Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Η 26η Ιανουαρίου του 2017, οπότε θα πραγματοποιηθεί το πρώτο Eurogroup της νέας χρονιάς, είναι η νέα «ημερομηνία-ορόσημο» για την κυβέρνηση η οποία, μετά την απεμπλοκή στην ιστορία με το «πακέτο Τσίπρα», ελπίζει σε άμεση προώθηση των διαπραγματεύσεων και για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης. Το κρίσιμο θέμα αυτή τη φορά είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, με την ελληνική πλευρά να ελπίζει ότι η λύση θα έρθει και αυτή τη φορά -όπως και με το έκτακτο πακέτο παροχών- από τον «δημοσιονομικό κόφτη».
Παραμονή Χριστουγέννων ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ ανακοίνωσε, μέσω twitter, ότι θα ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για την ενεργοποίηση των βραχυπρόθεσμων πακέτων διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Προηγήθηκαν πολυήμερες διαβουλεύσεις οι οποίες κατέληξαν στη συνδιαμόρφωση ενός κειμένου δεσμεύσεων που ανέλαβε η ελληνική πλευρά, με το τελικό κείμενο να παίρνει τη μορφή «επιστολής Τσακαλώτου». Το περιεχόμενο της επιστολής δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση -μέσω άτυπης ενημέρωσης- ισχυρίζεται ότι δεν ανέλαβε καμία καινούργια δέσμευση και ότι απλώς επαναβεβαίωσε τις υπάρχουσες. Σύμφωνα πάντοτε με κυβερνητικές πηγές, η επιστολή Τσακαλώτου αναφέρει:
1. Ότι το έκτακτο βοήθημα που πιστώθηκε στους λογαριασμούς περίπου 1,6 εκατομμυρίων συνταξιούχων στις 22 Δεκεμβρίου, είναι εφάπαξ μέτρο και ότι δεν υπάρχει πρόθεση να αλλάξει η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.
2. Ότι η αναστολή του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου αφορά μεν στον προϋπολογισμό του 2017, αλλά η χρηματοδότηση του μέτρου είναι εξ ολοκλήρου εξασφαλισμένη από τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους (σ.σ.: το κόστος από τη διατήρηση του ειδικού καθεστώτος στα Δωδεκάνησα έχει υπολογιστεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους περίπου στα 50 εκατ. ευρώ).
3. Ότι η ελληνική κυβέρνηση θα τηρήσει πλήρως τις δεσμεύσεις της για εμφάνιση πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 0,5% στον προϋπολογισμό του 2016, 1,75% στον προϋπολογισμό του 2017 και 3,5% στον προϋπολογισμό του 2018.
4. Ότι σε περίπτωση αποκλίσεων στο ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, η ελληνική πλευρά έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα ενεργοποιήσει τον δημοσιονομικό μηχανισμό (contingency fiscal mechanism), τον γνωστό «κόφτη». Σύμφωνα με την κυβερνητική ενημέρωση, «στην επιστολή διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που το 2016 δεν υπάρξει το συμφωνηθέν πλεόνασμα (+0,5%), τότε οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των δαπανών για τις συντάξεις, για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο του 2016».
5. Ότι αν υπάρξει και στο μέλλον υπεραπόδοση στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σε συμφωνία με τους θεσμούς, σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας, στη μείωση των φορολογικών βαρών, στη δημιουργία ενός «μαξιλαριού ρευστότητας» ή και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του ελληνικού δημοσίου.
Η 21η Απριλίου
Όπως προκύπτει και από το περιεχόμενο της επιστολής, η διαφωνία ελληνικής κυβέρνησης-θεσμών για το θέμα του «πακέτου Τσίπρα» κλείνει προσωρινά μέχρι την 21η Απριλίου 2017. Τότε θα ανακοινωθούν τα δημοσιονομικά μεγέθη από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και τη Eurostat για την περίοδο 2012-2016. Αν οι στατιστικές αρχές πιστοποιήσουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα -σε όρους μνημονίου- υπερβαίνει το 0,5% του ΑΕΠ (κάτι περισσότερο από 900 εκατ. ευρώ), τότε το θέμα θα κλείσει οριστικά (αν και η 2η εκτίμηση για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών θα γίνει τον Οκτώβριο του 2017). Αν ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat διορθώσουν το πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από 0,5% του ΑΕΠ, τότε θα ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός κόφτης και θα νομοθετηθεί άμεσα περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Το ποσό της περικοπής θα εξαρτηθεί από το πόσα χρήματα θα λείψουν, προκειμένου το πρωτογενές πλεόνασμα να φτάσει και πάλι στο 0,5%. Αν για παράδειγμα το πρωτογενές πλεόνασμα περιοριστεί στο 0,3%, θα ζητηθεί από τους θεσμούς περικοπή της τάξεως των 350-400 εκατ. ευρώ στη συνταξιοδοτική δαπάνη.
Οι εισπράξεις
Αρμόδια κυβερνητικά στελέχη επιμένουν ότι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2016 θα εκπληρωθεί και με το παραπάνω. Πιστεύουν ότι οι εισπράξεις των δημόσιων εσόδων τον Δεκέμβριο θα κινηθούν πάνω από τον στόχο (σ.σ.: παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα σε μεταβιβάσεις ακινήτων, μετασχηματισμούς επιχειρήσεων κ.λπ. που υποχρεώνει τους ενδιαφερόμενους να κλείσουν τις υποχρεώσεις τους στην εφορία καθώς απαιτείται φορολογική ενημερότητα) με αποτέλεσμα να κλείσει η χρονιά με υπέρβαση στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος άνω των 500 εκατ. ευρώ, παρά τη διάθεση των 616 εκατ. ευρώ στους συνταξιούχους. Κρίσιμες για τη διαμόρφωση του «μαξιλαριού» στο πρωτογενές πλεόνασμα θεωρούνται οι τελευταίες εργάσιμες ημέρες του έτους, κατά τις οποίες θα πρέπει να πληρωθούν:
1. Η προτελευταία δόση του ΕΝΦΙΑ
2. Τα τέλη κυκλοφορίας του 2017
3. Η τελευταία δόση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων
4. Ο ΦΠΑ των επιχειρήσεων που τηρούν διπλογραφικά βιβλία για τον μήνα Νοέμβριο.
5. Οι δόσεις των ρυθμίσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Οι διαπραγματεύσεις
Η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης αναμένεται μετά τις αργίες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με την επάνοδο των επικεφαλής του «κουαρτέτου» -για 4η φορά σε αυτό τον γύρο διαβουλεύσεων- να μην έχει αποκλειστεί. Μετά και την έκδοση της απόφασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τις ομαδικές απολύσεις, θεωρείται ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να επιτευχθεί συμφωνία στο κρίσιμο μέτωπο των εργασιακών, ενώ και το δημοσιονομικό κενό του 2018 εκτιμάται ότι θα κλείσει με μέτρα που θα συμφωνηθούν και θα αφορούν κυρίως την αλλαγή εισοδηματικών κριτηρίων χορήγησης φοροαπαλλαγών και κοινωνικών επιδομάτων.
Το μεγάλο «εμπόδιο» αφορά την επίτευξη συμφωνίας όσον αφορά τους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος για την περίοδο μετά το 2018. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν αναμένεται να υποχωρήσουν από τη θέση να παραμείνει ως στόχος η επίτευξη στόχου 3,5% για σειρά ετών (σ.σ.: ανάμεσα στο ήπιο σενάριο για την Ελλάδα των τριών ετών και στο εξαιρετικά σκληρό σενάριο της 10ετίας φαίνεται να προβάλλεται ως συμβιβαστική λύση η 5ετία). Από την άλλη, η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να κάνει πίσω από τη νέα «κόκκινη γραμμή» που έχει ορίσει. Ότι, δηλαδή, δεν θα προχωρήσει στη νομοθέτηση μέτρων για την περίοδο μετά το 2019 όπως ζητεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να συμμετέχει και στο 3ο ελληνικό πρόγραμμα.
Η 12η Ιανουαρίου
Η συμβιβαστική λύση για το συγκεκριμένο θέμα αναμένεται να αναζητηθεί σε πολιτικό επίπεδο, ενώ μπροστά υπάρχουν δύο κρίσιμες ημερομηνίες: η 12η Ιανουαρίου, οπότε θα πραγματοποιηθεί η πρώτη συνεδρίαση του Euro Working Group για τη νέα χρονιά, και η 26η Ιανουαρίου, οπότε θα συνεδριάσουν για πρώτη φορά οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης. Η συμβιβαστική λύση που, με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα μπορεί να δώσει τη λύση, είναι και πάλι ο «κόφτης». Δηλαδή, η ελληνική πλευρά να νομοθετήσει την παράταση του κόφτη για την περίοδο μετά το 2019 αναλαμβάνοντας ουσιαστικά την υποχρέωση να ψηφίσει μέτρα μόνο αν υπάρξουν αποκλίσεις από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ.
