Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Αύξηση της τάξης του 1,6% παρουσιάζει η αξία της αγοράς φαρμάκου στα ιδιωτικά φαρμακεία το πρώτο πεντάμηνο του 2018 με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις εκπροσώπων του κλάδου, οι οποίοι αναφέρουν ότι και από πλευράς όγκου οι πωλήσεις φαρμάκων κινήθηκαν υψηλότερα, σε ποσοστό της τάξης του 2,5%. Την ίδια στιγμή το μερίδιο των γενοσήμων, αν και δείχνει αυξημένο σε σχέση με πέρυσι, φαίνεται να παγιώνεται αρκετά μακριά από τον στόχο του 40%, διατηρούμενο για το σύνολο της φαρμακευτικής αγοράς (από πλευράς αξίας) στα επίπεδα του 18%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία βασίζονται σε μια πρώτη συγκέντρωση δεδομένων της IQVIA από την αλυσίδα ιδιωτικών φαρμακείων, ο όγκος των διακινούμενων φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων για το διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου 2018 διαμορφώθηκε στα περίπου 164 εκατ. τεμάχια. Επίσης από πλευράς αξίας (δηλαδή στοιχεία πωλήσεων στα φαρμακεία σε χονδρικές τιμές) η αγορά φαίνεται να αυξήθηκε κοντά στο 1,13 δισ. ευρώ από περίπου 1,11 δισ. ευρώ το α' πεντάμηνο του 2017.
Οι εταιρείες
Το πρώτο πεντάμηνο της τρέχουσας χρονιάς δείχνει και κάποιες… μετατοπίσεις στην κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών ειδικά όσον αφορά στα επώνυμα φάρμακα με ή χωρίς προστασία πατέντας δηλαδή τα on και off patent. Όπως έχει διαπιστωθεί τα τελευταία χρόνια, η συγκέντρωση της αγοράς, έχει πλέον «χαλαρώσει», αν και οι μεγάλες πολυεθνικές δυνάμεις εξακολουθούν να κυριαρχούν στην αγορά των πρωτότυπων φαρμάκων. Παράλληλα όμως ιδιαίτερη δυναμική εμφανίζουν οι πολυεθνικές και στο χώρο των γενοσήμων.
Στην πρώτη πεντάδα των ισχυρών πολυεθνικών στο πεντάμηνο του 2018 βρίσκουμε τις εταιρείες Pfizer, MSD, GSK, Sanofi και Novartis (τυχαία σειρά), σημειώνοντας όμως μικρή πτώση πωλήσεων συνολικά, με το μερίδιό τους να διαμορφώνεται στο 30% από 31% με βάση την αξία. Την πρώτη δεκάδα από πλευράς τζίρου συμπληρώνουν οι προαναφερθείσες συν τις Astrazeneca, Boehringer, Pharmaserve, Menarini και Bayer, και φαίνεται ότι πλέον έχουν χάσει μερίδιο καθώς το συνολικό ποσοστό τους στον τζίρο της αγοράς έχει υποχωρήσει σημαντικά κάτω του 50%.
Την ίδια στιγμή αξιόλογη είναι η πορεία δύο σημαντικών ελληνικών βιομηχανιών (από πλευράς μεριδίου στα φαρμακεία), ήτοι των Βιανέξ και Uni Pharma, οι οποίες λόγω της δραστηριότητάς τους δεν συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία των γενοσήμων, αλλά των πρωτότυπων. Μάλιστα η πρώτη βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των εταιρειών που προμηθεύουν τα ελληνικά φαρμακεία.
Γενόσημα
Από κει και πέρα, στον χώρο γενοσήμων μετά την κορυφαία ΕΛΠΕΝ που κατέχει μερίδιο 15% τη συγκεκριμένη αγορά, βλέπουμε μια «νέα είσοδο» την εταιρεία Innovis. H εταιρεία συμφερόντων οικογένειας Βασιλόπουλου (η οποία ήλεγχε τη Specifar) σε συνεργασία με την οικογένεια Κάτσου της Pharmathen έχει αναλάβει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο κυρίως γενοσήμων των δύο εταιρειών που αναφέραμε.
Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν οι εταιρείες Gap, Bennett και Rafarm, με μερίδιο στη συνολική αγορά γενοσήμων κοντά στο 47% και περί το 8,5% στη συνολική αγορά φαρμακείου.
Να σημειώσουμε δε ότι η αγορά των γενοσήμων ξεκίνησε τη φετινή χρονιά με μια άνοδο της τάξης του 7,5% σε όγκο, αλλά όσον αφορά την αξία η άνοδος ήταν της τάξης μόλις 1,6%. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε όμως ότι η αγορά των γενοσήμων δεν είναι πλέον μια ελληνική υπόθεση, καθώς δύο ισχυρές πολυεθνικές έχουν μπει δυναμικά στην αγορά με συνολικό μερίδιο από πλευράς πωλήσεων να ξεπερνά το 6% από 4,8% πέρυσι.
Θα πρέπει να επισημάνουμε εδώ ότι στις παραπάνω τιμές δεν περιλαμβάνονται οι νέες μειώσεις οι οποίες θα είναι σε ισχύ στα φαρμακεία από την τρέχουσα εβδομάδα. Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της ΠΕΦ, το 2ο εξάμηνο του 2018 βρίσκει την ελληνική παραγωγική φαρμακοβιομηχανία αντιμέτωπη με πολλά ανοικτά μέτωπα. Η ανατιμολόγηση του Ιουνίου, για μια ακόμη φορά οδήγησε σε νέες μεγάλες μειώσεις στα -κυρίως γενόσημα- φάρμακα των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών. «Υποτίθεται ότι η συμπίεση των τιμών των γενοσήμων θα οδηγούσε στην αύξηση της χρήσης τους και κατά συνέπεια στη συγκράτηση της δαπάνης. Στην πράξη, τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει: Τα μερίδια των γενοσήμων παραμένουν ουσιαστικά καθηλωμένα -στο χαμηλότερο επίπεδο μεταξύ των χωρών της Ευρώπης- και η φαρμακευτική δαπάνη τελικά αυξάνεται, αφού η συνταγογράφηση μετακινείται σε νεότερα ακριβότερα φάρμακα για τις ίδιες ενδείξεις», αναφέρει ο κ. Μάρκος Ολλανδέζος, διευθυντής επιστημονικών θεμάτων της ΠΕΦ.
Οι πιέσεις δεν σταματούν στην τιμολόγηση, αφού στη συνέχεια, τα αποζημιούμενα φάρμακα υποχρεώνονται σε πρόσθετες υποχρεωτικές επιστροφές rebate και clawback. Σημειώνεται ότι το 2012 οι συνολικές επιστροφές της βιομηχανίας για την εξωνοσοκομειακή αγορά ήταν 298 εκατ. ευρώ, αναλογώντας στο 9,1% της δαπάνης των 3.134 εκατ. ευρώ. Το 2017, με τη δαπάνη μειωμένη στα 2.843 εκατ. ευρώ, οι επιστροφές έφθασαν στα 895 εκατ. ευρώ, δηλαδή στο 31,5%, ενώ το 2018 το σχετικό ποσό αναμένεται να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ. Εάν δε συνυπολογιστούν και οι επιστροφές της νοσοκομειακής αγοράς, το ποσό ξεπερνά τα 1,2 δισ. ευρώ.
