Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εμπροσθοβαρές, τουλάχιστον στο σκέλος όλων ανεξαιρέτως των φορολογικών μέτρων, θα είναι το πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ -ή 3% του ΑΕΠ- όπως προκύπτει από το προσχέδιο του μνημονίου. Εκτός από τις αυξήσεις στον φόρο εισοδήματος και τη μείωση του αφορολόγητου -με τροπολογία της τελευταίας στιγμής το αφορολόγητο μειώθηκε ακόμη περισσότερο ειδικά για εργένηδες και ζευγάρια χωρίς παιδιά- «μπροστά» έρχονται και οι περισσότεροι έμμεσοι φόροι. Από την 1η Ιουλίου ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ θα ανέλθει στο 24%, ενώ οι αυξήσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τσιγάρα, ποτά, καύσιμα κ.λπ. θα ισχύσουν ακόμη και από την 1η Ιουνίου.
Το χρονοδιάγραμμα που αποκαλύπτεται από το προσχέδιο του μνημονίου δείχνει ότι μέχρι το τέλος του 2016 θα έχουν επιβληθεί όλα τα φορολογικά μέτρα της νέας συμφωνίας. Μεταξύ αυτών και μια δυσάρεστη έκπληξη της τελευταίας στιγμής για εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σε όλες τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες (τις λεγόμενες προσωπικές), ο φορολογικός συντελεστής για τα κέρδη του 2016 αυξάνεται από το 26% στο 29%.
Το νέο MOU -το οποίο θα υπογραφεί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον ESM και την ΕΚΤ, καθώς με το ΔΝΤ υπάρχει ξεχωριστό κείμενο- θα αποτελέσει «επικαιροποίηση» της συμφωνίας του καλοκαιριού και θα δεσμεύει την ελληνική κυβέρνηση από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η συμφωνία για την α’ αξιολόγηση.
Το καινούργιο στοιχείο που φέρνει στην επιφάνεια το προσχέδιο είναι το χρονοδιάγραμμα επιβολής του 3ου πακέτου μέτρων που δεν έχει κατατεθεί ακόμη από την ελληνική κυβέρνηση στη Βουλή. Πρόκειται για το πακέτο των έμμεσων φόρων, ύψους 1,8 δισ. ευρώ, το οποίο, σύμφωνα πάντοτε με το προσχέδιο, θα ενεργοποιηθεί σταδιακά από την 1η Ιουνίου, φέτος. Αποκαλυπτική είναι και η ποσοτική κατανομή των νέων βαρών ανά έτος:
1.Το 2016, από το συνολικό πακέτο μέτρων του 3% του ΑΕΠ θα πληρωθούν μέτρα 0,75% του ΑΕΠ. Δηλαδή από τα 5,4 δισ. ευρώ, φέτος θα πληρώσουμε περίπου 1,33 δισ. ευρώ. Τα εισπρακτικά μέτρα που θα μας επιβαρύνουν φέτος θα είναι ο πρόσθετος φόρος εισοδήματος για μισθωτούς και συνταξιούχους, ο οποίος θα καταβληθεί μέσω της αύξησης της παρακράτησης. Το ίδιο θα ισχύσει και για την εισφορά αλληλεγγύης. Φέτος θα γίνει επίσης η αύξηση του ΦΠΑ στο 24% (από 1η Ιουλίου όπως αποκαλύπτεται και από το χρονοδιάγραμμα που περιγράφεται στη συνέχεια), αλλά και οι περισσότερες αυξήσεις έμμεσων φόρων.
2.Το 2017 θα είναι η χειρότερη χρονιά. Από το συνολικό πακέτο του 3%, το 2017 θα πληρωθεί το 2,25%, δηλαδή τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ. Μέσα στο 2017 θα ξεδιπλωθούν όλες οι αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων (νέα κλίμακα επαγγελματιών, αύξηση φόρου στα μερίσματα, αύξηση φόρου στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις), ενώ θα έχουν πλέον ενεργοποιηθεί και όλοι οι έμμεσοι φόροι συμπεριλαμβανομένου και του νέου φόρου στα ξενοδοχεία (τέλος διανυκτέρευσης) ή ακόμη και των ευφάνταστων φόρων στον καφέ, στα ηλεκτρονικά τσιγάρα ακόμη και στις ευρυζωνικές συνδέσεις internet.
3.Για το 2018 μένει ένα μικρό μόνο μέρος του πακέτου προς υλοποίηση, καθώς το 2,25% θα γίνει 3%. Αυτή η διαφορά του 0,75%, ή του 1,33 δισ. ευρώ, θα καλυφθεί κυρίως από τα μέτρα μείωσης των δαπανών τα οποία φέρεται να έχει συμφωνήσει η ελληνική πλευρά (μείωση αμυντικών δαπανών, πάγωμα προσλήψεων, πάγωμα μισθών στα ειδικά μισθολόγια κ.λπ.).
Το χρονοδιάγραμμα
Από προσχέδιο του μνημονίου που θα κληθεί να υπογράψει η ελληνική κυβέρνηση με το που θα ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση προκύπτει το ακριβές χρονοδιάγραμμα επιβολής των μέτρων του «3ου πακέτου». Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί οι διαπραγματεύσεις, τα μέτρα αυτού του 3ου πακέτου θα έρθουν στη Βουλή με ξεχωριστό νομοσχέδιο πιθανότατα μέσα στις επόμενες ημέρες. Άλλωστε, η εκταμίευση της επόμενης δόσης προϋποθέτει τη νομοθέτηση όλων των ελληνικών δεσμεύσεων στις οποίες φυσικά περιλαμβάνονται και αυτά τα μέτρα ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Αναλυτικά ο κατάλογος των νέων μέτρων όπως περιγράφονται στο προσχέδιο του μνημονίου έχουν ως εξής:
- Από την 1η Ιουνίου, αυξάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στη βενζίνη, στο πετρέλαιο κίνησης, στο υγραέριο, στην κηροζίνη, στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο θέρμανσης (σ.σ.: προφανώς στο τελευταίο, οι επιβαρύνσεις θα φανούν από τον Οκτώβριο οπότε ξεκινάει και πάλι η περίοδος διάθεσης). Το προσχέδιο δεν αναφέρεται σε ποσοστά αύξησης του ειδικού φόρου κατανάλωσης, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν ότι ειδικά στην αμόλυβδη ο ειδικός φόρος θα αυξηθεί από τα 670 ευρώ που είναι σήμερα στα 700 ευρώ. Σε συνδυασμό με την αύξηση του ΦΠΑ, η τελική επιβάρυνση θα είναι τουλάχιστον 5-6 λεπτά του ευρώ ανά λίτρο.
- Από την 1η Ιουλίου, αυξάνεται ο ΦΠΑ από το 23% στο 24%. Σε κάποια προϊόντα, ο ΦΠΑ θα έρθει να προστεθεί σε άλλες αυξήσεις φόρων. Παραδείγματα επιβολής φόρου στον φόρο αποτελούν η βενζίνη, το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης, οι φόροι στα τσιγάρα, στην μπίρα ακόμη και ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στον καφέ που θα θεσπιστεί για πρώτη φορά.
- Νέοι συντελεστές υπολογισμού των τελών ταξινόμησης από την 1η Ιουνίου. Αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ως βάση η αγοραία αξία του οχήματος. Επίσης, το μνημόνιο προαναγγέλλει ότι θα επανεξεταστεί το καθεστώς αφαίρεσης των δαπανών των εταιρικών αυτοκινήτων από τον φόρο εισοδήματος για τα εισοδήματα του 2016. Η νέα ρύθμιση αναμένεται να πλήξει όσους εμφανίζονται να χρησιμοποιούν εταιρικά αυτοκίνητα. Είναι πολύ πιθανό, γι’ αυτά τα στελέχη επιχειρήσεων, τα αυτοκίνητα να προσθέσουν φορολογητέο εισόδημα και ως εκ τούτου πρόσθετο φόρο.
- Από την 1η Ιουνίου αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στην μπίρα, ενώ καταργείται το ειδικό καθεστώς (έκπτωση 50%) στις εταιρείες οινοπνευματωδών που εδρεύουν στα Δωδεκάνησα.
- Καθιερώνεται για πρώτη φορά ειδικός φόρος κατανάλωσης στον καφέ και στα… ηλεκτρονικά τσιγάρα. Οι δύο νέοι φόροι θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου του 2017, καθώς, όπως αναφέρεται και στο προσχέδιο του μνημονίου, θα πρέπει να δοθεί χρόνος στις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν. Ουσιαστικά, η επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης προϋποθέτει να στηθούν οι λεγόμενες φορολογικές αποθήκες, κάτι που απαιτεί χρόνο προσαρμογής.
- Από την 1η Ιουνίου αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα τσιγάρα και στον καπνό.
- Από την 1η Ιανουαρίου 2017 επιβάλλεται φόρος ανά διανυκτέρευση στα ξενοδοχεία δύο αστέρων και πάνω, αλλά και στα δωμάτια με δύο «κλειδιά». Όπως είχε αποκαλύψει η «Ν», ουσιαστικά θα επιβληθεί το παλαιό σχέδιο ΣΥΡΙΖΑ που προέβλεπε φόρο 1 ευρώ ανά διανυκτέρευση για κάθε αστέρι. Έτσι, στα 3στερα ξενοδοχεία ο φόρος θα είναι 3 ευρώ ανά διανυκτέρευση, στα 4στερα τέσσερα ευρώ κ.ο.κ.
- Από την 1η Ιουλίου επιβάλλεται φόρος 5% στις ευρυζωνικές συνδέσεις και 10% στη συνδρομητική τηλεόραση. Στελέχη τηλεπικοινωνιακών εταιρειών με τα οποία συνομίλησε η «Ν» αναφέρουν ότι δεν υπάρχει πιθανότητα απορρόφησης της νέας επιβάρυνσης. Πάνω στον νέο φόρο που θα θεσπιστεί, θα επιβληθεί και ΦΠΑ 24. Έτσι, σε έναν καθαρό λογαριασμό 25 ευρώ, συνδρομητικής τηλεόρασης, θα επιβάλλεται ειδικός φόρος 2,5 ευρώ και επί του συνόλου των 27,5 ευρώ, και ΦΠΑ 6,6 ευρώ, με αποτέλεσμα ο τελικός λογαριασμός να διαμορφώνεται στα 34,1 ευρώ. Η επιβάρυνση θα διαμορφώνεται γύρω στα 3-4 ευρώ τον μήνα.
- Από την 1η Ιουλίου επιβάλλεται αυξημένος φόρος στα επενδυτικά οχήματα (εταιρείες επενδύσεων Real Estate, portfolio management companies κ.λπ.).
- Διεύρυνση της βάσης του ΕΝΦΙΑ αλλά και αύξηση των συντελεστών φορολόγησης ή για τον βασικό ή για τον συμπληρωματικό φόρο προκειμένου να καλυφθούν οι απώλειες εσόδων από τη μείωση των αντικειμενικών αξιών. Το τελικό νομοσχέδιο θα δείξει πώς ακριβώς θα εξασφαλιστεί ένα ποσό της τάξεως των 270 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι μέχρι τώρα ο φόρος που καταλογιζόταν, ανερχόταν στα 3 δισ. ευρώ, οι συντελεστές του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να αυξηθούν μεσοσταθμικά κατά τουλάχιστον 10%. Μεγαλύτερες επιβαρύνσεις (μέσω μείωσης του αφορολογήτου, καθώς το μνημόνιο αναφέρεται σε διεύρυνση της φορολογικής βάσης) θα κατανεμηθούν σε όσους έχουν περιουσίες άνω των 200.000 ευρώ καθώς αναμένονται παρεμβάσεις στον συμπληρωματικό φόρο.
- Μείωση δημοσίων δαπανών τον Ιούνιο του 2016 με έμφαση στις αμυντικές δαπάνες αλλά και τις δαπάνες των δημοσίων επιχειρήσεων. Η μείωση των δαπανών θα πρέπει να έχει αποφασιστεί μέχρι το τέλος του έτους ώστε να αποδώσει τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2018.
- «Πάγωμα» των αυξήσεων στα ειδικά μισθολόγια για την περίοδο 2016-2018 αλλά και εφαρμογή του εξής κανόνα προσλήψεων:
- 1 πρόσληψη για πέντε αποχωρήσεις το 2016
- 1 πρόσληψη για τέσσερις αποχωρήσεις το 2017
- 1 πρόσληψη για τρεις αποχωρήσεις το 2018.
Τα νέα αφορολόγητα
Η έκπτωση φόρου της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων και αγροτών μειώνεται αισθητά για εργένηδες και παντρεμένους χωρίς παιδιά, ενώ ψαλιδίζεται ακόμη περισσότερο για όσους έχουν ένα παιδί. Με τροπολογία, η κυβέρνηση αποφάσισε να διαφοροποιήσει την έκπτωση φόρου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων που βαραίνουν το κάθε φορολογούμενο. Επιβεβαιώνοντας πλήρως το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της «Ν» την Παρασκευή, η τροπολογία προβλέπει:
1.Έκπτωση φόρου 1.900 ευρώ για εργένηδες και ζευγάρια χωρίς παιδιά
2.Έκπτωση φόρου 1.950 ευρώ για φορολογούμενους με ένα παιδί
3.Έκπτωση φόρου 2.000 ευρώ για φορολογούμενους με δύο παιδιά και
4.Έκπτωση φόρου 2.100 ευρώ για φορολογούμενους με τρία παιδιά.
Μετά και την αλλαγή στο αφορολόγητο, οριστικοποιείται πλέον το καθεστώς φορολόγησης για τα εισοδήματα του 2016. Αν ληφθεί υπ’ όψιν η νέα κλίμακα φορολόγησης, η νέα εισφορά αλληλεγγύης και η έκπτωση φόρου ανάλογα με τα παιδιά, η κατάσταση διαμορφώνεται ως εξής:
1.Για τους φορολογούμενους χωρίς παιδιά, θα υπάρξουν επιβαρύνσεις από 80 ευρώ έως και 276 ευρώ για εκατοντάδες χιλιάδες άτομα που ανήκουν στην κατηγορία όσων δηλώνουν αποδοχές από 9.000 ευρώ τον χρόνο έως και 28.000 ευρώ. Από τις 29.000 ευρώ έως τις 42.000 ευρώ προκύπτουν ελαφρύνσεις έως και 319 ευρώ, ενώ πολύ μεγάλες επιβαρύνσεις προκύπτουν για όσους εμφανίζουν ατομικό εισόδημα άνω των 68.000 ευρώ.
2.Για τους φορολογούμενους με ένα και δύο παιδιά, η εικόνα είναι αντίστοιχη: επιβαρύνσεις για τα μικρά εισοδήματα από 9.000 έως 26.000-27.000 ευρώ (στη μία περίπτωση έως 226 ευρώ και στη δεύτερη περίπτωση έως 176 ευρώ), ελαφρύνσεις για τα εισοδήματα έως 42-43.000 ευρώ και επιβαρύνσεις για τα μεγάλα εισοδήματα.
3.Στους τρίτεκνους, επειδή η έκπτωση φόρου θα ψαλιδίζεται ανά 10 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος πάνω από τα 20.000 ευρώ και όχι κατά 100 ευρώ, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, προκύπτουν ελαφρύνσεις έως και 500 ευρώ. Επιβαρύνσεις για τους τρίτεκνους, θα υπάρξουν μόνο για αυτούς που δηλώνουν πάνω από 60.000 ευρώ ετησίως.
- Η τροπολογία προβλέπει και ρύθμιση για τους αγρότες: Ορίζεται ότι εκ των άμεσων ενισχύσεων του πυλώνα 1 της ΚΑΠ, μόνο η βασική ενίσχυση καθώς και κατά το ποσό που υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ οι πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις αποτελούν κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.
29% από το πρώτο ευρώ στα κέρδη εταιρειών ΟΕ-ΕΕ
Πρόσθετα φορολογικά βάρη για εκατοντάδες χιλιάδες προσωπικές επιχειρήσεις -ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες- επεφύλασσε μεταμεσονύκτια τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή λίγες ώρες πριν από την ψήφιση του φορολογικο-ασφαλιστικού νόμου. Το καθεστώς που ίσχυε μέχρι σήμερα και το οποίο προέβλεπε φόρο 26% για το τμήμα του εισοδήματος έως τις 50.000 ευρώ και φόρο 33% για τα κέρδη άνω των 50.000 ευρώ καταργείται και στη θέση του θεσπίζεται ενιαίος φόρος 29% από το πρώτο ευρώ. Έτσι, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των προσωπικών εταιρειών εμφανίζεται με κέρδη κάτω των 50.000 ευρώ, το εκκαθαριστικό του 2017 θα φέρει μεγάλες επιβαρύνσεις οι οποίες θα προκύψουν από τον συνδυασμό τριών αλλαγών:
1. Την αύξηση του συντελεστή φορολόγησης από το 26% στο 29% για τη μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων
2. Την αύξηση της προκαταβολής φόρου ο οποίος ενώ για το φορολογικό έτος 2015 θα είναι 75% (σ.σ.: αυτό σημαίνει ότι επί του φόρου που θα δείξει το φετινό εκκαθαριστικό θα προστεθεί και προκαταβολή 75% από 55% πέρυσι), για του χρόνου θα είναι 100%. Έτσι, ομόρρυθμη με κέρδη 50.000 ευρώ, με το εκκαθαριστικό του 2015 πλήρωσε 13.000 ευρώ για φόρο και προκαταβολή. Το 2016 θα πληρώσει 15.600 ευρώ λόγω της αύξησης της προκαταβολής από το 55% στο 75%. Το 2017, ο φόρος θα εκτιναχτεί στα 19.250 ευρώ και λόγω της αύξησης του φόρου από το 26% στο 29% αλλά και λόγω της αύξησης της προκαταβολής από 75% στο 100%. Δηλαδή, η αύξηση της επιβάρυνσης -σε ταμειακή βάση- από το 2015 στο 2017 θα εκτιναχτεί στο 48%.
3. Οι ιδιοκτήτες των ομόρρυθμων εταιρειών θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν ότι στο εξής οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογίζονται επί των καθαρών κερδών της επιχείρησης. Για πρώτη φορά, ο υπολογισμός θα γίνει επί των κερδών του 2016.
Ουσιαστικά, οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες θα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το αν τηρούν απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία. Στα απλογραφικά βιβλία, όπως αποσαφηνίζεται με την τροπολογία, δεν θα επιβάλλεται και φόρος διανεμόμενων κερδών (στο εξής 15%) σε αντίθεση με τις εταιρείες με διπλογραφικά βιβλία οι οποίες εκτός από την αύξηση του φορολογικού συντελεστή και την αύξηση της προκαταβολής, θα αντιμετωπίσουν και την αύξηση του φόρου στα διανεμόμενα κέρδη από το 10% που είναι σήμερα στο 15%.
