Από την έντυπη έκδοση
Συνέντευξη στην Ιουλία Ζαφόλια
[email protected]
«Επενδυτές δεν θα έρθουν στην Ελλάδα αν δεν τους πείσουμε ότι ξέρουμε να προασπίζουμε την αξιοπιστία μας, αν δεν μπορούμε να προβάλουμε τις διασφαλίσεις που προσφέρονται από ένα αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης με ανεξάρτητους ελέγχους». Τα παραπάνω δηλώνει στη «Ν» -στην πρώτη συνέντευξη που παραχωρεί μετά την ανάληψη των καθηκόντων του- ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς και πρόεδρος της «Ελληνικά Χρηματιστήρια- Χρηματιστήριο Αθηνών» Γιώργος Χαντζηνικολάου.
Εν όψει του 7ου ετήσιου Roadshow στις ΗΠΑ, αλλά και με την υπόθεση της Folli Follie να συνεχίζει να αποτελεί μείζον θέμα για την ευρύτερη κεφαλαιαγορά, ο πρόεδρος της ΕΧΑΕ τοποθετείται σχετικώς, ενώ εστιάζει στα «κενά» που υπάρχουν όσον αφορά την εφαρμογή του υφιστάμενου πλαισίου. Παράλληλα, υπογραμμίζει πως το κύριο μήνυμα που θα μεταφερθεί στους επενδυτές στις ΗΠΑ είναι οι ευκαιρίες που παρουσιάζει η Ελλάδα στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο κ. Χαντζηνικολάου αναφέρεται επίσης στους κύριους στόχους του Ομίλου Χρηματιστηρίου για τους επόμενους μήνες, ενώ δεν παραλείπει να σχολιάσει τη σημερινή εικόνα του τραπεζικού συστήματος και τις προοπτικές που ήδη διαφαίνονται.
Έχετε συμπληρώσει λίγους μήνες ως επικεφαλής και της «Ελληνικά Χρηματιστήρια - Χρηματιστήριο Αθηνών». Θα ήθελα ένα πρώτο γενικό σχόλιό σας για την εικόνα που σήμερα παρουσιάζει η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά.
«Η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά αντικατοπτρίζει την εικόνα της ελληνικής οικονομίας και έχει υποστεί τις συνέπειες της παρατεταμένης ύφεσης. Όπως είδαμε το 2017, μαζί με την ελληνική οικονομία, το χρηματιστήριο έχει αρχίσει να ανακάμπτει. Η ταχύτητα ανάκαμψης της οικονομίας στο μέλλον είναι προφανές πως θα προσδιορίσει και τη χρηματιστηριακή συμπεριφορά. Η σχέση αυτή βέβαια επηρεάζεται πάντα, λίγο έως πολύ, από τις εξελίξεις στο εξωτερικό περιβάλλον, που την τρέχουσα περίοδο είναι πολλές και σημαντικές».
Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει το Ελληνικό Χρηματιστήριο μέσα στο παγκοσμιοποιημένο και επιταχυνόμενα ανταγωνιστικό περιβάλλον;
«Το βασικό ερώτημα είναι ποιο ρόλο μπορεί να έχει το ελληνικό Χρηματιστήριο και γενικότερα η εγχώρια κεφαλαιαγορά σε μια αυξανόμενα παγκοσμιοποιημένη αγορά, εντός της οποίας τα κεφάλαια των επενδυτών μεταφέρονται στις επιχειρήσεις μέσω των μεγάλων παγκόσμιων κέντρων, για παράδειγμα τη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, τη Σιγκαπούρη και άλλα.
Πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχει ρόλος για την ελληνική κεφαλαιαγορά και το Χρηματιστήριο ως μηχανισμούς αντλήσεως κεφαλαίων για τις ελληνικές εταιρείες. Κανένας δεν μπορεί να είναι καλός σε όλα. Και η ελληνική κεφαλαιαγορά με το Χρηματιστήριο στο επίκεντρο, διαθέτουν τεχνογνωσία, εμπειρία και γνώση της τοπικής αγοράς και των συνθηκών -άρα και το συγκριτικό πλεονέκτημα- να παίξουν αυτόν το ρόλο στην Ελλάδα».
Σε λίγες εβδομάδες θα μεταβείτε στη Νέα Υόρκη προκειμένου να δώσετε το «παρών» στο ετήσιο Roadshow που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος Χρηματιστηρίου και το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο. Αντιλαμβάνεστε φαντάζομαι πως η υπόθεση Folli Follie θα αποτελέσει κοινό ερώτημα όλων των διεθνών διαχειριστών. Ποια είναι η δική σας άποψη για το ζήτημα αυτό; Τι απαντήσεις θα δώσετε στους ξένους αναλυτές;
«Η υπόθεση Folli Follie έφερε στην επιφάνεια ένα σημαντικό ζήτημα στην εταιρική διακυβέρνηση στην Ελλάδα, μια που ο εξωτερικός ελεγκτής παίζει καίριο ρόλο στη διασφάλιση των συμφερόντων των μετόχων, πιστοποιώντας την ακρίβεια και την εγκυρότητα των λογιστικών αποτελεσμάτων μιας εταιρείας.
Εάν υπάρχουν αμφιβολίες για την ικανότητα του εξωτερικού ελεγκτή, την ποιότητα της δουλειάς του ή την ανεξαρτησία του από το μάνατζμεντ, τότε υπάρχει μεγάλο θέμα εταιρικής διακυβέρνησης, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη του επενδυτή για την ασφάλεια των επενδύσεών του.
Για μια χώρα σαν την Ελλάδα, που ελπίζει στην είσοδο, ξένων και μη, επενδυτών στις ελληνικές επιχειρήσεις, οι προκλήσεις για την ποιότητα της παρεχόμενης πληροφόρησης σε κάθε επενδυτή πρέπει να απαντώνται άμεσα και ουσιαστικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η εξέλιξη με τη Folli Follie δεν είναι καλή. Πηγαίνουμε στις ΗΠΑ για να προσελκύσουμε ξένους επενδυτές. Πώς περιμένουμε από αυτούς τους επενδυτές να επενδύσουν λεφτά σε ελληνικές επιχειρήσεις εάν δεν μπορούμε να προβάλουμε τις διασφαλίσεις που προσφέρονται από ένα αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, με ανεξάρτητους ελέγχους; Ανεξαρτήτως από τη Folli Follie, όμως, το κύριο μήνυμα που μεταφέρουμε είναι ότι η Ελλάδα ανακάμπτει, οι ευκαιρίες που προσφέρει είναι μεγάλες και η χρονική στιγμή είναι τώρα».
Στην πρόσφατη γενική συνέλευση των μετόχων της ΕΧΑΕ αναφερθήκατε στην επικείμενη περαιτέρω θωράκιση του θεσμικού πλαισίου και στη λήψη περαιτέρω μέτρων, μετά το συμβάν της Folli Follie. Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα μέτρα αυτά;
«Δεν έχουμε επιλογή παρά να αντιμετωπίσουμε το θέμα άμεσα, με αποφασιστικότητα και σοβαρότητα. Γι’ αυτό είμαστε σε διάλογο με όλους τους φορείς της αγοράς για το πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και η αξιοπιστία του.
Η EΧΑΕ, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, ο ΣΕΒ, οι ορκωτοί ελεγκτές και άλλοι φορείς της αγοράς θα πρέπει να συνεργαστούμε για να βρούμε λύση και να την υλοποιήσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Επενδυτές δεν θα έρθουν αν δεν τους πείσουμε ότι ξέρουμε να προασπίζουμε την αξιοπιστία μας».
Πιστεύετε ότι μόνο η ύπαρξη αυξημένων μέτρων μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για παραβατικές συμπεριφορές; Είναι θέμα ελληνικής νοοτροπίας αυτό;
«Πάνω από όλα πιστεύω ότι είναι θέμα ωριμότητας της αγοράς. Σε άλλες χώρες, με μεγαλύτερες πολυμετοχικές οικονομικές μονάδες, και ανεπτυγμένες πρακτικές προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων και της προστασίας του κεφαλαίου, το πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης είναι πολύ πιο ανεπτυγμένο, όπως επίσης και οι συναφείς πρακτικές.
Στην Ελλάδα των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, όπου το μάνατζμεντ και οι κάτοχοι κεφαλαίου συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό, τόσο το πλαίσιο όσο κυρίως οι πρακτικές υστερούν.
Η άποψή μου είναι ότι δεν χρειαζόμαστε αυξημένα μέτρα και νόμους, αλλά καλύτερη εφαρμογή του πλαισίου που έχουμε, μαζί με μια εκστρατεία διάδοσης των πλεονεκτημάτων της καλής εφαρμογής εταιρικής διακυβέρνησης.
Η πιο σημαντική προϋπόθεση για την πρόοδο και την ανάπτυξη των μικρότερων επιχειρήσεων είναι άλλωστε η ύπαρξη, η κατανόηση και η εφαρμογή ενός σοβαρού και αποτελεσματικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης. Είναι λοιπόν προς όφελος όλων η ανάδειξή του».
Θα ήθελα να μου αναφέρετε τους τρεις κυριότερους στόχους στους οποίους θα επικεντρωθεί ο Όμιλος τους επόμενους μήνες. Ποια είναι τα έργα που προχωράνε ταχύτερα και θεωρούνται ως βασικές προτεραιότητες αυτή τη στιγμή;
«Όπως και για κάθε άλλη επιχείρηση, πρωταρχικός στόχος είναι η αύξηση των εσόδων του Ομίλου, παρέχοντας υπηρεσίες και διευκολύνοντας τη μεταφορά κεφαλαίων από τους επενδυτές στις οικονομικές μονάδες που χρειάζονται αυτά τα κεφάλαια.
Με αυτό το σκεπτικό, οι κυριότεροι στόχοι για το 2018 είναι:
- Η έναρξη του νέου Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Αυτή η πρωτοβουλία -που αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση- αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη-σταθμό για την αγορά ενέργειας στην Ελλάδα και δημιουργεί μια νέα πηγή εσόδων για το Χρηματιστήριο.
- Επίσης, η εισαγωγή νέων εταιρειών στο Χρηματιστήριο, καθώς και νέες εκδόσεις εταιρικών ομολόγων που θα διευρύνουν τις επιλογές του επενδυτικού κοινού.
- Είμαστε στο στάδιο δημιουργίας μιας νέας πλατφόρμας -το λεγόμενο πρόγραμμα ROOTS- που θα εντοπίζει, θα συμβουλεύει και θα προετοιμάζει για εισαγωγή τη νέα φουρνιά εταιρειών, συμβάλλοντας σημαντικά στη χρηματοδότηση της νέας αναπτυσσόμενης οικονομίας στην Ελλάδα.
Ένα από τα θέματα δε που αναδεικνύει αυτό το πρόγραμμα, είναι πως η σωστή εφαρμογή της εταιρικής διακυβέρνησης όχι μόνο δεν έχει κόστος για την επιχείρηση, ανεξαρτήτως μεγέθους, αλλά αντιθέτως δημιουργεί τις προϋποθέσεις για διατηρήσιμη μεγέθυνση».
Δεν θα μπορούσα να μη ζητήσω ένα σχόλιό σας αναφορικά με τις ελληνικές τράπεζες. Μετά τα stress tests, ποια είναι η εικόνα των ελληνικών τραπεζών; Μπορούν να παίξουν τον ρόλο τους στην ελληνική οικονομία;
«Όπως όλοι ξέρουμε και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες πέρασαν τα stress tests. Αυτό από μόνο του στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Οι ελληνικές τράπεζες, αν και έχουν ακόμα πολύ υψηλά επίπεδα με εξυπηρετούμενων δάνειων, είναι σε θέση να τα αντιμετωπίσουν και να ανταποκριθούν στις χρηματοδοτικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.
Δηλαδή, με την ενισχυμένη κεφαλαιακή τους θέση, τις προβλέψεις, αλλά και τις εγγυήσεις που έχουν έναντι αυτών των δανείων είναι σε θέση όχι μόνο να υπερκαλύψουν τα ανοίγματα που έχουν στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά και να χρηματοδοτούν τις ανάγκες της οικονομίας.
Αυτό που θα δούμε στα επόμενα χρόνια είναι η συνέχεια των προσπαθειών των τραπεζών να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με συνδυασμό ρυθμίσεων, διαγραφών, πωλήσεων και ρευστοποιήσεων.
Και καθώς θα απελευθερώνονται πόροι, η ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν την οικονομία θα μεγαλώνει καθημερινά. Άρα, δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι οι τράπεζες έχουν παίξει, παίζουν και θα παίξουν σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Και επειδή η ικανότητα του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτεί την οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μακροοικονομικό περιβάλλον, οι αναμενόμενες θετικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία θα ενισχύσουν ακόμα πιο πολύ τη δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη της χώρας».
