Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Το 2009 εκτέλεσε μέσα σε έξι ώρες τις ετήσιες εξαγωγές του 1979. Το 2025 το ΑΕΠ της προβλέπεται ότι θα πλησιάσει τα 30 τρισ. δολάρια. Δύο είναι οι λέξεις που συνοδεύουν την ιστορία της Κίνας στο παρόν και το μέλλον: εξέλιξη και επέκταση. Πώς διαμορφώνεται η κινεζική παρουσία στην Ελλάδα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για μια αμοιβαία επωφελή σχέση.
Από το 2016 η Κίνα είναι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου με βάση την αγοραστική δύναμη και με ΑΕΠ/PPP (Purchasing Power Parity) 23,12 τρισ. δολάρια, ΑΕΠ/Per Capita 16,6 χιλ. δολάρια και ανάπτυξη 6,8% το 2017.
Σύμφωνα με στοιχεία της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος (ΟΚΕ), είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε συναλλαγματικά αποθέματα -3 τρισεκατομμύρια- πρώτη σε εξαγωγές, με πληθωρισμό 2%, ανεργία 4%, ποσοστό φτώχειας 3,3%. Είναι πρώτη στον κόσμο σε συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας (99%) και με 730 εκατ. χρήστες στο Ίντερνετ (53,2% του πληθυσμού). Το ποσοστό των φορολογικών εσόδων στο ΑΕΠ το 2016 ήταν 21,4% - στην Ελλάδα είναι 49,8%.
Το Πεκίνο προωθεί δυναμικά πολιτική εξωστρέφειας. Το σταδιακό άνοιγμα της Κίνας μετά το 1972 και η είσοδός της στον ΠΟΕ το 2001 έχουν μετατρέψει την κινεζική οικονομία σε οικονομία μικτής μορφής, κεντρικά κατευθυνόμενης, με σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης και ιδιόμορφα χαρακτηριστικά.
Μεγάλος ηγέτης της στροφής της Κίνας στον εκσυγχρονισμό και ιδρυτής της σύγχρονης Κίνας θεωρείται ο Deng Xiaoping (Τενγκ Σιαοπίνγκ, 1904-1997), ο οποίος μετά τον θάνατο του Μάο, στις 9/9/1976, επικράτησε στις 6/10/1976 των δυνάμεων της οπισθοδρόμησης που είχαν εκφραστές τη χήρα του Μάο, Τσιανγκ Τσινγκ, και τη λεγόμενη «συμμορία των τεσσάρων».
Στην Ελλάδα
Το 2016 οι εξαγωγές της Ελλάδας προς την Κίνα ήταν 328 εκατ. ευρώ και οι εισαγωγές 2.887 εκατ. με αρνητικό ισοζύγιο 2.560 εκατ. Θεωρείται ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των τεχνολογιών ενεργειακής αποδοτικότητας και της προώθησης αγροτικών προϊόντων.
Οι ένθερμοι υποστηρικτές των διμερών σχέσεων μιλούν για την ανάγκη μετριασμού του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών και άρσης εμποδίων τα οποία δυσχεραίνουν τις ελληνικές εξαγωγές σε πολλούς τομείς και ιδιαίτερα στα νωπά προϊόντα και τον ναυτιλιακό εξοπλισμό.
Τουρισμός
Οι Κινέζοι τουρίστες υπολογίζονται σε περίπου 140 εκατ. Όμως μόνο 18 εκατ. επισκέπτονται την Ευρώπη, αριθμός που εκτιμάται ότι σύντομα θα αυξηθεί. Το σύνολο του συναλλάγματος που ξοδεύουν οι Κινέζοι στα ταξίδια τους είναι 261 δισ. δολάρια, ακολουθούν οι Αμερικανοί με 122 δισ. δολάρια και στην τρίτη θέση βρίσκονται οι Γερμανοί με 81 δισ. δολάρια.
Το 60% των κρατήσεων από την Κίνα γίνονται online. Την Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα επισκεφθούν το 2018 περίπου 200 χιλιάδες Κινέζοι τουρίστες (περίπου δύο φορές περισσότεροι από όσες βίζες εκδίδονται κατευθείαν για Ελλάδα), με προοπτική ο αριθμός να αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια.
Η Cosco
Είναι προφανές ότι οι Κινέζοι δεν έρχονται στην Ελλάδα για την αγορά της αλλά για τη θέση της. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση είναι η διείσδυση της Cosco στον λιμένα Πειραιά, ως μέρος του διεθνούς εμπορικού σχεδιασμού της Κίνας. Πρόκειται για μια επένδυση η οποία συνολικά δεν υπερβαίνει το 1,5 με 2 δισ. Στον αντίποδα όμως διασφαλίζει για την Κίνα χωρητικότητα της τάξης των 4 εκατ. κοντέινερ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι η επένδυση συμφέρει εξαιρετικά την Κίνα, όπως τόνισε ο Πλάμεν Τόντσεφ, επικεφαλής του Προγράμματος Ασιατικών Σπουδών του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, σε πρόσφατο workshop του Κύκλου Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση και του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματεύεται καλύτερα τους όρους διμερών συνεργασιών, προκειμένου να διασφαλίζει αντίστοιχα ανταλλάγματα, μιλώντας ανοιχτά για έλλειψη στρατηγικής της κυβέρνησης προς αυτήν την κατεύθυνση.
Στον κόσμο
Χώρες όπως η Αυστραλία αισθάνονται ιδιαίτερα την επιρροή της κινεζικής επέκτασης. Ως προς την Ε.Ε., το εμπόριο με την Κίνα αγγίζει το 1,5 δισ. την ημέρα. Η Κίνα είναι πρώτος εμπορικός εταίρος της Ευρώπης και η Ευρώπη είναι δεύτερος εταίρος της Κίνας, επεσήμανε στο ίδιο workshop ο Άγγελος Παγκράτης, Advisor Hors Classe for the European Economic Diplomacy, European External Action Service. «Αγκάθια» στις σχέσεις με την Κίνα αποτελούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δίκαιο της θαλάσσης. Από την άλλη πλευρά, εκτός από την εμπορική συνεργασία, υπάρχουν και άλλα κοινά συμφέροντα, που αφορούν την κλιματική αλλαγή και την ασφάλεια.
Μόχλευση 20 τρισ. στον νέο «Δρόμο του Μεταξιού»
Ακολουθούν αποσπάσματα συζήτησης του Κύκλου Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση και του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων με θέμα τις κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα.
- «Τα καναδικά ασφαλιστικά ταμεία ήταν ο βασικός αντίπαλος της Κίνας στην Ελλάδα, η οποία έδειξε έντονο ενδιαφέρον τόσο για το αεροδρόμιο όσο και για τα δίκτυα (…) Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιληφθεί ευρύτερα ότι δεν λειτουργούν τα “αντάρτικα” συνεργασιών εκτός Ε.Ε.».
Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης - «Ο αποθεματικός ρόλος του κινεζικού γιουάν δεν είναι ακόμη σημαντικός. Το ζήτημα όμως θα ανακύψει ως τέτοιο στη συνέχεια».
Άγγελος Παγκράτης, Advisor Hors Classe for the European Economic Diplomacy, European External Action Service - «Η Κίνα μετακινείται από τους ξυπόλητους γιατρούς στην τελευταία τεχνολογία. H παραγωγή με φτηνά χέρια περνά πλέον σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές και το Βιετνάμ. Ο νέος “Δρόμος του Μεταξιού” αφορά 64 χώρες και μόχλευση ύψους 20 τρισ. Το 60% του κινεζικού εμπορίου γίνεται διά θαλάσσης και το μεγαλύτερο κομμάτι αφορά την Ελλάδα. Το 50% των Golden Visa στην Ελλάδα είναι κινεζικές».
Γιώργος Βερνίκος, πρόεδρος ΟΚΕ και γενικός γραμματέας ΣΕΤΕ, αντιπρόεδρος Ελληνο-Κινεζικού Επιμελητηρίου - «Το 2016 η Ελλάδα στήριξε το Πεκίνο στο θέμα της Νότιας Κίνας. Το 2017 άσκησε βέτο στη δήλωση της Ε.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα. Αμφιβάλλω αν η Κίνα, για παράδειγμα, θα παρέμβει στο θέμα των μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία».
Πλάμεν Τόντσεφ, Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων - «Η Κίνα έχει ετήσιο πλεόνασμα 174 δισ. από το εμπόριο με την Ε.Ε. Προκειμένου να εξαγοράσεις μια εταιρεία στην Κίνα, θα πρέπει να έχεις Κινέζο εταίρο κατά 50%, κάτι που στη Δύση μέχρι στιγμής δεν ισχύει, εξ ου και η προώθηση νέων κανόνων. Η Κίνα χρηματοδοτεί δάνεια στα δυτικά Βαλκάνια με χαμηλά επιτόκια. Κάτι αντίστοιχο ετοιμάζεται και στην Ελλάδα».
Αντώνης Τριφύλλης, πρώην στέλεχος της Ε.Ε. - «Στην κινεζική κοινή γνώμη έχει καταγραφεί δυσαρέσκεια λόγω των χειρισμών της ελληνικής κυβέρνησης στην επένδυση της Cosco».
Γιώργος Ν. Τζογόπουλος, διδάσκων Διεθνών Σχέσεων, ΔΠΘ
Επίσης ειπώθηκαν:
- Η Ελλάδα δεν χρειάζεται τόσο εξαγορές υποδομών, όσο εισαγωγή καινοτομίας και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
- Η Κίνα μέχρι το 2009 ήταν «ανύπαρκτη» στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Σήμερα είναι πρώτη.
- Δεν υπάρχει καμία προνομιακή σχέση της Κίνας με την Ελλάδα, η οποία αποτελεί τμήμα της συνολικής κινεζικής στρατηγικής στη ΝΑ Ευρώπη.
- Οι Κινέζοι θεωρούν ότι πολιτική σταθερότητα πετυχαίνεις όταν δεν έχεις εκλογές και δημοκρατικές κυβερνήσεις…
- Η Ελλάδα μπλόκαρε απόφαση της Ε.Ε. για την Κίνα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, μαζί με την Ουγγαρία.
- «Ναι» στις επενδύσεις από την Κίνα, αλλά με στρατηγική.
- Στην Κίνα απαντούν ότι ανθρώπινα δικαιώματα είναι και η δημιουργία θέσεων εργασίας…
- Στην αιχμή του ελληνικού χρέους η Κίνα κατείχε ομόλογα 6 δισ., περίπου σαν μια μεσαία τράπεζα.
