Από την έντυπη έκδοση
Συνέντευξη στη Δανάη Αλεξάκη
[email protected]
«Ο αγρότης πρέπει να κατανοήσει ότι ο στόχος είναι η πώληση» επισημαίνει μιλώνταςστη «Ν» ο ερευνητής δρ Beni Lew, υπερτονίζοντας τη σημασία που πρέπει να δώσουνοι παραγωγοί στην αγορά και δη στην αναζήτηση των νέων καταναλωτικών συνηθειών.
Υπέρμαχος της συμβολής της έρευνας στην αγροτική δραστηριότητα, ο κ. Lew, ερευνητής στον Agriculture Research Organization/ARO Lecturer του Ariel College από το Ισραήλ, ο οποίος ήταν προσκεκλημένος ομιλητής στο 3ο Αγροτικό Συνέδριο της «Ναυτεμπορικής», εκτιμά ότι η Ελλάδα μπορεί να εφαρμόσει με επιτυχία το μοντέλο που ακολούθησε το Ισραήλ. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο ίδιος, για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας από πλευράς παραγωγών και ουσιαστική επένδυση στην έρευνα και την εκπαίδευση από πλευράς πολιτείας. Εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η εθνική στρατηγική για την αγροτική ανάπτυξη θα πρέπει να σχεδιαστεί και να εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τις εναλλαγές σε κυβερνητικό επίπεδο, συμβουλεύει τους Έλληνες αγρότες να συμπράξουν και να αναζητήσουν τις καλύτερες τεχνικές και τεχνολογίες για την ανάπτυξη της δραστηριότητάς τους.
Η γεωργία στο Ισραήλ είναι πολύ ανεπτυγμένη, παρά το γεγονός ότι η γεωμορφολογία της περιοχής δεν είναι φυσικά ευνοϊκή για τη γεωργική δραστηριότητα. Ποιο ήταν το πρώτο βήμα που οδήγησε το Ισραήλ σε μια τόσο επιτυχημένη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα;
«Κατά τη γνώμη μου, δεν υπήρξε ποτέ απλά ένα “πρώτο βήμα” στη δημιουργία μιας πολύ ανεπτυγμένης γεωργικής “βιομηχανίας” στο Ισραήλ. Πολλά πράγματα συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτή, όπως το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι έφτασαν στο Ισραήλ, την εποχή εκείνη, και η κυβέρνηση έπρεπε να βρει τον τρόπο ώστε να εξασφαλιστεί επισιτιστική επάρκεια. Ήταν απαραίτητο να υπάρξει παραγωγή τροφίμων σε μια περιοχή που δεν υπήρχε γόνιμη γη ούτε νερό. Καθοριστικό παράγοντα αποτέλεσε το γεγονός ότι η κυβέρνηση θεώρησε πως η χώρα μπορεί να σωθεί αναζητώντας λύσεις μέσα από την εκπαίδευση/το πανεπιστήμιο/την έρευνα. Σήμερα, το Ισραήλ επενδύει περίπου το 4,2% του ΑΕΠ στην έρευνα».
Πιστεύετε ότι το γεωργικό μοντέλο του Ισραήλ μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία στην Ελλάδα;
«Ναι, το πιστεύω. Δυστυχώς, όμως, είναι απαραίτητο να υπάρξουν αλλαγές σε κάποιες προσεγγίσεις και νοοτροπίες. Οι αγρότες πρέπει να κατανοήσουν ότι ο στόχος είναι η πώληση: πρέπει να παράγουμε για την αγορά και να προσπαθήσουμε να βρούμε τα καλύτερα προϊόντα με τιμές που απαιτούνται από την αγορά».
Στο Ισραήλ δίνετε ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνολογία και την έρευνα. Δυστυχώς, πολλοί μικροί παραγωγοί στην Ελλάδα δεν μπορούν να ακολουθήσουν αυτές τις πρακτικές. Τι μπορούν να κάνουν;
«Οι αγρότες στο Ισραήλ συγκεντρώνονται-συμπράττουν ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν κοινά προβλήματα, όπως να αγοράσουν ακριβά μηχανήματα. Η κυβέρνηση βοηθά μέσω ρυθμίσεων που αφορούν στην επέκταση των αποπληρωμών οφειλών και μέσω της έρευνας. Επιπλέον, ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες ενδιαφέρονται να δοκιμάσουν τη νέα τεχνολογία τους (μηχανήματα/εξοπλισμούς) στο Ισραήλ πριν ξεκινήσουν τη διάθεση των προϊόντων τους και τις εξαγωγές. Γνωρίζω ότι ορισμένες βιομηχανίες στην Ευρώπη παρέχουν δωρεάν εξοπλισμούς σε μικρούς αγρότες προκειμένου αυτοί να δοκιμάσουν τη λειτουργία τους και μετά να υπάρξει αξιολόγηση π.χ. εάν υπάρχει πρόβλημα ή κατασκευαστικό ελάττωμα στον εξοπλισμό. Οι μεγάλοι αγρότες, πάντως, πρέπει να πληρώσουν μόνοι τους για να αποκτήσουν τον εξοπλισμό».
Στην ομιλία σας στο 3ο Αγροτικό Συνέδριο της «Ναυτεμπορικής» αναφέρατε τη σημασία της πρόβλεψης της διατροφικής τάσης του καταναλωτή στο μέλλον. Πόσο εύκολο είναι να μπορεί η αγορά να γνωρίζει εκ των προτέρων τις επιθυμίες των καταναλωτών;
«Αυτό που εννοώ είναι πως σήμερα οι καταναλωτές είναι πιο ενημερωμένοι αναφορικά με τις διατροφικές τους ανάγκες και τις αλλεργίες που έχουν, π.χ. τι είδους σάκχαρα, πρωτεΐνες, αμινοξέα και λιπίδια είναι καλύτερο να αποφεύγουν ώστε να μην προκαλείται στον οργανισμό τους κάποια δυσανεξία ή κάποιο άλλο πρόβλημα. Εκτιμώ ότι στο μέλλον οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα κατά την επίσκεψή τους στα σούπερ μάρκετ να χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο και να “σαρώνουν” τα barcode στα οπωροκηπευτικά προϊόντα, όπως τα φρούτα, ώστε να γνωρίζουν εάν αυτός ο καρπός είναι καλός ή όχι για την υγεία τους. Επίσης εκτιμώ ότι με τον ίδιο τρόπο θα μπορούν να έχουν πληροφόρηση σχετικά με τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει η κατανάλωση κάθε προϊόντος στην ψυχολογία: ενισχύει την ενέργεια, προσδίδει ευεξία κ.λπ.».
Στο συνέδριο της «Ν» αναφέρατε επίσης ότι τα σχέδια αγροτικής ανάπτυξης στο Ισραήλ «τρέχουν» ανεξάρτητα από τις αλλαγές στις κυβερνητικές συνθέσεις. Πιστεύετε ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός της κάθε χώρας για τη γεωργία πρέπει να είναι ανεξάρτητος από τις κυβερνητικές αλλαγές που μπορεί να προκύπτουν έπειτα από κάθε εκλογική διαδικασία;
«Κάθε χώρα πρέπει να καταλάβει ποιοι είναι οι σημαντικότεροι και κρίσιμοι τομείς που καθορίζουν την ανάπτυξη και την ευημερία της. Στο Ισραήλ είναι οι τομείς του νερού και της γεωργίας. Αφού γίνουν κατανοητοί οι βασικοί τομείς πρέπει να εκπονηθούν και να εφαρμοστούν βραχυπρόθεσμοι, μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί. Αυτό μπορεί να γίνει με τη συνδρομή καθηγητών, καταρτισμένων επιστημόνων, μηχανικών και σε μικρότερο βαθμό με τη συμμετοχή των πολιτικών. Οι σχεδιασμοί αυτοί δεν πρέπει να αλλάζουν εξαιτίας της αλλαγής της πολιτικής εξουσίας, μπορεί ενδεχομένως να υπάρξει κάποια μικρή μόνο εκτροπή από το αρχικό σχέδιο σε ειδικές περιπτώσεις όπως φυσικές καταστροφές, όπως σεισμοί, πλημμύρες, μακρά διάρκεια ανομβρίας, ή πόλεμος κ.ά.».
Ποια είναι, σύμφωνα με εσάς, οι καλύτερες πρακτικές διαχείρισης (π.χ. η αμειψισπορά) που πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους Έλληνες αγρότες προκειμένου να βελτιωθεί η παραγωγική τους δυναμική και να εξασφαλιστεί η περιβαλλοντική βιωσιμότητα;
«Για να απαντηθεί η ερώτηση αυτή πρέπει πρώτα να υπάρξει μελέτη του είδους του εδάφους και να καθορίσουμε τις κλιματικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του έτους. Αλλά, μπορώ να πω ότι στο Ισραήλ όλοι οι αγρότες γνωρίζουν ποια είναι η καλύτερη εναλλαγή για τη γη τους και νομίζω ότι αυτό ισχύει και στην Ελλάδα».
Πιστεύετε ότι οι Έλληνες αγρότες πρέπει να επενδύσουν στη βιολογική γεωργία έναντι της συμβατικής;
«Τα βιολογικά προϊόντα εξακολουθούν να έχουν μικρή αγορά. Επιπλέον, η βιολογική καλλιέργεια είναι περισσότερο δαπανηρή, εξ ου και το γεγονός ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι ακριβότερα στο ράφι. Στο τέλος της ημέρας όμως το κέρδος των αγροτών δεν είναι τόσο διαφορετικό εάν πωλούν βιολογικά ή μη προϊόντα. Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών πρακτικών καλλιέργειας».
Εάν σας ζητήσω να δώσετε μια συμβουλή στους Έλληνες αγρότες, ποια θα ήταν αυτή;
«Ψάξτε για την αγορά και ρωτήστε τους καταναλωτές τι θέλουν. Αναζητήστε τις καλύτερες τεχνικές και τεχνολογίες. Αναζητήστε συνεργασίες και συνέργειες με παραγωγούς που γειτνιάζετε και δραστηριοποιούνται στις ίδιες καλλιέργειες με εσάς».
* O δρ Beni Lew είναι επιστήμονας στο Κέντρο Volcani στο Ισραήλ με ερευνητικά ενδιαφέροντα στις διαδικασίες και τα συστήματα επεξεργασίας γεωργικών αποβλήτων και συγκεκριμένα στην επεξεργασία ύδατος και λυμάτων, στη θεραπεία οσμών ζώων και στην πυρόλυση και αεριοποίηση της βιομάζας. Ο δρ Lew είναι γνωστός στο εξωτερικό για το επιστημονικό έργο του στα θεματικά πεδία ύδατος και λύματος, έχει λάβει πολλές διεθνείς διακρίσεις για τις ερευνητικές και διδακτικές του ικανότητες και έχει προσκληθεί σε διαλέξεις πολλές φορές σε διάφορες χώρες (Βραζιλία, ΗΠΑ και Ινδία). Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 40 άρθρα και βιβλία με παράγοντα επιρροής 4,5. Διδακτορικοί και μεταδιδακτορικοί σπουδαστές από διάφορα μέρη του κόσμου (Γερμανία, Ιταλία, Ινδία και ΗΠΑ) κάνουν σπουδές στο εργαστήριό του και κάποιοι εξ αυτών είναι σήμερα καθηγητές στις χώρες τους.
