Του Γιάννη Θωμόπουλου
Τα σημάδια ανάπτυξης της ναυτιλίας δεν είναι αρκετά αισιόδοξα. Αν και ο δείκτης BalticDryIndex (BDI) τους τελευταίους δύο μήνες είναι αυξημένος σχεδόν 100%, τα αποτελέσματα που παρουσιάζουν τα πλοία που μεταφέρουν ξηρά φορτία δεν είναι ενθαρρυντικά. Οι τιμές των πλοίων, ειδικά για τα πλοία ξηρού φορτίου, είναι πολύ χαμηλές. Εκτός από τη σημαντική πτώση της ναυλαγοράς, οι τιμές των πλοίων είναι σημαντικά επηρεασμένες από διάφορους παράγοντες, ο σημαντικότερος από τους οποίους είναι η διαθεσιμότητα κεφαλαίων χρηματοδότησης.
Η χρηματοδότηση στον τομέα της ναυτιλίας εξακολουθεί να είναι αρκετά δαπανηρή. Οι περισσότερες ναυτιλιακές τράπεζες έχουν ήδη εγκαταλείψει τη ναυτιλία ή έχουν πουλήσει τα χαρτοφυλάκια που σχετίζονται με αυτήν.
Οι κεντρικές τράπεζες και οι διάφορες ρυθμιστικές αρχές ζητούν υψηλής πιστοληπτικής σημασίας περιουσιακά στοιχεία ως εγγύηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πιέζουν τις τράπεζες να συμμετέχουν μόνο σε ιδιαίτερα ασφαλή επενδυτικά έργα. Από την πλευρά τους οι τράπεζες επέλεγαν συνήθως συμπυκνωμένο χρηματοπιστωτικό ρίσκο, ιδιαίτερα όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά.
Αυτό οδήγησε τις τράπεζες να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένες, μεγαλύτερες εταιρείες και έτσι να αποκλείεται η δυνατότητα χρηματοδότησης σε περισσότερες εταιρείες.
Για τους παραπάνω λόγους, οι ναυτιλιακές εταιρείες ολοένα και περισσότερο προσπαθούν να ανακαλύψουν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης.
Ασιατικοί οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων (Export Credit Agencies)
Οι οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων είναι μια σταθερή πηγή χρηματοδότησης για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ναυτιλιακές εταιρείες οι οποίες παραγγέλνουν νέα πλοία στα ναυπηγεία της Ασίας. Οι οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων σχετίζονται με ρυθμιστικούς φορείς της κυβέρνησης.
Ο μεγαλύτερος στον κόσμο οργανισμός εξαγωγικών πιστώσεων είναι η Export Import Bank of China (CEXIM), η οποία ελέγχεται από την κινέζικη κυβέρνηση. Πριν από την οικονομική κρίση, οι οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων αντιπροσώπευαν περίπου το 10% της χρηματοδότησης του χρέους της ναυτιλίας. Μέχρι περίπου το τέλος του 2015, το μερίδιό των οργανισμών εξαγωγικών πιστώσεων αυξήθηκε σε περισσότερο από 33%,το οποίο ανέρχεται σε US $ 15 δισεκατομμύρια το χρόνο. Τον Ιούλιο του 2015, η CEXIM χρηματοδότησε τη γαλλική ναυτιλιακή CMA CGM ,σε ποσό που ανερχόταν στα US $ 1 δισεκατομμύριο.
Κεφαλαιαγορές (Capital Markets)
Ο κλάδος της ναυτιλίας αποκτά ένα πρόσθετο πλεονέκτημα από τις κεφαλαιαγορές, δεδομένου του ότι είναι σε θέση να εκδώσουν χρέος μεγαλύτερης διάρκειας και σταθερού επιτοκίου. Παραδοσιακά, οι αρχικές δημόσιες προσφορές (Initial Public Offers (IPOs)) έγιναν δημοφιλής μεταξύ των επενδυτών.
Ωστόσο, εφόσον οι ναύλοι παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, η ελκυστικότητα των IPOs είναι πολύ χαμηλή και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (Private Equities (PE) funds) που εστιάζουν σε ευκαιρίες επένδυσης κερδίζουν έδαφος. Ορισμένα PE funds έχουν δημιουργήσει κεφάλαια ύψους δισεκατομμυρίων που εστιάζονται ειδικά στον κλάδο της ναυτιλίας. Τα PE funds παρέχουν ευελιξία στην επέκταση της πίστωσης και μπορούν επίσης να χορηγήσουν δάνεια σε πιο ριψοκίνδυνα επενδυτικά έργα σε αντίθεση με τις τράπεζες.
Συγχρηματοδότηση (Collaborative financing)
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αυξημένες συνεργασίες μεταξύ της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ασίας, έχοντας ως στόχο την εδραίωση τους στην Ασιατική αγορά. Οι συνεργασίες αυτές επιτρέπουν στις ασιατικές εταιρείες να χρηματοδοτήσουν την αγορά και την κατασκευή νέων πλοίων. Για παράδειγμα, η HSHNordbank συνεργάστηκε με την EximBank της Κορέας για τη χρηματοδότηση Κορεάτικων και διεθνών ναυτιλιακών εταιρειών και παρείχε χρηματοδότηση εξαγωγών, κοινοπρακτικών δανείων και αναχρηματοδοτήσεων.
Η προσέλκυση χρηματοδότησεων θα εξαρτηθεί από την απόδοση της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Σε συνδυασμό με τις αλλαγές που ζητούνται από την πλευρά των τραπεζών, ο ναυτιλιακός κλάδος είναι απαραίτητο να διερευνήσει περισσότερο τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, προκειμένου να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση των νέων πλοίων και να παραμείνει σε ανταγωνιστικά επίπεδα.
Ο κ. Θωμόπουλος είναι Υποδιευθυντής, Τμήμα Ελεγκτικών Υπηρεσιών, KPMG
