικόνες και στις γειτονιές της Άγκυρας, όπου επίσης ο Δήμος της πρωτεύουσας διαθέτει επιδοτούμενο ψωμί στους δημότες. Τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όσο και στην Αγκυρα, οι δήμοι ελέγχονται από την αντιπολίτευση. Δήμαρχος στην Πόλη είναι ο Εκρέμ Ιμάμογλου και στην Αγκυρα ο Μανσούρ Γιαβάς που προσπαθούν να βοηθήσουν όσο μπορούν τους δημότες. Οι τιμές των βασικών τροφίμων όπως το ηλιέλαιο, τα αυγά και το 

naftemporiki.gr 

Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στην Τουρκία δήλωσε αργά χθες Τετάρτη ότι θα σταματήσει να πληρώνει τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι ο πρόεδρος της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποσύρει τις πρόσφατες αυξήσεις στην τιμή του, με τις φωνές δυσαρέσκειας για τον ιδιαίτερα υψηλό πληθωρισμό στη χώρα να πληθαίνουν.

Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε σχεδόν το 50% μετά την κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος και την ανορθόδοξη πολιτική χαμηλών επιτοκίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατακόρυφα το κόστος ζωής για τους Τούρκους που ήδη δυσκολεύονταν οικονομικά.

Η κυβέρνηση Ερντογάν αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 50%, αλλά παράλληλα αυξήθηκαν οι τιμές στα καύσιμα, το ηλεκτρικό ρεύμα και τα διόδια. 

«Από σήμερα δεν θα πληρώνω τους λογαριασμούς του ρεύματος μέχρι ο Ερντογάν να αποσύρει τις αυξήσεις των τιμών που υπέγραψε στις 31 Δεκεμβρίου» δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).

Σε βίντεο που ανήρτησε στον λογαριασμό του στο Twitter ο Κιλιτσντάρογλου ζήτησε επίσης να μειωθεί ο φόρος προστιθέμενης αξίας για τους λογαριασμού του ρεύματα από το 18% που είναι τώρα στο 1%.

Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκε στις αρχές Ιανουαρίου έως και κατά 125% για το βιομηχανικό ρεύμα και περίπου κατά 50% για τα νοικοκυριά.

Η ανακοίνωση του Κιλιτσντάρογλου έγινε αφού καταστηματάρχες, δημοτικά συμβούλια και θρησκευτικές κοινότητες κατήγγειλαν αυτή την εβδομάδα τις αυξημένες τιμές ενέργειας.

Κάποιοι ιδιοκτήτες εστιατορίων κόλλησαν στα παράθυρα των καταστημάτων τους τους λογαριασμούς ρεύματος, σύμφωνα με εικόνες που αναρτήθηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η θρησκευτική μειονότητα των Αλεβιτών αποφάσισε να μην πληρώσει τους λογαριασμούς ρεύματος για τους χώρους λατρείας της.

Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας και οι αυξανόμενες τιμές έχουν πλήξει τη δημοτικότητα του Ερντογάν, με τις εκλογές να πρόκειται να πραγματοποιηθούν ως τον Ιούνιο του 2023.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ιμπραχίμ Καλίν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών της ενέργειας θα ανακοινωθούν “πολύ σύντομα”.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ

Αντιμέτωποι με την ανέχεια και την πείνα έρχονται ολοένα και περισσότεροι Τούρκοι αφού ο εκρηκτικός πληθωρισμός κατατρώει το εισόδημά τους. Οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται σε καθημερινή σχεδόν βάση και τα μέσα ενημέρωσης καταγράφουν εικόνες απελπισίας. 

Ο πληθωρισμός έχει προσεγγίσει σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 50%, αν και μερίδα αναλυτών επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα είναι στο 100%. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι το γεγονός ότι πολλά σούπερ μάρκετ έχουν αρχίσει να τοποθετούν αντικλεπτικά προϊόντα σε βασικά είδη, όπως στα τυριά, τους ξηρούς καρπούς, τον καφέ, ακόμη και στις σοκολάτες. Σχετικές εικόνες δημοσίευσε μάλιστα η εφημερίδα Sozscu. 

Ενώ οι τιμές στα ράφια της αγοράς αλλάζουν συνεχώς, οι χαρτοπετσέτες και τα χαρτιά υγείας είναι από τα προϊόντα που οι τιμές τους έχουν αυξηθεί περισσότερο. Πιθανόν ακόμα και αυτά το επόμενο διάστημα να αποκτήσουν σύστημα συναγερμού.

Δεν είναι πάντως μόνο οι τιμές των τροφίμων που αυξάνονται. Ο δομικός πληθωρισμός έδειξε ότι οι τιμές εξαιρουμένων των κλάδων ενέργειας και τροφίμων, αυξήθηκαν 39,45% ετησίως τον Ιανουάριο, ύστερα από αύξηση 31,88% τον Δεκέμβριο. 

Ο δείκτης τιμών παραγωγού αυξήθηκε κατά 10,45% σε μηνιαία βάση τον Ιανουάριο, σημειώνοντας ετήσια άνοδο 93,53%, ως αντανάκλαση της αναταραχής που σχετίζεται με το συνάλλαγμα τους τελευταίους μήνες.

naftemporiki.gr