Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Για κίνδυνο φούσκας στις αγορές κεφαλαίου της Ευρωζώνης έχει αρχίσει να γίνεται λόγος τον τελευταίο καιρό, με αναλυτές, ρυθμιστικές αρχές και κορυφαίους εκπροσώπους του τραπεζικού κόσμου να εκδηλώνουν έντονες ανησυχίες, παρότι ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μάριο Ντράγκι, απέκλεισε κατηγορηματικά την προηγούμενη εβδομάδα ένα τέτοιο ενδεχόμενο στις τιμές ενεργητικού της Ευρώπης.
Έπειτα από αρκετά χρόνια αβεβαιότητας που πυροδοτήθηκε από τη χρηματοπιστωτική κρίση αλλά και από την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, το φάρμακο της ΕΚΤ ήταν να πλημμυρίσει την αγορά με φθηνό χρήμα, στηρίζοντας άμεσα τον δανεισμό και τις αγορές ομολόγων μέσω μαζικών αγορών ενεργητικού. Η οικονομία της Ευρωζώνης ανταποκρίθηκε τελικά φέτος, καταγράφοντας τον πιο υψηλό ρυθμό ανάπτυξης από το 1999 - παρότι ο πληθωρισμός παραμένει εξασθενημένος και χαμηλότερα από τον στόχο της ΕΚΤ. Και οι αγορές ενεργητικού της Ευρώπης ανταποκρίθηκαν. Μετοχές, πιστώσεις και τιμές real estate αυξήθηκαν σε βαθμό που τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να αμφισβητείται η αναγκαιότητα διατήρησης της υπερβολικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, με ορατό τον κίνδυνο δημιουργίας φούσκας. Ευάλωτη θεωρείται αυτή τη στιγμή η αγορά κρατικών ομολόγων, σύμφωνα με αναλυτές. Η ΕΚΤ με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων αξίας 2,3 τρισ. ευρώ, έχει οδηγήσει το κόστος δανεισμού σε ιστορικό χαμηλό. Οι φήμες όμως ότι ο υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να αναγκάσει την ΕΚΤ να αναστείλει πιο γρήγορα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης προκάλεσαν απότομη άνοδο στις ομολογιακές αποδόσεις.
Σύμφωνα με την JP Morgan Asset Management, το 36% των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη είναι χαμηλότερο του μηδενός συγκριτικά το υψηλό του 51% τον Ιούνιο του 2016. Είναι δύσκολο να υποστηρίξει λοιπόν κάποιος ότι δεν παρατηρείται αυτή τη στιγμή κάποια διόγκωση στις τιμές ενεργητικού στις αγορές κρατικού χρέους, επισημαίνουν κάποιοι αναλυτές. Ανησυχίες προκαλεί στη διάρκεια του τρέχοντος έτους και η άνοδος 14% του ευρώ έναντι του δολαρίου, με το ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα να καταγράφει τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από το 2004. Αναλυτές θεωρούν ότι το ευρώ αυξήθηκε σε υπερβολικό βαθμό σε υπερβολικά μικρή χρονική περίοδο και αυτό συνιστά ανησυχία για τους διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής. Η απότομη άνοδος του ευρώ έχει προσελκύσει ξένους επενδυτές στο ενεργητικό της Ευρωζώνης και έχει ευνοήσει τις εισροές και τα κέρδη στις αγορές ομολόγων και μετοχών. Οιαδήποτε απότομη αλλαγή πλεύσης θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις αγορές της Ευρωζώνης. Πολύ περισσότερο, ένα ισχυρό ευρώ θα καταστήσει πολύ πιο δύσκολο το έργο της ΕΚΤ να αποσύρει εγκαίρως τα άνευ προηγουμένου μέτρα στήριξης.
Οι μετοχές
Αναφορικά με τις μετοχές, οι γνώμες των αναλυτών διίστανται περισσότερο σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες ενεργητικού για το εάν υφίστανται φούσκες. Ο χρηματιστηριακός δείκτης MSCI για την Ευρώπη παραμένει 20% χαμηλότερα από τα προ της κρίσης του 2008 υψηλά επίπεδα, με τις αποτιμήσεις να ανταποκρίνονται απόλυτα στους μακροπρόθεσμους μέσους όρους. Η εικόνα αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι μετοχές είναι υπερτιμημένες με βάση αρκετούς δείκτες.
Τον κώδωνα του κινδύνου για άκρως υψηλό κίνδυνο φούσκας στις τιμές ενεργητικού κρούει και η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), προβαίνοντας σε μία ασυνήθιστα ισχυρή προειδοποίηση προς τους επενδυτές, με σημείο αιχμής τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια και την πολιτική αβεβαιότητα. Η ευρωπαϊκή Αρχή θεωρεί ότι «οι κίνδυνοι στις αγορές και στις πιστώσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλοι», κάνοντας μάλιστα λόγο και για απειλή μετάδοσης του προβλήματος και σε άλλες περιοχές του χρηματοοικονομικού συστήματος. Αιτίες κινδύνου είναι ακόμη το Brexit, οι κυβερνοεπιθέσεις, η πολιτική των ΗΠΑ και οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, Tζον Κράιαν, είχε απευθύνει έκκληση στην ΕΚΤ να αλλάξει την πολιτική απελευθέρωσης φθηνού χρήματος στην αγορά, προειδοποιώντας και αυτός για φούσκες σε μετοχές, ομόλογα και real estate.
