Οι διαφορές μεταξύ τραπεζών του δημόσιου τομέα και ιδιωτικών τραπεζών τείνουν να εξαλειφθούν, καθώς τα χαρακτηριστικά των τραπεζών του δημόσιου τομέα έχουν συγκλίνει προς εκείνα των ιδιωτικών.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τη μελέτη του Heather D. Gibson «Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών: πρόσφατες εξελίξεις» που δημοσιεύεται στο 24ο τεύχος του «Οικονομικού Δελτίου» της Τράπεζας της Ελλάδος».
Η εξέλιξη αυτή, όπως επισημαίνεται στη μελέτη, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν είναι στατιστικά σημαντική η «ψευδομεταβλητή» του ιδιοκτησιακού καθεστώτος που έχει περιληφθεί στις παλινδρομήσεις, υποδηλώνει ότι ο τρόπος λειτουργίας των τραπεζών του δημόσιου τομέα έχει προσεγγίσει περισσότερο τον τρόπο λειτουργίας των ιδιωτικών τραπεζών, στο πλαίσιο των διαφόρων διοικητικών μεταβολών που συνόδευσαν την απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος, σκοπός της εν λόγω μελέτης ήταν να παρουσιάσει πιο πρόσφατα αποτελέσματα σε σχέση με εκείνα που είχαν παρουσιαστεί σε παλαιότερη εργασία των Eichengreen και Gibson η οποία κάλυπτε την περίοδο 1993-1998. Η μελέτη εκείνη είχε περιληφθεί στον τόμο Οικονομικές επιδόσεις και προοπτικές της Ελλάδος που είχε εκδοθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος και το Ίδρυμα Brookings το 2001-2002. Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιούνται στοιχεία για τις ελληνικές τράπεζες τα οποία καλύπτουν την περίοδο 1993-2003. Από τα νέα αποτελέσματα προκύπτουν επίσης τα εξής:
«Είναι πλέον σαφές ότι ο βαθμός συγκέντρωσης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα έφθασε στο κατώτερο σημείο του στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας και έκτοτε αυξάνεται ελαφρά. Η επίδραση όμως στον ανταγωνισμό δεν είναι απόλυτα σαφής. Μολονότι η αύξηση του βαθμού συγκέντρωσης συνήθως συνδέεται με μείωση του ανταγωνισμού, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι παράλληλα περιορίστηκε η δεσπόζουσα θέση στην αγορά την οποία κατείχε μία συγκεκριμένη τράπεζα, ενώ ορισμένες άλλες τράπεζες αύξησαν ουσιωδώς τα μερίδια αγοράς τους έτσι ώστε να μπορούν και αυτές να παίξουν σημαντικό ρόλο. Από την οικονομετρική ανάλυση διαπιστώνεται ότι ο βαθμός συγκέντρωσης σχετίζεται θετικά με την κερδοφορία (ακόμη και όταν συμπεριληφθούν στην εξίσωση τα μερίδια αγοράς). Επιπλέον, η αύξηση του μεριδίου αγοράς αυξάνει την κερδοφορία. Υπάρχουν όμως και ενδείξεις ότι οι τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα χρησιμοποιούν την ισχύ τους στην αγορά για να μειώσουν τους κινδύνους που αναλαμβάνουν και όχι τόσο για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Τα αποτελέσματα αυτά είναι σύμφωνα με εκείνα της παλαιότερης μελέτης.
Φαίνεται ότι έχει λήξει η περίοδος των ραγδαίων διαρθρωτικών μεταβολών που είχαν ξεκινήσει αμέσως μετά την απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η άποψη αυτή στηρίζεται στη διαπίστωση ότι η κερδοφορία έχει μεγαλύτερη διάρκεια από ό,τι είχε δείξει η προηγούμενη μελέτη και μετά από μια διαταραχή επανέρχεται σε "κανονικά" επίπεδα ύστερα από κάποιο διάστημα. Αντίθετα, τα αποτελέσματα της προηγούμενης μελέτης υποδήλωναν ότι μετά από μια διαταραχή των κερδών η κερδοφορία επανερχόταν σε "κανονικά" επίπεδα με τη μορφή ταλάντωσης – εύρημα το οποίο είχε ερμηνευθεί ως επιβεβαίωση της επίδρασης των διαρθρωτικών μεταβολών.
Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι τράπεζες κατά την εξεταζόμενη περίοδο δεν μπορούσαν να αυξήσουν τα κέρδη τους μόνο αυξάνοντας το μέγεθός τους. Ενώ η σχέση μεταξύ κερδοφορίας και μεγέθους εξακολουθεί να παρουσιάζεται μη γραμμική και "κωδωνοειδής", το σημείο καμπής είναι πολύ πιο κοντά στο μικρότερο μέγεθος τράπεζας του δείγματος. Αυτό σημαίνει ότι το τμήμα της καμπύλης μεγέθους-κερδοφορίας που έχει σημασία για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι αυτό που έχει καθοδική κλίση – με άλλα λόγια η αύξηση του μεγέθους δεν βελτιώνει την κερδοφορία (εφόσον όλοι οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί). Αυτό ενδεχομένως υποδηλώνει ότι οι τράπεζες δεν έχουν επωφεληθεί από οικονομίες κλίμακας, πράγμα που εν μέρει εκπλήσσει, δοθέντος του μικρού μεγέθους των ελληνικών τραπεζών. Ωστόσο, η αύξηση του μεγέθους αποτελεί αναγκαία μεν, όχι όμως και ικανή συνθήκη για την αξιοποίηση των οικονομιών κλίμακας. Εξάλλου, η αύξηση του μεγέθους προσφέρει ευκαιρίες για αξιοποίηση οικονομιών εύρους υπηρεσιών (συνέργειες), κάτι το οποίο δεν επιχειρήθηκε να μετρηθεί στη μελέτη».
