Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Ελαφρά μείωση, μικρότερη του 1%, παρουσίασε η αξία της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς κατά το 2017, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που στηρίζονται στα πρώτα στοιχεία της εταιρείας IQVIA (πρώην QintilesIMS). Την ίδια στιγμή, το μερίδιο των γενοσήμων εξακολουθεί να παραμένει καθηλωμένο κοντά στο 20% από πλευράς όγκου, ενώ από πλευράς αξίας φαίνεται ακόμη χαμηλότερο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, ο όγκος των διακινούμενων φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων μέσα από το δίκτυο των ιδιωτικών φαρμακείων, για το σύνολο του 2017, σημείωσε άνοδο της τάξης του 1,5% σε σχέση με το 2016 και προσέγγισε τα 375 εκατομμύρια τεμάχια. Την ίδια στιγμή, από πλευράς αξίας (δηλαδή στοιχεία πωλήσεων στα φαρμακεία σε τιμές χονδρικής) η αγορά σημείωσε ανεπαίσθητη κάμψη φτάνοντας κοντά στα 2,65 δισ. ευρώ έναντι 2,67 δισ. ευρώ το 2016. Η άνοδος στον όγκο με την ταυτόχρονη μικρή υποχώρηση της αξίας αποδίδεται κυρίως στη μείωση των τιμών των γενοσήμων.
Τα πρωτότυπα
Όπως έχει διαπιστωθεί τα τελευταία χρόνια, η συγκέντρωση της αγοράς έχει πλέον «χαλαρώσει», αν και οι μεγάλες πολυεθνικές δυνάμεις εξακολουθούν να κυριαρχούν στην αγορά των πρωτότυπων φαρμάκων, είτε προστατεύεται η πατέντα τους είτε όχι. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, συνολικά πέρυσι διακινήθηκαν περίπου 300 εκατ. συσκευασίες πρωτότυπων φαρμάκων, οριακά αυξημένες σε σχέση με το 2016, συνολικής αξίας σε τιμές χονδρικής 2,18 εκατ. ευρώ, ήτοι στα ίδια επίπεδα με το 2016.
Στο σύνολο λοιπόν της αγοράς πρωτότυπων φαρμάκων όσον αφορά τον όγκο, στην πρώτη πεντάδα των ισχυρών παραμένουν οι πολυεθνικές Pfizer, GSK Sanofi και Novartis, αλλά και η ιδιαίτερα επιτυχημένη ελληνική βιομηχανία UniPharma, κατέχοντας συνολικά μερίδιο της τάξης του 40%. Βέβαια, από πλευράς αξίας η εικόνα είναι διαφορετική, καθώς στην πρώτη πεντάδα βρίσκεται η MSD αντί της Unipharma. Συνολικά οι πέντε αυτές εταιρείες έχουν μερίδιο περίπου 37%.
Την πρώτη δεκάδα, από πλευράς τζίρου, συμπληρώνουν οι προαναφερθείσες συν τις Astrazeneca, Pharmaserve Lilly, Βιανέξ, Bayer και Boehringer.
Να σημειωθεί ότι στα πρωτότυπα φάρμακα, ισχυρό μερίδιο στην αγορά από πλευράς όγκου έχει και η εταιρεία BMS λόγω του δημοφιλέστερου στη χώρα αναλγητικού, του Depon.
Τα γενόσημα
Από κει και πέρα, στην κατηγορία των γενοσήμων πέρυσι διακινήθηκαν περίπου 75 εκατ. συσκευασίες σημειώνοντας σημαντική άνοδο της τάξης του 6% σε όγκο. Η αξία των διακινούμενων γενοσήμων ήταν 470 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 4,5% σε σχέση με το 2016.
Στις πρώτες θέσεις από πλευράς εταιρειών βρίσκονται οι Elpen, Bennett, Gap, Rafarm και Specifar με μερίδιο στην αγορά γενοσήμων από πλευράς όγκου 32% και τζίρου στο περίπου 34%.
Στη συνολική αγορά, το μερίδιο των γενοσήμων για το 2017, όπως επισημάναμε, δείχνει να διαμορφώνεται περίπου στο 20% όσον αφορά τον όγκο και στο 18% περίπου όσον αφορά την αξία. Πάντως, η συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων καθ’ όλη τη διάρκεια της περσινής χρονιάς φαίνεται να κινήθηκε αυξητικά κατά περίπου 6% όσον αφορά τον όγκο, και γι’ αυτό και η συνολική αγορά σημείωσε άνοδο.
Το γεγονός αυτό, όμως, μεταφράζεται στο εξής παράδοξο: Ενώ τα γενόσημα αυξάνοντας το μερίδιό τους θα έπρεπε να συμβάλουν στη μείωση της αξίας της αγοράς, αυτή τελικά δεν μειώνεται, καθώς οι πολυεθνικές εταιρείες των πρωτότυπων φαρμάκων δεν φαίνεται να χάνουν παρά ελάχιστα. Επίσης από τη στιγμή που από πλευράς όγκου τα γενόσημα αυξάνουν, θα έπρεπε να μειώνεται ό όγκος των πρωτοτύπων. Όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει αυτό.
Κι αυτό αποδίδεται στην παραδοσιακή τακτική της υποκατάστασης, η οποία έχει να κάνει στο εξής: μπορεί ένα γενόσημο να αντικαθιστά στη συνταγογράφηση ένα πρωτότυπο που έληξε η πατέντα του, όμως την ίδια στιγμή και κάποια νέα και ακριβά πρωτότυπα αντικαθιστούν επίσης παλιότερα φάρμακα. Επίσης, τα νέα φάρμακα που έρχονται στην αγορά την ενισχύουν κι έτσι αυτή αυξάνει.
Τα γενόσημα είναι τα φάρμακα εκείνα τα οποία με τα δελτία τιμών της προηγούμενης διετίας παρουσίασαν και τις μεγαλύτερες μειώσεις τιμών, ενώ επέρχονται και νέες με βάση και το δελτίο που τέθηκε πρόσφατα σε ισχύ. Να σημειώσουμε ακόμη ότι ενώ υπήρχαν εκτιμήσεις για αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης στη χώρα μέσα στους πρώτους μήνες του 2018, τελικά αυτό δεν αναμένεται να συμβεί, καθώς οι όποιες αλλαγές μετατίθενται στη μεταμνημονιακή περίοδο. Λογικά, λοιπόν, η τιμολόγηση του Μαΐου θα ακολουθήσει την ίδια με τη μέχρι σήμερα τακτική, επιφυλάσσοντας νέες μειώσεις, ειδικά στα φτηνά φάρμακα.
Οι ελληνικές βιομηχανίες
Αξιόλογη είναι η πορεία των μεγαλύτερων ελληνικών βιομηχανιών που παράγουν γενόσημα αλλά και πρωτότυπα σκευάσματα. Είδαμε ότι μεταξύ των πρώτων 10 εταιρειών που διακινούν πρωτότυπα σκευάσματα είναι οι εταιρείες Unipharma και Βιανέξ, ενώ μεταξύ των 20 πρώτων στην κατηγορία είναι και η Elpen.
