Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Ο στόχος για την επίτευξη συνολικής απόφασης για την Ελλάδα στο Εurogroup της προσεχούς Δευτέρας 22 Μαΐου, που θα περιλαμβάνει και το χρέος, παραμένει εφικτός υπό την προϋπόθεση ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα επιλυθούν και οι τελευταίες εκκρεμότητες.
Όλα τα πιθανά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους συζητήθηκαν χθες για πρώτη φορά διεξοδικά στην πολύωρη συνεδρίαση του ΕWG.
Εν όψει της 22ας Μαΐου, πάντως, στις Βρυξέλλες επικρατεί «ρεαλιστική αισιοδοξία», όπως τη χαρακτήρισε πηγή που έχει πρόσβαση στη διαπραγμάτευση, την οποία απέδιδε στη βούληση που υπάρχει απ’ όλες τις πλευρές να κλείσει το ελληνικό ζήτημα το συντομότερο, ώστε να τερματιστεί και η αβεβαιότητα.
Προς το παρόν ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ κρατάει κλειστά τα χαρτιά του, δεδομένου ότι στο ενημερωτικό έγγραφο που κοινοποίησε χθες στην αρμόδια επιτροπή του ολλανδικού κοινοβουλίου αποφεύγει οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με τις προθέσεις του. Στις 27 Απριλίου, πάντως, είχε δεσμευτεί ενώπιον της Ευρωβουλής ότι στις 22 Μαΐου θα κάνει τα πάντα ώστε να υπάρξει συνολική συμφωνία για την Ελλάδα.
Στο επίκεντρο τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους
Στη χθεσινή συνεδρίαση του ΕWG -και με δεδομένο ότι η δεύτερη αξιολόγηση έχει κλείσει σε τεχνικό επίπεδο- η συζήτηση επικεντρώθηκε στο χρέος, όπου ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) παρουσίασε διάφορα σενάρια ελάφρυνσης, τα οποία θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος (καλοκαίρι 2018) και εφόσον η Ελλάδα πετύχει τους στόχους.
Στα εν λόγω μέτρα, που κινούνται στο πλαίσιο της απόφασης του Εurogroup του Μαΐου 2016, ο επικεφαλής του ΕΜΣ Κλάους Ρέγκλινγκ έλαβε υπόψη και τις τελευταίες συζητήσεις, οι οποίες έγιναν σε πολιτικό επίπεδο στο περιθώριο της υπουργικής συνόδου του G7, την περασμένη Παρασκευή στο Μπάρι της Ιταλίας.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μεταξύ των μέτρων ελάφρυνσης είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (δεύτερο μνημόνιο) για μια 20ετία, ενώ πιο πολύπλοκη είναι η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά γιατί οι χώρες του βορρά, κυρίως η Γερμανία, δεν θέλουν να επωμιστούν το πρόσθετο κόστος και αναζητούνται λύσεις.
Άλλο προτεινόμενο μέτρο που θα μπορούσε να αποφασιστεί είναι η πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, των οποίων το επιτόκιο είναι πολύ υψηλότερο απ’ αυτό των δανείων του ΕΤΧΣ και του ΕΜΣ.
Συζητείται, επίσης, η επαναγορά μέρους των διμερών δανείων που δόθηκαν από τους Ευρωπαίους στην Ελλάδα τον Μάιο του 2010, στο πλαίσιο της πρώτης διάσωσης.
Η εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ θα γίνει με τη διάθεση ενός μέρους ή του συνόλου των περίπου 21 δισ. ευρώ του τρίτου προγράμματος που δεν χρησιμοποιήθηκαν στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και παραμένουν σε διαθεσιμότητα.
Στο τραπέζι βρίσκεται και το θέμα της επιστροφής των κερδών που έχουν η ΕΚΤ και οι τράπεζες από τα ελληνικά ομόλογα που αγόρασαν το 2010 σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Το 2012, στο πλαίσιο του δεύτερου μνημονίου, είχε αποφασιστεί τα κέρδη να επιστρέφουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα.
Επιστράφηκαν 2,7 δισ. ευρώ από τα κέρδη του 2013, ενώ στις αρχές του 2015 και με την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ «πάγωσαν» τις επιστροφές γιατί δεν υπήρχε πρόγραμμα.
Έκτοτε οι επιστροφές παραμένουν «παγωμένες» σε ειδικό λογαριασμό του ΕΜΣ και έχουν φτάσει τα 4,5 δισ. ευρώ. Συνολικά το όφελος για την Ελλάδα μπορεί να φτάσει τα 15 δισ. ευρώ μαζί με το ποσό των 2,7 δισ. ευρώ που έχει ήδη δοθεί.
Με το ποσό των επιστροφών από την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες χωρών της Ευρωζώνης θα μπορούσε, για παράδειγμα, να χρηματοδοτηθεί η μετατροπή των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά.
Εάν επιλυθεί μέχρι την προσεχή Δευτέρα και το ζήτημα του χρέους, τότε οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα μπορέσουν να φτάσουν σε μια συνολική συμφωνία, η οποία θα περιλαμβάνει: την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, τον καθορισμό της διάρκειας κατά την οποία η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ και τη διευκρίνιση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος.
Εκταμίευση, πρωτογενή πλεονάσματα και QE
Αναφορικά με την εκταμίευση της δόσης, η οποία, σύμφωνα με αξιωματούχο των θεσμών, θα κυμανθεί πλησίον των 7 δισ. ευρώ, θα αποφασιστεί από το διοικητικό συμβούλιο του ΕΣΜ, πιθανότατα στις 15 Ιουνίου.
Το ακριβές ποσό, ωστόσο, θα προσδιοριστεί νωρίτερα, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία έγκρισής του από τα κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης. Φυσικά η εκταμίευση θα γίνει υπό την προϋπόθεση της τήρησης όλων των προαπαιτούμενων από την ελληνική κυβέρνηση.
Σε σχέση με τη διάρκεια των πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ, αυτή θα καθοριστεί την ερχόμενη Δευτέρα από τους υπουργούς Οικονομικών. Συγκλίνουσες πληροφορίες ανέφεραν χθες ότι η διάρκεια θα είναι τετραετής, δηλαδή μέχρι και το 2022.
Τέλος, από το πότε θα ληφθεί η απόφαση για το χρέος θα εξαρτηθεί και η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, με πιθανότερη ημερομηνία εκείνη της 20ής Ιουλίου.
Το βλέμμα στις επαφές με το ΔΝΤ
Η κυβέρνηση αδυνατεί να κρύψει την ανησυχία της, αλλά και την αδυναμία παρέμβασης στις συζητήσεις μεταξύ Γερμανίας - ΔΝΤ για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, όπως και την αμηχανία της σε περίπτωση που οι συζητήσεις δεν καταλήξουν στις 22 Μαΐου στο Eurogroup, ενώ η ίδια θα έχει ψηφίσει μέτρα ύψους 4,9 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, βρίσκονται σε εξέλιξη σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή που θα επιτρέψει σε όλες τις πλευρές να δεχτούν με ικανοποίηση μία λύση.
«Πραγματικές και όχι δήθεν διαπραγματεύσεις», όπως επισημαίνουν, εξηγώντας ότι στο Μπάρι διεξήχθησαν επί της ουσίας συζητήσεις και υπήρξαν και τοποθετήσεις σε τεχνικά ζητήματα.
Οι ίδιες πηγές επιβεβαιώνουν ότι το ΔΝΤ δεν θέλει καθυστερήσεις και δεν επιθυμεί να αφήσει τη λύση για μετά το πέρας των γερμανικών εκλογών. Για την Αθήνα, στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία και για το χρέος στο Eurogroup της 22ας Μαΐου ή το αργότερο τις πρώτες μέρες του Ιουνίου, προκειμένου να ενταχθούν τα ελληνικά ομόλογα στο QE.
Η Αθήνα δεν ανησυχεί για το αν το ελληνικό πρόγραμμα θα υφίσταται στην περίπτωση που το ΔΝΤ αποχωρήσει. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που επικαλούνται τον ESM, βάσει της συμφωνίας του Ιουνίου το ΔΝΤ μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα χωρίς να συνεπάγεται νομική υποχρέωση.
Η Αθήνα ανησυχεί επειδή το Βερολίνο επιμένει στην απαρέγκλιτη και καθολική συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, χωρίς όμως να συμφωνεί στα μέτρα διευθέτησης του χρέους. Σε αυτό το κλίμα, όπως επιβεβαίωναν χθες κυβερνητικές πηγές, η κυβέρνηση επιμένει στη θέση της ότι αν το ΔΝΤ αποχωρήσει τότε δεν θα εφαρμοστεί κανένα από τα μέτρα του πολυνομοσχεδίου.
