Από την έντυπη έκδοση
Της Αννας Δόγα
[email protected]
Ολοκλήρωση της αξιολόγησης το αργότερο έως τον Απρίλιο «αντέχει» ο σχεδιασμός των τραπεζών για επάνοδο στην κερδοφορία το 2016. Η καθυστέρηση που καταγράφεται υπονομεύει σταδιακά τις παραδοχές υπό τις οποίες ο κλάδος έστησε το επενδυτικό στόρι της πρόσφατης ανακεφαλαιοποίησης, αφού η εξέλιξη σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια και ρευστότητα συναρτάται με τις προσδοκίες ανάκαμψης μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι αν υπάρχει θετική εξέλιξη σε αυτό το μέτωπο μέχρι τον Μάρτιο ή το αργότερο τον Απρίλιο, ο υφιστάμενος σχεδιασμός σώζεται και μπορεί να επιτευχθεί η επιστροφή σε κερδοφορία φέτος έπειτα από επτά χρόνια ζημιών με βάση τρεις άξονες: τη σταθεροποίηση των νέων επισφαλειών και τη σταδιακή αποκλιμάκωση που θα επιτρέψει τη μείωση των προβλέψεων, την περαιτέρω μείωση του κόστους και την ανάκαμψη των επιτοκιακών εσόδων.
Η εκκρεμότητα της αξιολόγησης πλήττει και τους τρεις άξονες: επί του παρόντος η δημιουργία νέων καθυστερήσεων είναι συγκρατημένη, αλλά υπάρχει η ανησυχία επανάληψης του 2015, όταν το κακό κλίμα προκάλεσε άνοδο των νέων επισφαλειών. Σε κάθε περίπτωση, προσδοκία αποκλιμάκωσης δεν είναι δυνατή, αφού το στοκ των «κόκκινων» δανείων -επισήμως είναι τα τέσσερα στα 10- δεν έχει φθάσει το ανώτατο όριο. Παράλληλα, οι κινήσεις αναδιάρθρωσης των δανείων δεν «στέκονται» σε περιβάλλον βαθιάς ύφεσης, ενώ καταγράφεται η τάση δανειοληπτών να κρατούν τα διαθέσιμα που έχουν από ανησυχία για τις εξελίξεις, παραμελώντας τις υποχρεώσεις τους.
Υπό αυτές τις συνθήκες η προσδοκώμενη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που θα έφερνε πίσω στο σύστημα καταθέσεις φαίνεται μακρινή, με αποτέλεσμα η ρευστότητα να παραμένει περιορισμένη και να αίρεται -όσο δεν κλείνει η αξιολόγηση- η παραδοχή για βελτίωση των εσόδων από τόκους. Την αξιολόγηση θα ακολουθούσε η επαναφορά του waiver και η μεταφορά της ρευστότητας από τον ELA στις ΕΚΤ με σαφές όφελος, ενώ η μόνη πρόοδος που διατηρείται είναι στην αποκλιμάκωση των καταθετικών επιτοκίων, μεγάλο μέρος της οποίας έχει ήδη συντελεστεί.
Ο στόχος των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν να υποχωρήσει το ύψος του ELA στο επίπεδο των 60 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου, εφόσον προχωρούσε ομαλά η διαδικασία αξιολόγησης και η εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους εταίρους.
Πρόοδο φιλοδοξούν να πετύχουν οι τραπεζικοί όμιλοι στη μείωση του κόστους, φέρνοντας μπροστά τα προγράμματα εθελούσιας εξόδου που περιλαμβάνουν τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Η υποχρέωση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι να μειώσουν το ανθρώπινο δυναμικό κατά 4.300 άτομα και αναμένεται ότι εντός του πρώτου εξαμήνου θα ανακοινωθούν εθελούσιες έξοδοι για περίπου 2.000 άτομα. Η Τράπεζα Πειραιώς και η Εθνική θα προηγηθούν, σύμφωνα με πληροφορίες, και θα ακολουθήσουν η Alpha Bank και η Eurobank.
Ερωτηματικό παραμένει η επιτυχία τους, καθώς απευθύνονται σε εργαζόμενους σε παραγωγική ακόμη ηλικία και οι συμμετέχοντες θα πρέπει να αποφασίσουν την κατ’ ουσία έξοδό τους από την αγορά εργασίας, χωρίς να έχουν τα σημαντικά οφέλη των προηγούμενων πακέτων.
Τελευταία πραγματικά κερδοφόρος χρήση ήταν το 2008 για τις τράπεζες, ενώ το 2009 τα προ φόρων αποτελέσματα ήταν μόλις 2 εκατ. ευρώ. Την περίοδο 2010-2015 οι τράπεζες κατέγραψαν ζημίες ύψους 68,2 δισ. ευρώ σε επίπεδο τράπεζας και ζημίες ύψους 63,4 δισ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου.
Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης το συντομότερο δυνατό θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση ένα σπιράλ ανάκαμψης, με την έννοια ότι θα απομάκρυνε την αβεβαιότητα και θα έθετε τις βάσεις για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και σταδιακή επάνοδο καταθέσεων, εκτιμούν οι τραπεζίτες. Πιο πρακτική εξέλιξη προς την ίδια κατεύθυνση θα είναι η επαναφορά του waiver και η ένταξη της χώρας σε επόμενο στάδιο, στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, όπως και η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων, δημιουργώντας ένα θετικό σοκ στην οικονομία.
