Από την έντυπη έκδοση
Tου Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Σοβαρές επιβαρύνσεις τουλάχιστον 20% έρχονται από φέτος για πολλές κατηγορίες εργαζομένων, όπως για παράδειγμα για δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους μετά το 1992 με παράλληλη απασχόληση, αλλά και για τους δημοσίους υπαλλήλους, «παλαιούς» και «νέους», οι οποίοι παράλληλα απασχολούνται σε εργασία που υπάγεται στην ασφάλιση του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ καθώς προκύπτει και γι’ αυτούς υποχρέωση ασφάλισης σε όλους τους κλάδους. Αυτό προβλέπει μεταξύ άλλων η νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ που αφορά τον τρόπο υπολογισμού της βάσης των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένων που έχουν παράλληλη απασχόληση, αφού όλοι πλέον ασφαλίζονται από την 1η Ιανουαρίου του 2017 για το σύνολο των εργασιών που παρέχουν.
Μηνιαία βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας ή από την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας.
Επιβαρύνσεις θα δουν και δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι, εάν ήταν «παλαιοί ασφαλισμένοι» μέχρι 31/12/2016 είχαν υποχρέωση ασφάλισης μόνο στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ενώ εάν ήταν «νέοι» ασφαλισμένοι (μετά την 1/1/1993) από την 15/7/2010 μέχρι 31/12/2016 είχαν δικαίωμα επιλογής φορέα ασφάλισης σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν.2084/1992 (εξαιρουμένων των περιπτώσεων που υπάγονταν στην ασφάλιση του τ. ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ και ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ). Σύμφωνα με τη νέα εγκύκλιο από 1/1/2017 και για τις δύο προαναφερόμενες περιπτώσεις ο δημόσιος υπάλληλος έχει μεν υποχρέωση ασφάλισης σε έναν φορέα, εν προκειμένω στον ΕΦΚΑ, αλλά καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.4387/2016 ως δημόσιος υπάλληλος και παράλληλα σύμφωνα με το άρθρο 38 του ίδιου νόμου ως μισθωτός υπαγόμενος στην ασφάλιση του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για όλους τους κλάδους (σύνταξη, ασθένεια, επικουρικό, συνεισπραττόμενους κλάδους).
Καθορισμός μηνιαίας βάσης υπολογισμού εισφορών
1. Μισθωτή απασχόληση - άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος ή αυτοαπασχόληση:
Σε περίπτωση μισθωτής απασχόλησης και άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος ή αυτοαπασχόλησης για τις οποίες προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ βάσει των σχετικών διατάξεων του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή του Δημοσίου και τ. ΟΑΕΕ ή του τ. ΕΤΑΑ αντίστοιχα, μηνιαία βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνεται κατ’ αρχάς υπ’ όψιν το μηνιαίο εισόδημα από τη μισθωτή εργασία και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα από την άσκηση του ελεύθερου επαγγέλματος ή της αυτοαπασχόλησης. Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος σε κάθε περίπτωση λαμβάνεται το ποσό των 5.860,80 ευρώ. Ως κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος λαμβάνεται το ποσό των 586,08 ευρώ. Το κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος, 586,08 ευρώ, ισχύει ακόμη και αν πρόκειται για μισθωτό κάτω των 25 ετών ή για ελεύθερο επάγγελμα ή αυτοαπασχόληση κάτω της 5ετίας.
2. Μισθωτή απασχόληση και άσκηση αγροτικής δραστηριότητας
Σε περίπτωση μισθωτής απασχόλησης ή απασχόλησης στο Δημόσιο και άσκησης αγροτικής δραστηριότητας για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ βάσει των σχετικών διατάξεων του τ. ΟΓΑ, ως βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από την αγροτική δραστηριότητα. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού στις περιπτώσεις μισθωτής απασχόλησης και αγροτικής δραστηριότητας, λαμβάνεται κατ’ αρχάς υπ’ όψιν το μηνιαίο εισόδημα από τη μισθωτή εργασία και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα από την αγροτική δραστηριότητα. Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος λαμβάνεται το ποσό των 5.860,80 ευρώ, ενώ το κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος διαμορφώνεται σε 410,26 ευρώ (κατώτατο όριο εισοδήματος βάσει του άρθρου 40 του ν.4387/2016).
3. Πολλαπλή άσκηση μη μισθωτών επαγγελματικών δραστηριοτήτων
Σε περίπτωση άσκησης περισσοτέρων της μίας μη μισθωτών επαγγελματικών δραστηριοτήτων/ιδιοτήτων για τις οποίες θα προέκυπτε υποχρέωση ασφάλισης σε τουλάχιστον δύο εκ των προϋφιστάμενων φορέων ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ μηνιαία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από κάθε δραστηριότητα. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνεται κατ’ αρχάς υπ’ όψιν το μηνιαίο εισόδημα από τη βασική πηγή βιοπορισμού, δηλαδή το υψηλότερο εισόδημα, και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα των λοιπών δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα τάξη μεγέθους.
Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος λαμβάνεται το ποσό των 5.860,80 ευρώ, ενώ το κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος διαμορφώνεται σε 586,08 ευρώ (ακόμη και αν πρόκειται για ασφαλισμένο που για τις δύο εκ των πολλαπλών δραστηριοτήτων θεωρείται ότι είναι ασφαλισμένος κάτω της 5ετίας). Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με την παρ.11 του άρθρ. 40 του ν.4387/2016 καταργούνται οι διατάξεις του άρθρου 34 του Ν.1140/1981 (περί μη υπαγωγής στην ασφάλιση του ΟΓΑ ασφαλισμένων ή συνταξιούχων άλλων ΦΚΑ), και πλέον από 01/01/2017 ασφαλισμένοι με εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα καταβάλλουν εισφορά στον ΕΦΚΑ σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του ιδίου άρθρου. Εισοδήματα από αγροτική δραστηριότητα, μη ασφαλιστέα κατά τα ανωτέρω, στον κλ. Κύριας Ασφάλισης Αγροτών έως 31/12/2016, έπονται κάθε άλλου στο κριτήριο βιοπορισμού.
4. Μισθωτή απασχόληση και πολλαπλή μη μισθωτή απασχόληση
Σε περίπτωση παράλληλης άσκησης μισθωτής εργασίας και πολλαπλών μη μισθωτών δραστηριοτήτων (όπως η προαναφερόμενη περίπτωση 3), ως βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από κάθε δραστηριότητα. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού στις ανωτέρω περιπτώσεις λαμβάνεται κατ’ αρχάς υπ’ όψιν το μηνιαίο εισόδημα από τη μισθωτή εργασία και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα των λοιπών δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα τάξη μεγέθους. Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος λαμβάνεται το ποσό των 5.860,80 ευρώ, ενώ το κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος διαμορφώνεται σε 586,08 ευρώ.
Ασφάλιση δημοσίων υπαλλήλων που εργάζονται παράλληλα ως μισθωτοί
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, από την 1/1/2017 και εφεξής οι δημόσιοι υπάλληλοι «παλαιοί» και «νέοι» ασφαλισμένοι, οι οποίοι παράλληλα απασχολούνται σε εργασία ως μισθωτοί (τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) υπάγονται, εκτός από την απασχόλησή τους ως δημόσιοι υπάλληλοι (άρθρο 4 και 5 του Ν.4387/2016), και για την απασχόλησή τους αυτή (ως μισθωτοί άρθρο 38 του Ν.4387/2016) στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ για όλους τους κλάδους.
Παράδειγμα υπαλλήλου που απασχολείται και ως μισθωτός
Για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ παραθέτει το εξής παράδειγμα:
Δημόσιος υπάλληλος, ο οποίος εργάζεται π.χ. από 1/6/2009 μέχρι σήμερα παράλληλα σε ασφαλιστέα στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εργασία:
* Εάν είναι «παλαιός» ασφαλισμένος, για την εργασία του αυτή, για το χρονικό διάστημα από 1/6/2009 μέχρι 14/7/2010 εξαιρείτο από την ασφάλιση του τ. ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, ενώ για το χρονικό διάστημα από 15/7/2010 μέχρι 31/12/2016 είχε υποχρέωση ασφάλισης μόνο στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
* Εάν είναι «νέος» ασφαλισμένος, για το χρονικό διάστημα από 1/6/2009 μέχρι τις 14/7/2010 εξαιρείτο από την ασφάλιση του Ιδρύματος, ενώ για το χρονικό διάστημα από τις 15/7/2010 μέχρι 31/12/2016 είχε δικαίωμα επιλογής φορέα ασφάλισης σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν.2084/1992 (εξαιρουμένων των περιπτώσεων που υπάγονταν στην ασφάλιση του τ. ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ και ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ). Από 1/1/2017 και για τις δύο ανωτέρω αναφερόμενες περιπτώσεις έχει υποχρέωση ασφάλισης σε έναν φορέα, εν προκειμένω στον ΕΦΚΑ, και καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.4387/2016 ως δημόσιος υπάλληλος και παράλληλα σύμφωνα με το άρθρο 38 του ίδιου νόμου ως μισθωτός υπαγόμενος στην ασφάλιση του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για όλους τους κλάδους (σύνταξη, ασθένεια, επικουρικό, συνεισπραττόμενους κλάδους).
Πολλαπλή επαγγελματική δραστηριότητα με υποχρέωση ασφάλισης σε έναν φορέα
Σύμφωνα με το νόμο Κατρούγκαλου (παρ. 2 του άρθρου 36 του ν.4387/2016) ρυθμίζεται η εισφοροδότηση προσώπων που ασκούν πολλαπλή επαγγελματική δραστηριότητα (μισθωτή εργασία και αυτοαπασχόληση), για τις οποίες μέχρι 31/12/2016 προέκυπτε υποχρέωση υπαγωγής σε έναν μόνο φορέα κύριας ασφάλισης.
Στην περίπτωση αυτή, ο ασφαλισμένος καταβάλλει:
α) εισφορά βάσει του άρθρου 38 του ν.4387/2016 για το εισόδημα που προέρχεται από την παροχή εξαρτημένης εργασίας και β) εισφορά βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016 για τυχόν υπάρχον εισόδημα που προέρχεται από την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος, για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης. Στην περίπτωση αυτή δεν εφαρμόζεται η παρ. 3 του άρθρου 39 του ν.4387/2016 περί κατώτατου ορίου μηνιαίου εισοδήματος. Το άθροισμα του εισοδήματος από την εξαρτημένη εργασία και το ελεύθερο επάγγελμα δεν μπορεί να υπολείπεται του κατώτατου ορίου εισοδήματος, δηλαδή του ποσού των 586,08 ευρώ ή (410,26 ευρώ για τους ασφαλισμένους κάτω 5ετίας), και να μην υπερβαίνει το ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος, δηλαδή το ποσό των 5.860,80 ευρώ.
Παράδειγμα γιατρού ασφαλισμένου σε ΕΤΑΑ - ΤΣΑΥ:
Γιατρός (ασφαλισμένος άνω της 5ετίας), παρέχει μισθωτή εργασία σε ιδιωτική κλινική και συγχρόνως διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο. Και για τις δύο αυτές δραστηριότητες μέχρι 31/12/2016 υπαγόταν υποχρεωτικά στην ασφάλιση του ΕΤΑΑ - ΤΣΑΥ. Από 01/01/2017 ο ασφαλισμένος θα καταβάλλει: α) εισφορά βάσει του άρθρου 38 του ν.4387/2016 για το εισόδημα που προέρχεται από την παροχή μισθωτής εργασίας και β) εισφορά βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016 εισόδημα που προέρχεται από την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος.
