Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Ισχυρό φορολογικό σοκ για χιλιάδες φοιτητές, νοικοκυρές και γενικότερα υποαπασχολούμενους πολίτες, ακόμη και για ανέργους μη εγγεγραμμένους στον ΟΑΕΔ, επιφυλάσσει φέτος το σύστημα ΤΑΧΙS, κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το πρόγραμμα εκκαθάρισης το οποίο χειρίζονται οι υπηρεσίες της ΓΓΔΕ φαίνεται ότι έχει διαμορφωθεί χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν ορισμένες απαλλακτικές διατάξεις της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας.
Όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Ν», το σύστημα υπολογισμού της εκκαθάρισης καταλογίζει υπέρογκα ποσά φόρων σε όσους φορολογούμενους είχαν την… ατυχία να αποκτήσουν κατά τη διάρκεια του 2015 εισοδήματα από ενοίκια και ταυτόχρονα κάποια πολύ μικρά ποσά αμοιβών από περιστασιακή απασχόληση!
Στις περιπτώσεις αυτές, επειδή τα δηλούμενα εισοδήματα είναι πάρα πολύ χαμηλά, το ΤΑΧΙS, κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, προσδιορίζει το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης. Δηλαδή λαμβάνει υπ’ όψιν το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους άγαμους ή των 2.500 ευρώ για τους έγγαμους φορολογούμενους και προσθέτει στο ποσό αυτό τυχόν επιπλέον ποσά τεκμηρίων διαβίωσης, εφόσον ο φορολογούμενος διαμένει σε κατοικία ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρηθείσα ή εφόσον κατέχει κάποιο Ι.Χ. αυτοκίνητο.
Ως εδώ τίποτα το μεμπτό. Από κει και πέρα, όμως, το πρόγραμμα εκκαθάρισης φορολογεί την πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματος όχι σαν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες (όπως θα περίμενε κανείς για τις περιπτώσεις των φορολογουμένων με πολύ χαμηλά εισοδήματα από περιστασιακή απασχόληση), αλλά σαν εισόδημα από επιχειρηματικές δραστηριότητες! Εφαρμόζει δηλαδή όχι την ευνοϊκή κλίμακα υπολογισμού του φόρου, η οποία ισχύει για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους και προβλέπει αφορολόγητο όριο εισοδήματος 9.545 ευρώ, αλλά την κλίμακα φορολόγησης των εισοδημάτων από επιχειρηματικές δραστηριότητες βάσει της οποίας το φορολογητέο εισόδημα υπόκειται σε φόρο υπολογιζόμενο με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ.
Φορολογεί δηλαδή την πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που έχει προκύψει βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης με 26% και στη συνέχεια επί του φόρου που προκύπτει επιβάλλει και προκαταβολή φόρου με συντελεστή 75%. Συνολικά, δηλαδή για έναν φορολογούμενο με πολύ χαμηλό εισόδημα από ενοίκια και περιστασιακή απασχόληση, η πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που προκύπτει βάσει τεκμηρίων φορολογείται με τελικό συντελεστή 45,5%! Το αποτέλεσμα είναι να επιβάλλονται εξωπραγματικοί φόροι εισοδήματος σε φορολογούμενους με πενιχρά εισοδήματα που είναι άνεργοι, φοιτητές και περιστασιακά απασχολούμενοι.
Πώς έμπλεξαν τις διατάξεις
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, το πρόγραμμα εκκαθάρισης του ΤΑΧΙS εφαρμόζει τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 34 του νόμου 4172/2013 (του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος), σύμφωνα με τις οποίες: Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, η οποία προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημα, προσδιορίζεται από τη Φορολογική Διοίκηση και φορολογείται:
α) Ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, δηλαδή με αφορολόγητα τα πρώτα 9.545 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος έχει δηλώσει εισόδημα μόνο από μισθωτή εργασία ή/και συντάξεις ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των δηλωθέντων εισοδημάτων του προκύπτει από μισθωτή εργασία και συντάξεις ή εφόσον δεν υπάρχει εισόδημα από καμία κατηγορία ή εφόσον ο φορολογούμενος έχει δηλώσει εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ενοίκια κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό του εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.
β) Ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή με 26% από το πρώτο ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του δεν προκύπτει από μισθωτή εργασία ή συντάξεις.
γ) Ως εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα, δηλαδή με 13% από το πρώτο ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από ατομική αγροτική επιχείρηση ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από ατομική αγροτική επιχείρηση.
δ) Ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, δηλαδή με αφορολόγητα τα πρώτα 9.545 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο ανέργων του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ).
Δηλαδή, το ΤΑΧΙS, κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, εντάσσει τις παραπάνω περιπτώσεις υποαπασχολούμενων φορολογουμένων στην περίπτωση β της παραγράφου 1 του άρθρου 34, σύμφωνα με την οποία επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος εφαρμόζεται ο συντελεστής 26% από το πρώτο ευρώ επειδή το μεγαλύτερο μέρος του δηλωθέντος εισοδήματος δεν προκύπτει από μισθωτή εργασία ή συντάξεις!
Ωστόσο, φαίνεται να αγνοούνται οι διατάξεις της παραγράφου 35 του άρθρου 72 του ν. 4172.2013, που προβλέπουν:
«Όταν το πραγματικό εισόδημα των φορολογουμένων κατά τα φορολογικά έτη 2014 και 2015 δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωση έναρξης εργασιών ή ατομική αγροτική δραστηριότητα, το εισόδημα αυτό, εξαιρουμένου του εισοδήματος από κεφάλαιο και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων, φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών - συνταξιούχων, δηλαδή με αφορολόγητο όριο 9.545 ευρώ. Εάν το πραγματικό εισόδημα της προηγούμενης παραγράφου υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για τους φορολογούμενους που διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, για το εισόδημα που απέκτησαν μετά τη διακοπή της».
Πραγματικό παράδειγμα
Φοιτήτρια απέκτησε το 2015 εισόδημα από ενοίκια 1.200 ευρώ. Επιπλέον, το 2015 εργάστηκε για ένα μήνα το καλοκαίρι και απέκτησε εισόδημα 316 ευρώ. Το συνολικό δηλωθέν εισόδημά της ήταν, δηλαδή, μόλις 1.516 ευρώ. Όταν προχώρησε στην ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1), το TAXIS της καταλόγισε φόρο προς πληρωμή 807,22 ευρώ (!), υπολογίζοντας ως φορολογητέο εισόδημα το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης 3.000 ευρώ. Ο φόρος αυτός προέκυψε, επειδή το σύστημα υπολόγισε επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος των 1.484 ευρώ (3.000 ευρώ συνολικό τεκμαρτό εισόδημα - 1.516 ευρώ δηλωθέν εισόδημα = 1.484 ευρώ πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος) φόρο με συντελεστή 26% και στη συνέχεια πρόσθεσε και προκαταβολή φόρου 75%.
Δηλαδή καταλόγισε επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος ποσό φόρου 675,22 ευρώ (1.484 ευρώ Χ 26% Χ 1,75 = 675,22 ευρώ). Στο ποσό αυτό πρόσθεσε και τον φόρο επί του εισοδήματος των 1.200 ευρώ από ενοίκια, τον οποίο υπολόγισε κανονικά με συντελεστή 11%, στο ποσό των 132 ευρώ, οπότε ο συνολικός «λογαριασμός» έφθασε τα 807,22 ευρώ (675,22 +132 = 807,22 ευρώ). Επί του εισοδήματος των 316 ευρώ δεν υπολόγισε φόρο, καθώς το εξέλαβε ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες το οποίο είναι πολύ χαμηλό και αφορολόγητο.
