Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Είναι η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή κοινότητα έρχεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα εθελούσιας εξόδου ενός κράτους-μέλους της.
Στη μακροχρόνια ιστορία της έχει αποχαιρετήσει μόνο την Αλγερία το 1966, όταν η βορειοαφρικανική χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία, και τη Γροιλανδία το 1985 (που αποφάσισε έξοδο από την τότε ΕΟΚ), αν και διατηρεί σχέση με την Ε.Ε., μέσω της Δανίας, στην οποία ανήκει ως αυτόνομη περιοχή.
Μία έξοδος ενός τόσο μεγάλου μέλους, με καίρια συμβολή στην οικονομία και όχι μόνο, θα ήταν επομένως μία πρωτόγνωρη εξέλιξη με αδιαμφισβήτητα ισχυρό αντίκτυπο για το σύνολο της Ένωσης.
Θα έχουμε μία κοινότητα μικρότερη σίγουρα σε μέγεθος, αλλά ίσως και σε επιρροή στη διεθνή σκηνή.
Το μερίδιό της στον παγκόσμιο πληθυσμό θα υποχωρήσει από το 7% στο 6,1%, ενώ η συμβολή της στο παγκόσμιο ΑΕΠ σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης θα μειωθεί στο 14,6% από 17% και σε όρους δολαρίων στο 20% από 23,8%, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Όσον αφορά τη συμβολή της στον κοινοτικό προϋπολογισμό, ως πλήρες μέλος θα έπρεπε να δώσει 17,8 δισ. λίρες το 2015. Χάρη, ωστόσο, στο συμβιβασμό που πέτυχε η Μάργκαρετ Θάτσερ το 1984, η συμμετοχή της πέρυσι περιορίστηκε στα 12,9 δισ. λίρες.
Και πάλι πάντως είχε τη δεύτερη υψηλότερη καθαρή συμβολή, ύστερα από εκείνη της Γερμανίας, καλύπτοντας το 5,8% των δαπανών της Ε.Ε.
Διεθνείς οργανισμοί
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε, όσον αφορά τους διεθνείς οργανισμούς λήψης αποφάσεων, ότι η Βρετανία είναι ένα από τα δύο κράτη-μέλη της Ε.Ε. που συμμετέχουν στην ομάδα του G7 και ένα από τα τέσσερα του G20, διαθέτει μία από τις 24 θέσεις εκτελεστικών διευθυντών στην Παγκόσμια Τράπεζα (4,11% των δικαιωμάτων ψήφου), είναι ένα από τα έξι μέλη της Ε.Ε. στο Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ενώ είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Fitch
«Μία ψήφος υπέρ του Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσαρμονία ανά την Ευρώπη και να ενισχύσει τη φωνή των ευρωσκεπτικιστών» προειδοποίησε πρόσφατα ο Fitch για τον πολιτικό αντίκτυπο, ενώ αρκετοί αναλυτές φοβούνται ότι εάν η πόρτα της Ένωσης ανοίξει, δύσκολα θα κλείσει, κάνοντας λόγο ακόμη και για την αρχή του τέλους. Και εάν οι προβλέψεις για τις πολιτικές εξελίξεις είναι παρακινδυνευμένες, οι εκτιμήσεις για τις οικονομικές επιπτώσεις στηρίζονται σε συγκεκριμένα δεδομένα για τις εμπορικές συναλλαγές Βρετανίας - Ε.Ε., αλλά και για την έκθεση του κράτους-μέλους στη Γηραιά Αλβιώνα, τα οποία και παρουσιάζουμε στη συνέχεια.
Ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης
Στο μέτωπο του εμπορίου το πλήγμα αναμένεται να είναι βέβαια κατά πολύ ισχυρότερο για τη Βρετανία από ό,τι για την Ένωση, από τη στιγμή μάλιστα που το Λονδίνο θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί εκ νέου, σε διμερές επίπεδο, όλες τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που έχει συνάψει η Κοινότητα με τρίτες χώρες. Πρόκειται για μία διαδικασία που ενδέχεται να διαρκέσει ακόμη και μία δεκαετία, όπως υπολογίζουν νομικοί κύκλοι.
Η συμμετοχή της Βρετανίας στην Ε.Ε. υπολογίζεται ότι έχει ενισχύσει το εμπόριο βρετανικών αγαθών με άλλα κράτη-μέλη κατά 55%, σύμφωνα με έκθεση της Global Council. Τα επίσημα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας δείχνουν ότι το 2015 η Βρετανία εξήγαγε αγαθά και υπηρεσίες ύψους 223 δισ. λιρών προς τα άλλα 27 κράτη-μέλη. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 43,7% των συνολικών εξαγωγών της. Εισήγαγε από την Ε.Ε. αγαθά και υπηρεσίες αξίας 291 δισ. λιρών (το 53,1% του συνόλου). Είχε έτσι εμπορικό έλλειμμα 68 δισ. λιρών έναντι της Ε.Ε., ενώ εμφάνιζε εμπορικό πλεόνασμα 31 δισ. λιρών με χώρες εκτός του μπλοκ.
Η Ένωση είναι ο μεγαλύτερος με διαφορά εμπορικός εταίρος της Βρετανίας, καθώς το 2015 οι εξαγωγές του προς τις ΗΠΑ ήταν 95,1 δισ. λίρες και προς την Κίνα 15,9 δισ. λίρες.
Ποιες χώρες απειλούνται περισσότερο
Όσον αφορά τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, τουλάχιστον το 10% των συνολικών εξαγωγών τους είναι προς τη Βρετανία, κάτι που σημαίνει ότι η χώρα αποτελεί σημαντικότατη πηγή ζήτησης. Το 2015 οι Γερμανοί εξήγαγαν προϊόντα αξίας 89 δισ. ευρώ στη Βρετανία, η οποία και είναι η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά τους.
Την ίδια ώρα εισήγαγαν αγαθά ύψους 38 δισ. ευρώ, με το εμπορικό πλεόνασμά τους να διαμορφώνεται έτσι στα 51 δισ. ευρώ. Έρευνα της DZ Bank έχει δείξει ότι ένα Brexit θα στοίχιζε στη Γερμανία έως και 45 δισ. ευρώ έως τα τέλη του 2017 - κυρίως σε απώλεια εξαγωγών και επενδύσεων.
Η Γερμανία
Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι η Γερμανία η χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση σε ένα Brexit. Σύμφωνα με τον οίκο Fitch, αυτές είναι η Ιρλανδία, η Μάλτα, το Βέλγιο, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο. Οι εξαγωγές των συγκεκριμένων οικονομιών προς τη Βρετανία αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 8% του ΑΕΠ τους. Το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και το Βέλγιο έχουν σημαντικές άμεσες ξένες επενδύσεις σε βρετανικό έδαφος, οι οποίες και θα μπορούσαν να χάσουν μέρος της αξίας τους σε περίπτωση υποτίμησης της στερλίνας. Επιπλέον το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ιρλανδίας, της Μάλτας, του Λουξεμβούργου, αλλά και τριών από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ε.Ε., της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας, έχει μεγάλη έκθεση στη Βρετανία.
Η Ελλάδα
Τη μικρότερη ίσως άμεση έκθεση σε ένα Brexit από κάθε άλλο κράτος μέλος έχει η Ιταλία, σύμφωνα με υπολογισμούς της Global Counsel. Από στοιχεία της ίδιας εταιρείας προκύπτει ότι οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τη Βρετανία αντιστοιχούσαν στο 1,7% του ελληνικού ΑΕΠ (το 2013) και οι άμεσες επενδύσεις στη Βρετανία στο 0,3% του ΑΕΠ.
