Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Στο «κυνήγι» τζίρου της τάξεως των 3-4 δισ. ευρώ από τα εξειδικευμένα μη οργανωμένα μικρά σημεία πώλησης τροφίμων (κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία, αρτοποιεία κ.λπ.) ρίχνονται οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, δεδομένου ότι το παιχνίδι της «ανακατανομής» των πωλήσεων των δύο πρώην ισχυρών παικτών, της Μαρινόπουλος και της Αφοί Βερόπουλος, βαίνει προς ολοκλήρωση. Το ύψος της δυνητικής δυναμικής εσόδων, ήτοι τα 3-4 δισ., που διεκδικούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ από τα εξειδικευμένα μη οργανωμένα σημεία πώλησης τροφίμων υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά πωλήσεων που κατέχουν επί του συνολικού τζίρου τροφίμων στην εγχώρια αγορά, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά.
Η μελέτη του ΙΕΛΚΑ
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), στην Ελλάδα η κατανομή πωλήσεων στην αγορά τροφίμων διαμορφώνεται ως εξής: 60% στα σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία και 40% στα εξειδικευμένα καταστήματα (κρεοπωλεία, αρτοποιεία, ιχθυοπωλεία, οπωροπωλεία κ.λπ.), όταν ο μέσος όρος στην Ε.E. είναι 77% για τα σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία (και στις ανεπτυγμένες αγορές των χωρών της Βόρειας Ευρώπης πλησιάζει ή και ξεπερνάει το 90%).
Στον βαθμό που η Ελλάδα κινείται στην κατεύθυνση να αγγίξει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ήτοι το ποσοστό των πωλήσεων τροφίμων στα σούπερ μάρκετ και τα παντοπωλεία να ανέλθει κοντά στο 77%-80%, από 60% σήμερα, σε ένα συνολικό τζίρο ο οποίος, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει η ίδια έρευνα, διαμορφώθηκε το 2016 στα 18,6 δισ. ευρώ, τότε το απόλυτο νούμερο του διεκδικούμενου τζίρου προσεγγίζει τα 4 δισ. ευρώ.
Όπως τονίζεται στην ίδια έρευνα, εκ των 18,6 δισ. ευρώ πωλήσεων, τα 9,3 δισ., ήτοι ποσοστό 50,05%, πραγματοποιήθηκαν μέσα από μεμονωμένα καταστήματα, κυρίως εξειδικευμένα (κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία, αρτοποιεία κ.λπ.), ενώ η συμμετοχή των αλυσίδων σούπερ μάρκετ διαμορφώθηκε στο 49,95% προσεγγίζοντας εξίσου τα 9,3 δισ. (σ.σ.: η ανάλυση των στοιχείων από το ΙΕΛΚΑ βασίζεται στους δείκτες που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ, σε στοιχεία της εταιρείας Nielsen, σε στοιχεία της έκδοσης του Πανοράματος των Σούπερ μάρκετ 2017 και στις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις 38 αλυσίδων σούπερ μάρκετ). Επί της ουσίας, το 2016 η «ζυγαριά» των πωλήσεων εμφανίζεται ισομερώς μοιρασμένη ανάμεσα στους οργανωμένους και μη παίκτες της αγοράς τροφίμων, ενώ εάν στα σούπερ μάρκετ προσμετρηθούν και οι επιδόσεις των μπακάλικων, τότε το ποσοστό τους αυξάνεται στο 60%.
Συνεπώς, συνυπολογίζοντας τις επιδόσεις των σούπερ μάρκετ σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, οι αναλυτές του ΙΕΛΚΑ εκτιμούν ότι «το εγχώριο οργανωμένο λιανεμπόριο εξακολουθεί να έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης», γεγονός που στην πραγματικότητα μπορεί να προκύψει μόνο εις βάρος των άλλων καναλιών. Και αυτό γιατί μεσούσης της ύφεσης στην Ελλάδα δεν αναμένεται να καταγραφεί, άμεσα τουλάχιστον, αύξηση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και κατ’ επέκταση διεύρυνση της «πίτας» του κλάδου τροφίμων.
Επίσης, ήδη από φέτος -και πόσο μάλλον από τη νέα χρονιά- το «μάζεμα» του ορφανού τζίρου περί το 1,7 δισ. ευρώ των αλυσίδων Μαρινόπουλου και Βερόπουλου από τους λοιπούς παίκτες ολοκληρώνεται, συνεπώς τα σούπερ μάρκετ πρέπει να αναζητήσουν αλλού διέξοδο για να αυξήσουν τα έσοδά τους. Ως εκ τούτου η προσέλκυση πωλήσεων από άλλα κανάλια φαντάζει μονόδρομος για τις αλυσίδες.
Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η αγορά των ειδών αρτοποιίας, η οποία υπολογίζεται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ, με την κατηγορία του φρέσκου ψωμιού ημέρας να κατέχει τη μερίδα του λέοντος με πωλήσεις που ανέρχονται σε 950 εκατ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του ΙΕΛΚΑ, το 66% των ερωτηθέντων αγοράζει φρέσκο ψωμί από τον συνοικιακό φούρνο - αρτοπωλείο, ενώ το σούπερ μάρκετ ακολουθεί με ποσοστό 17% και το κατάστημα αλυσίδας αρτοποιείων με 4%. Η κατηγορία των αρτοσκευασμάτων βρίσκεται εδώ και καιρό στο στόχαστρο των αλυσίδων, ενώ ορισμένες εξ αυτών έχουν ήδη διαθέσει σημαντικά κεφάλαια για την ανάπτυξη σημείων bake off εντός των καταστημάτων τους. Το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ σούπερ μάρκετ και φούρνων αποτελεί ήδη ένα πρώτο στοίχημα που έχει βάλει η αγορά της οργανωμένης λιανικής.
Τα στελέχη της αγοράς
Όπως αναφέρουν, πάντως, μιλώντας στη «Ν» στελέχη των σούπερ μάρκετ, «το στοίχημα της περαιτέρω διεύρυνσης του μεριδίου των αλυσίδων σε μια υφεσιακή περίοδο δεν είναι εύκολο. Ο ανταγωνισμός είναι έντονος. Η “μάχη” των αλυσίδων είναι πολυεπίπεδη και δεν περιορίζεται μονάχα στην επέκταση των δικτύων πώλησης και στις τιμές/προωθητικές ενέργειες. Οι εταιρείες καλούνται να επιδείξουν αντοχές σε συνθήκες περιορισμένης ρευστότητας και αυξημένων υποχρεώσεων».
