Tον Ιούνιο του 2005 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε έλλειμμα μικρότερο κατά 145 εκατ. ευρώ από εκείνο του αντίστοιχου μήνα του 2004 (729 εκατ. ευρώ έναντι 874 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2004).
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος, η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη σημαντική αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών και δευτερευόντως στη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και στη διεύρυνση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων, οι οποίες υπεραντιστάθμισαν την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων.
Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2005 το έλλειμμα του συνολικού εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 111 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2004. Το αποτέλεσμα αυτό, όπως επισημαίνεται, αντανακλά την αξιόλογη βελτίωση (κατά 284 εκατ. ευρώ) του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς τα καύσιμα και χωρίς τις αγοραπωλησίες πλοίων, ενώ αντίθετα οι καθαρές πληρωμές για καύσιμα αυξήθηκαν κατά 80 εκατ. ευρώ και στις αγοραπωλησίες πλοίων καταγράφηκαν καθαρές πληρωμές 34 εκατ. ευρώ έναντι καθαρών εισπράξεων 59 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2004.
Επίσης, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 157 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2004, αντανακλώντας την αύξηση των καθαρών εισπράξεων τόσο από μεταφορικές όσο και από ταξιδιωτικές υπηρεσίες (οι ακαθάριστες εισπράξεις από μεταφορικές υπηρεσίες αυξήθηκαν τον Ιούνιο κατά 4,4% και οι ακαθάριστες εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες - δηλαδή οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους - αυξήθηκαν κατά 5,5%).
Ακόμη, η άνοδος (κατά 82 εκατ. ευρώ) του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2004 αντανακλά αποκλειστικά την αύξηση των καθαρών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά 122 εκατ. ευρώ, ενώ οι καθαρές μεταβιβάσεις προς τους λοιπούς τομείς (μεταναστευτικά εμβάσματα κ.λπ.) μειώθηκαν. Ειδικότερα, οι ακαθάριστες μεταβιβάσεις από την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 287 εκατ. ευρώ, δηλαδή περισσότερο από ό,τι οι ακαθάριστες πληρωμές προς την ΕΕ (που αυξήθηκαν κατά 165 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων τον Ιούνιο του 2005 αυξήθηκε κατά 205 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2004. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως την αύξηση των πληρωμών για μερίσματα-κέρδη κατά 121 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2004 καθώς και την αύξηση των δεδουλευμένων τόκων επί των ομολόγων του Ε.Δ. που διακρατούν μη κάτοικοι Ελλάδος κατά 40 εκατ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από τον Απρίλιο του 2005 άλλαξε η μεθοδολογία υπολογισμού των τόκων και οι τόκοι ομολόγων που καταγράφονται στο ισοζύγιο πληρωμών είναι οι δεδουλευμένοι και όχι οι καταβληθέντες όπως συνέβαινε μέχρι και το Μάρτιο του 2005. Για λόγους συγκρισιμότητας όμως αναθεωρήθηκαν και τα σχετικά στοιχεία που αφορούν τους προηγούμενους μήνες μέχρι και τον Ιανουάριο του 2003.)
Στο πρώτο εξάμηνο του 2005 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε σε 6.735 εκατ. ευρώ, δηλαδή αυξήθηκε κατά 1.501 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004. Η αύξηση αυτή αντανακλά κυρίως την εξέλιξη των αγοραπωλησιών πλοίων (εφέτος καταγράφονται καθαρές πληρωμές, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2004 είχαν καταγραφεί καθαρές εισπράξεις), την αύξηση των καθαρών πληρωμών για καύσιμα, την αύξηση των ακαθάριστων πληρωμών της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ, καθώς και την αύξηση των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Αντίθετα, το εμπορικό έλλειμμα χωρίς καύσιμα και αγοραπωλησίες πλοίων μειώθηκε. Επίσης, οι ακαθάριστες μεταβιβάσεις από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης παρουσίασαν αξιόλογη αύξηση και το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών διευρύνθηκε.
Ειδικότερα, το έλλειμμα του συνολικού εμπορικού ισοζυγίου (που περιλαμβάνει και το ισοζύγιο καυσίμων και τις αγοραπωλησίες πλοίων) αυξήθηκε κατά 936 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το εξάμηνο Ιανουαρίου - Ιουνίου 2005 καταγράφηκαν καθαρές πληρωμές ύψους 262 εκατ. ευρώ για αγοραπωλησίες πλοίων, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2004 είχαν καταγραφεί καθαρές εισπράξεις ύψους 359 εκατ. ευρώ από αγοραπωλησίες πλοίων. Παράλληλα, οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 581 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκε κατά 346 εκατ. ευρώ, καθώς οι εισαγωγές μειώθηκαν περισσότερο από ό,τι οι εξαγωγές (κατά 555 και κατά 208 εκατ. ευρώ αντίστοιχα).
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών διευρύνθηκε σημαντικά (κατά 328 εκατ. ευρώ). Η διεύρυνση αυτή οφείλεται στην περαιτέρω άνοδο των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές υπηρεσίες, κυρίως ναυτιλιακές (οι οποίες, παρά τη συνεχιζόμενη μείωση των ναύλων στις διεθνείς ναυλαγορές, ήταν κατά 383 εκατ. ευρώ υψηλότερες από τις ιδιαίτερα υψηλές εισπράξεις της αντίστοιχης περιόδου του 2004). Οι ακαθάριστες εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες (δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους) αυξήθηκαν κατά 189 εκατ. ευρώ ή 6,1%, ενώ οι ακαθάριστες πληρωμές (δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος) αυξήθηκαν κατά 127 εκατ. ευρώ ή 12,3%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες να αυξηθούν μόνο κατά 61 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, οι καθαρές πληρωμές για ''λοιπές'' υπηρεσίες αυξήθηκαν.
Την ίδια περίοδο το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 426 εκατ. ευρώ, λόγω των αυξημένων καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Η αύξηση του ελλείμματος οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη αύξηση των πληρωμών προς μη κατοίκους για τόκους τίτλων του Δημοσίου.
Τέλος, η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων κατά 467 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004 οφείλεται αφενός στη μείωση των καθαρών μεταβιβάσεων προς τους "λοιπούς τομείς" (μεταναστευτικών εμβασμάτων κ.λπ.) κατά 310 εκατ. ευρώ και αφετέρου στη μείωση των καθαρών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά 156 εκατ. ευρώ. Πράγματι, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2005 οι ακαθάριστες μεταβιβάσεις από την ΕΕ προς τη γενική κυβέρνηση αυξήθηκαν κατά 517 εκατ. ευρώ ή 15,2%, οι ακαθάριστες πληρωμές της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ (κυρίως η συνεισφορά στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό κ.λπ.) αυξήθηκαν κατά 673 εκατ. ευρώ ή 60,5%.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Ιούνιο του 2005 οι καθαρές εκροές που αφορούσαν άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα και ανήλθαν στα 32 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους αφορούν αφενός εκροή 13 εκατ. ευρώ για την απόκτηση μεγαλυτέρου μεριδίου και τη συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της BANKPOST (Ρουμανία) από την ΕUROΒΑΝΚ και αφετέρου την εκροή ύψους 20 εκατ. ευρώ για την εξαγορά του 69,3% της Αιγυπτιακής τράπεζας ECB από την Τράπεζα Πειραιώς. Όσον αφορά τις άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους, παρατηρήθηκε καθαρή εισροή ύψους 93 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 80 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους), εξαιτίας του καθαρού δανεισμού θυγατρικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα από τις μητρικές εταιρίες τους στο εξωτερικό. Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, η καθαρή εκροή ύψους 1.987 εκατ. ευρώ ήταν αποτέλεσμα κυρίως της εκροής κεφαλαίων για αγορές ομολόγων και εντόκων γραμματίων εκδόσεως εξωτερικού από κατοίκους (ύψους 3.217 εκατ. ευρώ), η οποία όμως αντισταθμίστηκε περίπου κατά το ένα τρίτο από τοποθετήσεις μη κατοίκων σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου (ύψους 1.138 εκατ. ευρώ). 'Όσον αφορά τις ''λοιπές'' επενδύσεις, στις απαιτήσεις κατοίκων έναντι μη κατοίκων σημειώθηκε σημαντική εισροή, που οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό. Παράλληλα, οι υποχρεώσεις κατοίκων έναντι μη κατοίκων έμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες (καταγράφηκε μικρή εισροή ύψους μόλις 7 εκατ. ευρώ) εξαιτίας κυρίως της αύξησης των καθαρών τοποθετήσεων κεφαλαίων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα, η οποία αντισταθμίστηκε σχεδόν πλήρως από την εξόφληση δανείων που είχαν χορηγηθεί από μη κατοίκους στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Το εξάμηνο Ιανουαρίου - Ιουνίου 2005 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εκροή ύψους 5 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 346 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους). Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ανήλθε σε 363 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα η αντίστοιχη καθαρή εισροή στην Ελλάδα κεφαλαίων μη κατοίκων έφθασε τα 357 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 4.940 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, δεδομένου ότι η εκροή κεφαλαίων κατοίκων για τοποθετήσεις στο εξωτερικό (κυρίως σε ομόλογα) αντισταθμίστηκε από τη μεγαλύτερη εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για τοποθετήσεις κυρίως σε τίτλους του ελληνικού Δημοσίου. Τέλος, στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή 1.845 εκατ. ευρώ αντανακλά το γεγονός ότι η εισροή κεφαλαίων (ύψους 12.913 εκατ. ευρώ), κυρίως για τοποθετήσεις μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα, υπεραντιστάθμισε την εκροή κεφαλαίων κατοίκων (ύψους 11.068 εκατ. ευρώ), κυρίως για τοποθετήσεις σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό.
Στο τέλος Ιουνίου του 2005 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 1,8 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι, ήδη από τους πρώτους μήνες του 2003, η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε να διαφοροποιεί τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου της, μειώνοντας τις τοποθετήσεις της σε νομίσματα χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τα οποία περιλαμβάνονται στα συναλλαγματικά διαθέσιμα, και αυξάνοντας εκείνα τα στοιχεία του ενεργητικού της που έχουν υψηλότερες αποδόσεις και είναι εκφρασμένα κυρίως σε ευρώ -- ως επί το πλείστον ομόλογα κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Όπως έχει σημειωθεί επανειλημμένα, από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
