Από την έντυπη έκδοση
Συνέντευξη στους Λάμπρο Καραγεώργο και Αντώνη Τσιμπλάκη
Τις τρεις μεγάλες προκλήσεις για το υπουργείο Ναυτιλίας και για την κυβέρνηση το επόμενο διάστημα επισημαίνει με συνέντευξή του στη «Ν» ο υπουργός Παναγιώτης Κουρουμπλής. Η πρώτη είναι η οργάνωση μιας τριμερούς συνάντησης των εφοπλιστών, των συνδικαλιστών ναυτεργατών και του υπουργείου, με στόχο την αύξηση της απασχόλησης στα ελληνόκτητα πλοία. Η δεύτερη είναι η δημιουργία ενός μεγάλου διεθνούς ναυτιλιακού κέντρου στον Πειραιά με σύγχρονες υποδομές, με τη συμμετοχή των Ελλήνων εφοπλιστών, και η τρίτη οι ανακατατάξεις και η αναμόρφωση στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και τη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα. Παράλληλα ο κ. Κουρουμπλής μιλάει για την κατάρτιση ενός στρατηγικού σχεδίου για τη ναυτιλία το οποίο θα δοθεί ταυτόχρονα σε όλα τα πολιτικά κόμματα προκειμένου να τοποθετηθούν και η χώρα να αποκτήσει ένα «εθνικό αφήγημα» για τη ναυτιλία.
Κύριε υπουργέ, πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός είπε ότι η πρώτη προτεραιότητα από εδώ και πέρα είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Στον τομέα της ναυτιλίας έχουμε από τη μια πλευρά τους εφοπλιστές που έχουν προτείνει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για την άμεση δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας στη θάλασσα και από την άλλη πλευρά τους συνδικαλιστές να αντιδρούν γιατί διαφωνούν με το συγκεκριμένο πλαίσιο. Το υπουργείο Ναυτιλίας εμφανίζεται σε ρόλο παρατηρητή. Μήπως θα έπρεπε να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες προκειμένου και η ναυτιλία να συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης;
«Είναι λαθεμένη η εικόνα που έχετε για το υπουργείο. Δεν επιλέγει τον ρόλο του παρατηρητή. Το υπουργείο θέλει να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο με πρωτοβουλίες συγκεκριμένες, ρεαλιστικές που να δίνουν λύσεις στα προβλήματα. Εδώ όπως ξέρετε έχουμε τα τελευταία χρόνια μια εμπλοκή ανάμεσα στην Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και την Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία. Από το 2010 δεν υπογράφεται η Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για τα κατώτερα πληρώματα, γιατί περί αυτής γίνεται κυρίως ο λόγος.
Υπάρχει ένα επιχείρημα από την πλευρά των Ελλήνων εφοπλιστών, που λέει ότι αν πάμε σε ατομικές συμβάσεις στο πλαίσιο της διεθνούς σύμβασης της ITF, θα μπορούσαν τα ελληνόκτητα πλοία να επανδρωθούν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που θα ήθελαν να δουλέψουν στη ναυτιλία. Η αλήθεια δεν βρίσκεται στη μία ή στην άλλη πλευρά, είναι κάπου στη μέση και πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.
Γιατί δεν θα μπορούσε η Ελλάδα, ο Πειραιάς να είναι ένα μεγάλο ναυτιλιακό κέντρο, με υπερσύγχρονες υποδομές, να αξιοποιήσει ευκαιρίες όπως αυτή του Brexit; Χρειάζεται ρίσκο, βούληση, δύναμη, προσπάθεια, πείσμα!
Πρώτον, να θυμηθούμε ότι από τη δεκαετία του ‘80 άρχισε να περιορίζεται ο αριθμός των Ελλήνων ναυτικών που υποχρεωτικά θα έπρεπε να υπηρετούν στα πλοία και τελικά το 2005 μειώθηκε η ελάχιστη υποχρέωση στα τέσσερα ή πέντε άτομα. Υπήρχε το επιχείρημα ότι ένα τέτοιο πλαίσιο θα διευκόλυνε τον ερχομό πολλών πλοίων ελληνόκτητων στην ελληνική σημαία. Αυτό, όπως ξέρετε, δεν έγινε. Τώρα υπάρχει ένα επιχείρημα ότι αν γίνουν ατομικές συμβάσεις στο πλαίσιο της ITF θα αυξηθεί κατά πολύ ο αριθμός των ναυτικών.
Δεν το πιστεύω ότι θα αυξηθεί πάρα πολύ ο αριθμός των ναυτικών για τους εξής λόγους: Πρώτον, διότι δεν έχουμε τόσους Έλληνες ναυτικούς έτοιμους για να πάνε στη θάλασσα. Θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι ειδικότητες και η εκπαίδευσή τους και θα απαιτηθεί κάποιος χρόνος.
Και ο δεύτερος λόγος είναι ότι από μόνη της αυτή η σύμβαση, όχι μόνο έχει πολύ μεγάλη απόκλιση από την εθνική συλλογική σύμβαση, έχει αρκετές δυσκολίες. Πρέπει να πούμε την αλήθεια. Το επίπεδο ζωής στις Φιλιππίνες δεν είναι το ίδιο με την Ελλάδα. Πρέπει να τα δει κάποιος τα πράγματα με ρεαλισμό. Και να λάβει υπ’ όψιν του ότι το ελληνικό πλοίο πρέπει να διαθέτει ανταγωνιστικότητα, αλλά και να λάβει υπ’ όψιν του ότι εδώ είμαστε Ευρώπη και τα πράγματα δεν είναι όπως σε άλλες χώρες όπου το επίπεδο ζωής είναι πολύ πιο χαμηλό.
Το υπουργείο συζητάει, ακούει με προσοχή και πιστεύω ότι μόλις ολοκληρώσουμε τις συζητήσεις με την Ε.Ε. και τις εκκρεμότητες που έχουμε εκεί σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο, θα πάρουμε μια πρωτοβουλία και θα καθίσουμε όλοι στο ίδιο τραπέζι. Θα οργανώσουμε μία τριμερή, η ΠΝΟ, οι εφοπλιστές και το υπουργείο. Και εκεί θα ζητηθεί, θα επιδιωχθεί να υπάρξει ο απαραίτητος ρεαλισμός και από τη μια και από την άλλη πλευρά. Πρέπει να βρούμε έναν κοινό τόπο, να συγκλίνουν οι απόψεις και να ανοίξουμε την πόρτα σε νέους ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με το ναυτικό επάγγελμα.
Παράλληλα πρέπει να σας πω ότι έχω ανοίξει τον διάλογο με το υπουργείο Παιδείας και τη γενική γραμματεία διά βίου μάθησης για να βρούμε τρόπο να δώσουμε ένα πλαίσιο κατάρτισης τουλάχιστον σε νέους ανθρώπους και να συμβάλουμε μέσα από τον επαγγελματικό προσανατολισμό στο να στρέψουμε και να παροτρύνουμε νέους ανθρώπους να πάνε στον χώρο της ναυτιλίας».
Υπάρχει η δυνατότητα να ακυρώσετε νομικά την ισχύ της σύμβασης του 2010;
«Κοιτάξτε, η σύμβαση αυτή είναι θέμα δικό τους. Είναι θέμα ανάμεσα στην ΠΝΟ και την ΕΕΕ. Πρέπει να συμφωνήσουν οι ίδιοι. Το υπουργείο μπορεί να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες ανάμεσα στα δύο μέρη».
Πρόσφατα επισκεφθήκατε το Λονδίνο και αναφερθήκατε στην ανάγκη δημιουργίας ενός μεγάλου διεθνούς ναυτιλιακού κέντρου στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, με τη συμμετοχή μιας κοινοπραξίας Ελλήνων εφοπλιστών. Επίσης προτείνατε να έρθουν τα Lloyds στον Πειραιά. Ποιο ακριβώς είναι το σχέδιό σας;
«Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι πέρασαν 27 χρόνια από την προηγούμενη επίσκεψη Έλληνα υπουργού Ναυτιλίας στα Lloyds, στη διεθνή αυτή ασφαλιστική αγορά. Εγώ πήγα και έκανα αρκετές και ουσιαστικές επαφές. Και με το Committee και στον ΙΜΟ και με τους Lloyds. Εκείνο που μπορώ να σας πω με κάθε ειλικρίνεια είναι ότι η Ελλάδα και οι ελληνικές κυβερνήσεις θεωρούσαν ότι αυτό το υπουργείο δεν είναι τόσο ‘’κεντρικό’’. Όμως, αν δούμε το ποσοστό του ΑΕΠ που προσφέρει συνολικά η ναυτιλία σε αυτή τη χώρα, είναι πολύ μεγάλο, ιδιαίτερα σε σχέση με άλλους τομείς που φαίνονται ως πιο ‘‘κεντρικοί”. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, όπως και να το δει κανείς, έχει στον ναυτιλιακό τομέα μία παγκόσμια παρουσία. Και ειλικρινά θεωρώ ότι αυτό το πλεονέκτημα δεν αξιοποιήθηκε από καμία κυβέρνηση. Έχω μία εκτίμηση γι’ αυτό. Καμιά φορά όταν δεν πιστεύεις σε κάτι μεγάλο γιατί θεωρείς ότι δεν μπορείς να το πραγματώσεις, τότε μένεις στην πεπατημένη».
Τη ναυτιλία την αντιμετωπίσαμε με πολύ κοντόφθαλμο τρόπο. Δεν υπήρξε ένας σχεδιασμός, ένα όραμα. Εμείς καταλήξαμε στο να δημιουργήσουμε ένα αφήγημα. Να δούμε πώς μπορούν να «τρέξουν» παράλληλα μια σειρά στόχοι. Από την εκπαίδευση, στο cluster και στην έρευνα. Από τα ναυπηγεία στην ποντοπόρο και από την ακτοπλοΐα στη νησιωτική πολιτική.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο παππούς, είχε πει ότι η ελληνική ναυτιλία είναι πάρα πολύ μεγάλη για να χωρέσει σε μια τόσο μικρή χώρα.
«Ήταν πολύ σοφό και προφητικό γιατί από εκεί και πέρα την αντιμετωπίσαμε με πολύ κοντόφθαλμο τρόπο. Δεν υπήρξε ένας σχεδιασμός, ένα όραμα. Εμείς εδώ τι κάνουμε; Καθίσαμε και ακούσαμε με πολλή προσοχή δεκάδες φορείς. Και καταλήξαμε στο να δημιουργήσουμε ένα αφήγημα. Να δούμε πώς μπορούν παράλληλα να τρέξουν μια σειρά στόχοι που δημιουργούν όλοι μαζί μια συστάδα πρωτοβουλιών και προσπαθειών. Από την εκπαίδευση στο cluster και την έρευνα. Από τα ναυπηγεία στην ποντοπόρο ναυτιλία. Από την ακτοπλοΐα στη νησιωτική πολιτική».
Και ο Πειραιάς τι θέση θα έχει σε αυτό;
«Η Ελλάδα και ο Πειραιάς, λόγω του μεγάλου στόλου που έχουμε, μπορεί να γίνει ένα μεγάλο ναυτιλιακό κέντρο, όπως εξελίσσονται η Σαγκάη, το Χονγκ Κονγκ. Ο ελληνόκτητος στόλος είναι το 20% του παγκόσμιου και το 50% του ευρωπαϊκού. Και το ερώτημα είναι γιατί δεν θα μπορούσε η Ελλάδα, ο Πειραιάς να είναι ένα μεγάλο ναυτιλιακό κέντρο. Και η Ευρώπη χρειάζεται ένα τέτοιο κέντρο. Και η Ευρώπη χρειάζεται να σκεφτεί πιο σοβαρά να ενοποιήσει τον τρόπο διαχείρισης των θεμάτων της ναυτιλίας. Γιατί θα χάσει τη ναυτιλία αν αφήσει τα πράγματα να κυλάνε όπως κυλάνε. Η Ελλάδα, λοιπόν, γιατί να μη διεκδικήσει από τους Lloyds του Λονδίνου το ναυτιλιακό τμήμα; Η Ελλάδα γιατί δεν μπορεί να γίνει ένα διεθνές κέντρο ασφαλειών; Η Ελλάδα γιατί δεν πρέπει μέσα από μία κοινοπραξία των Ελλήνων εφοπλιστών να δημιουργήσει ένα μεγάλο ναυτιλιακό κέντρο με υπερσύγχρονες υποδομές, να αξιοποιήσει ευκαιρίες όπως αυτή του Brexit, αλλά και να γίνει ένα ελκυστικό κέντρο παροχής υπηρεσιών και δομών στη διεθνή ναυτιλία; Επίσης, και γενικότερα, γιατί η σημαία μας να μη γίνει πιο ελκυστική; Δεν θα πρέπει να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση; Να δούμε ποιες είναι οι αιτίες που άλλες σημαίες είναι πιο ελκυστικές και να τολμήσουμε; Χρειάζεται ρίσκο, βούληση, δύναμη, προσπάθεια, πείσμα!»
Κάνετε μία είδους έκκληση προς τον εφοπλισμό;
«Εγώ βάζω ιδέες στο τραπέζι. Κοιτάξτε, η Ελλάδα στηρίζει ουσιαστικά τον εφοπλισμό, αλλά όπως είπα και με καθαρό λόγο είμαι απαιτητικός άνθρωπος, θα πρέπει και ο εφοπλισμός να δει το θέμα της επιστροφής ενός αριθμού πλοίων στη σημαία. Όλοι κάτι πρέπει να κάνουμε για την πατρίδα. Γιατί όχι μία μεγάλη κοινοπραξία για τη δημιουργία ναυτιλιακού κέντρου. Θα είχαν και ίδιο όφελος από τη δημιουργία του ναυτιλιακού κέντρου. Ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από αλλού, αλλά πρέπει νομίζω να το σκεφτούν και να το υλοποιήσουμε έχοντας το πλειοψηφικό πακέτο οι Έλληνες εφοπλιστές. Εγώ θα εργαστώ προς αυτή την κατεύθυνση».
Επιτρέψτε μου να πάμε λίγο στην ακτοπλοΐα. Οι ακτοπλόοι φοβούνται πολύ μία νέα κρίση λόγω καυσίμων. Το υπουργείο έχει ένα σχέδιο να βοηθήσει σε μία τέτοια απευκταία περίπτωση;
«Αυτό που πρωτίστως πρέπει να δούμε είναι να χτίσουμε μία σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε θεσμούς και υπουργείο. Πρέπει να αναγνωρίσει κανείς ότι τα δύο τελευταία χρόνια και με τη συμβολή του Θοδωρή Δρίτσα βελτιώσαμε την ποιότητα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στη χώρα - και στο Αιγαίο και στο Ιόνιο. Τώρα κάνουμε μία νέα προσπάθεια. Θα θεσμοθετήσουμε μία επιτροπή στο πλαίσιο του νέου σχεδίου νόμου, που θα αποτελείται από εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, των ακτοπλόων και του υπουργείου η οποία θα εξετάσει πώς θα βελτιώσει τις συνδέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας με τα νησιά και ανάμεσα στα νησιά. Επίσης, πώς θα συντονίσει τις συνδέσεις αυτές και με τις αεροπορικές γραμμές. Ήδη έγινε μία σύσκεψη πριν από ένα μήνα με τη συμμετοχή ακτοπλόων και εκπροσώπων αεροπορικών εταιρειών και τοπικής αυτοδιοίκησης και ειπώθηκε από τους ίδιους τους φορείς ότι για πρώτη φορά έγινε μία τέτοια σύσκεψη. Με αυτές τις πρωτοβουλίες προσπαθούμε να βελτιώσουμε -και θα τις βελτιώσουμε- τις συγκοινωνίες στα νησιά. Οσονούπω έρχεται και το νομοσχέδιο για το δίκτυο των υδροπλάνων που θα δέσει με όλες αυτές τις προσπάθειες, θα αναβαθμίσει την επικοινωνία των νησιών και θα διευκολύνει την τουριστική ανάκαμψη. Ξέρετε, μου είπαν στα Ψαρά και στις Οινούσσες, ότι από μία προσπάθεια που έγινε από το υπουργείο να προσεγγίζει μία φορά την εβδομάδα πλοίο της Blue Star στα δυο νησιά, αυξήθηκε η τουριστική κίνηση κατά 20.000 άτομα πέρυσι το καλοκαίρι. Άρα λοιπόν βούληση υπάρχει, δουλεύουμε σκληρά και με τον υφυπουργό και με όλα τα στελέχη του υπουργείου για να δίνονται λύσεις».
Υπάρχουν όμως και πρωτοβουλίες που χαρακτηρίζονται προβληματικές, όπως π.χ. η ρύθμιση που προωθείται με το νομοσχέδιο για την απαγόρευση απόπλου του ακτοπλοϊκού πλοίου εάν διαμαρτυρηθεί ναυτικός, μέλος του πληρώματος ότι η πλοιοκτήτρια εταιρεία τού οφείλει μέρος των απολαβών του.
«Το νομοσχέδιο τέθηκε σε συζήτηση και διαβούλευση, το δουλεύουμε συνεχώς, ακούμε τις παρατηρήσεις, τις λαμβάνουμε υπ’ όψιν, το βελτιώνουμε και πιστεύω ότι μέχρι τα τέλη Μαρτίου θα το καταθέσουμε στη Βουλή».
Πάμε στα λιμάνια. Πρόσφατα είδατε τους Κινέζους στον ΟΛΠ. Πότε εκτιμάτε ότι θα αρχίσει να αποδίδει καρπούς για την ελληνική οικονομία η συμφωνία με τον ΟΛΠ;
«Είμαι βέβαιος ότι μέσα στο 2017 θα έχουν ξεκινήσει αρκετά πράγματα. Όπως προέκυψε και από την κουβέντα με τον captain Fu θα δοθεί προτεραιότητα στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, άλλωστε είναι και απαίτηση της ελληνικής κυβέρνησης. Ήδη έχει ανατεθεί με διαγωνισμό η επισκευή δύο-τριών μικρών δεξαμενών που έχει παραλάβει η Cosco στο πλαίσιο της συμφωνίας. Επίσης υπάρχει δέσμευση ότι η δεξαμενή των 80.000 τόνων θα είναι εδώ τον Σεπτέμβριο και προσπαθούμε να ‘‘σπρώξουμε” τα πράγματα ώστε να ξεκινήσει όσο το δυνατόν νωρίτερα η κατασκευή της μεγάλης δεξαμενής των 320.000 τόνων. Αυτό το σχέδιο που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2017 - αρχές του 2018 θα προκαλέσει μία κινητικότητα στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο».
Στον ΟΛΘ, τι εκτιμάτε ότι θα γίνει με τον διαγωνισμό;
«Η διαδικασία της ιδιωτικοποίησης πάει καλά. Υπάρχουν πάνω από τέσσερις ενδιαφερόμενοι και πάμε πολύ καλά».
Μία τελευταία ερώτηση κύριε υπουργέ. Η Δημόσια Αρχή Λιμένος πότε θα οριστεί;
«Είμαστε κοντά, απλώς υπάρχει ένα ζήτημα που πρέπει να ρυθμιστεί με νομοθετική διάταξη, κάτι που θα γίνει άμεσα».
Ο Σκαραμαγκάς
Υπάρχει σε εξέλιξη μία πρωτοβουλία για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά…
«Ναι, να σας πω. Ο Στέργιος Πιτσιόρλας, υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, ήταν στις Βρυξέλλες πριν από λίγες ημέρες για να συζητήσει το θέμα του προστίμου των 500 εκατ. ευρώ. Η κουβέντα πήγε καλά. Στις 17 Απριλίου είναι η καταληκτική ημερομηνία έκδοσης της δικαστικής απόφασης για την υπόθεση Σάφα. Με βάση αυτά τα δύο και με μία σειρά άλλων πρωτοβουλιών που θα αναληφθούν από τη διυπουργική, η οποία μάλλον θα πραγματοποιηθεί εντός της εβδομάδας, είμαι αισιόδοξος ότι και το ναυπηγείο Σκαραμαγκά θα απελευθερωθεί από αυτές τις δουλείες. Πρέπει και στην Ευρώπη να καταλάβουν ότι δεν μπορεί η Ελλάδα, η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο, να μην έχει ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, όταν μάλιστα στον Πειραιά άρχισαν να καταφτάνουν λόγω της Cosco πλοία μεγάλων διαστάσεων. Σε ένα από αυτά να συμβεί κάτι, θα κλείσει όλο το λιμάνι. Η επιλογή της διεύρυνσης της διώρυγας του Σουέζ φέρνει περισσότερα πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Πειραιά. Επίσης τα νέα μέτρα περιβαλλοντικού χαρακτήρα της Κοινότητας με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων από τα πλοία δημιουργούν νέες ανάγκες για επισκευές και μετασκευές στα πλοία, τις οποίες η χώρα μας πρέπει να καλύψει. Δουλεύουμε λοιπόν πολύ σκληρά για τον Σκαραμαγκά, για την Ελευσίνα, για το Νεώριο αλλά και για να αναπτυχθούν μικρά ναυπηγεία και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας».
Μπορούμε να πούμε ότι μέχρι τέλος του χρόνου θα αλλάξει το πλαίσιο στο Σκαραμαγκά;
«Ναι, πιστεύω ότι τώρα μπορούμε να ισχυριζόμαστε πλέον ότι θα αλλάξει όλο το περιβάλλον στην περιοχή».
Εθνικό αφήγημα για τη ναυτιλία
Αυτό το εθνικό αφήγημα για τη ναυτιλία, όπως το αποκαλείτε, πότε θα το παρουσιάσετε ολοκληρωμένο;
«Πιστεύω ότι μέσα στον Μάρτιο θα είμαστε έτοιμοι, αφού θα το δουν και άνθρωποι πέραν του υπουργείου. Τελικός στόχος είναι μέσα στον Απρίλιο να το δουν και τα κόμματα. Θα τολμήσω να το θέσω υπ’ όψιν των κομμάτων, να το συζητήσουμε, να το συμπληρώσουμε, να το διορθώσουμε. Είμαι ανοικτός. Επιτέλους αυτός ο τομέας, ο ναυτιλιακός, είναι ένας τομέας που μπορεί να μας βρει όλους συμπλέοντες σε έναν εθνικό σχεδιασμό, σε ένα εθνικό σχέδιο για τη ναυτιλία!»
