Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Στις 5 σήμερα το απόγευμα είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσει η «μάχη» με τους επικεφαλής του κουαρτέτου για την 1η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας.
Οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν σε δύο φάσεις, όπως έγινε γνωστό μέσα στο Σαββατοκύριακο από ανώτατα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών.
Η πρώτη φάση -κυρίως διερευνητικού χαρακτήρα- θα διαρκέσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Οι συζητήσεις θα διακοπούν την προσεχή Παρασκευή, οι εκπρόσωποι των δανειστών θα αποχωρήσουν και θα επανέλθουν μερικές ημέρες αργότερα για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Η διακοπή ανακοινώθηκε από τώρα από την ελληνική πλευρά, καθώς θεωρείται δεδομένο ότι τις πρώτες ημέρες θα καταγραφούν οι προτάσεις και οι διαφωνίες των δύο πλευρών.
Δεδομένου ότι δεν αναμένεται να υπάρξει σύγκλιση από την πρώτη φάση, η ανακοίνωση του «διαλείμματος» θεωρήθηκε επιβεβλημένη για να μη δημιουργηθεί κλίμα ευθείας σύγκρουσης κατά την αποχώρηση του κουαρτέτου αργά το απόγευμα της Παρασκευής.
Πέντε είναι τα βασικά μέτωπα αυτής της διαπραγμάτευσης, ο χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης της οποίας δεν είναι ακόμη ορατός.
Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι οι συζητήσεις πρέπει να ολοκληρωθούν το ταχύτερο δυνατό, καθώς οι καθυστερήσεις θα είναι εις βάρος της διαπραγμάτευσης αλλά και της οικονομίας.
«Για δύο μήνες»
Το υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά απέδωσε σε κακή ερμηνεία τα όσα εμφανίστηκε να δηλώνει σε ομιλία του την Παρασκευή ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος περί ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων μετά το τέλος Μαρτίου.
Σε κάθε περίπτωση και από την πλευρά των δανειστών έχει αναφερθεί ότι οι συζητήσεις θα κρατήσουν για τουλάχιστον δύο μήνες.
Τα πέντε μέτωπα είναι τα εξής:
1 Ασφαλιστικό. Αναμένεται να αποδειχθεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πορεία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, καθώς οι δανειστές -και κυρίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- έχουν καταστήσει σαφές στην ελληνική κυβέρνηση ότι διαφωνούν με τις δύο βασικές παραδοχές της μεταρρύθμισης που προτείνει.
Το ΔΝΤ, όπως φέρεται να έχει αναφέρει και η επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ στον ίδιο τον πρωθυπουργό, δεν θεωρεί επαρκείς τις μειώσεις των μελλοντικών συντάξεων και δεν εκτιμά ότι δεν καλύπτεται η μνημονιακή ρήτρα για περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης μέσα από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.
Ουσιαστικά, ζητεί μείωση των υφιστάμενων συντάξεων και λέει «όχι» στη λήψη μέτρων (αύξηση εισφορών) που θα επηρεάσουν την αγορά εργασίας.
Η διατήρηση των σημερινών συντάξεων στο ύψος τους αποτελεί βασική δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης, κάτι που σημαίνει ότι σε αυτή τη διαπραγμάτευση μία από τις δύο πλευρές θα πρέπει να κάνει πίσω.
2 Δημοσιονομικό κενό του 2016. Οπως έχει αναφέρει η «Ν» από την Παρασκευή, οι δανειστές αμφισβητούν την απόδοση μέτρων που έχουν προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2016, συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ.
Μεταξύ αυτών των μέτρων είναι η μείωση της αμυντικής δαπάνης κατά 500 εκατ. ευρώ (σ.σ.: μόνο από αυτό το μέτωπο εκτιμάται ότι θα προκύψει τρύπα τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ), η απόδοση από την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ μέσα στο 2016 αλλά και σειρά άλλων παρεμβάσεων που δεν έχουν ακόμη προχωρήσει, όπως είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια VLTs.
Για να μην υποχρεωθεί να επιβάλει νέα μέτρα, η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να πείσει τους δανειστές ότι η καλύτερη εκτέλεση του προϋπολογισμού μέσα στο 2015 θα εξασφαλίσει το απαραίτητο «μαξιλάρι» ώστε να επιτευχθεί και ο βασικός δημοσιονομικός στόχος του 2016, που ορίζει ότι πρέπει να εμφανιστεί πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ.
Με βάση πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού, ο προϋπολογισμός του 2015 κλείνει με πρωτογενές πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ έναντι στόχου για έλλειμμα 0,25%, ενώ το ΑΕΠ το 2015 θα είναι οριακά αρνητικό σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις του διοικητή της ΤτΕ.
Αυτή η διαφορά στόχου-αποτελέσματος σε επίπεδο πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2015 μεταφράζεται σε μια διαφορά της τάξεως του 1 δισ. ευρώ.
3 Μεσοπρόθεσμο και μέτρα για την επίτευξη πλεονάσματος το 2017 και το 2018. Μέσα στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης είναι η επίτευξη συμφωνίας για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της περιόδου 2016-2019.
Αυτό το πρόγραμμα είναι ένας οδικός χάρτης που θα πρέπει οδηγήσει στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% στο τέλος του 2018.
Εχει συμφωνηθεί από το καλοκαίρι ότι για να ολοκληρωθεί η 1η αξιολόγηση η ελληνική πλευρά θα πρέπει να ανακοινώσει μέτρα 1% του ΑΕΠ ή 1,7 δισ. ευρώ τα οποία θα ληφθούν το 2017 και το 2018.
Μεταξύ αυτών των μέτρων θα είναι η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Δηλαδή, μέσα από τη διαπραγμάτευση για το μεσοπρόθεσμο, ουσιαστικά θα ανοίξει η διαπραγμάτευση και για τη φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία ακόμη κι αν δεν νομοθετηθεί μέσα στην άνοιξη, θα πρέπει να συμφωνηθεί στις λεπτομέρειές της.
Αυτό θα είναι ένα ακόμη μέτωπο για την κυβέρνηση η οποία από τη μια θέλει να μεταφέρει φορολογικά βάρη στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα και από την άλλη να αυξήσει συνολικά τα φορολογικά έσοδα.
4 Κανονισμός για τα «κόκκινα» δάνεια. Η ψήφιση του κανονισμού για τα «κόκκινα» δάνεια μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης από τον τελευταίο κύκλο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές.
Ουσιαστικά, η μάχη θα δοθεί για τα «κόκκινα» δάνεια με ενέχυρο την πρώτη κατοικία και για το αν τα δάνεια αυτά θα μπορούν να μεταβιβαστούν σε ιδιωτικά κεφάλαια ή όχι.
5 Ενεργειακά. Ενα ακόμη από τα μεγάλα μέτωπα θα είναι τα ενεργειακά, με τον ΑΔΜΗΕ να παίζει κεντρικό ρόλο και σε αυτή τη φάση της διαπραγμάτευσης.
Δέσμευση για το χρέος
Τη σημασία τού να τεθεί «το συντομότερο δυνατό» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η ελάφρυνση του χρέους, τονίζει ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν.
«Ο,τι συμφωνήθηκε τον προηγούμενο Ιούλιο συνιστά σε κάθε περίπτωση αναγκαιότητα για την Ελλάδα» αναφέρει ο κ. Σαπέν και επισημαίνει ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι μια δέσμευση που ανέλαβαν οι Ευρωπαίοι εταίροι και που πρέπει να τηρηθεί. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη γενική αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της Ελλάδας» προσθέτει.
Επίσης, εκτιμά ότι όσο πιο σύντομα ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση, τόσο πιο γρήγορα θα αντιμετωπιστεί το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους.
«Αυτό θα είναι το καλύτερο για όλους, τόσο για την Ελλάδα όσο και για ολόκληρη την Ευρωζώνη», εξηγεί.
«Ενα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός»
Ως «φιλόδοξο βήμα προς τα εμπρός» χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού ο επικεφαλής του EWG Τόμας Βίζερ και παράλληλα, σε σχέση με την αξιολόγηση, τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί ακόμα το ακριβές χρονοδιάγραμμά της.
Αναλυτικότερα, ο κ. Βίζερ ανέφερε ότι η πρόταση για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος από τις ελληνικές αρχές είναι «ένα μεγάλο και φιλόδοξο βήμα προς τα εμπρός.
Οι θεσμοί έχουν αρχίσει την αξιολόγησή του και θα αρχίσουν να το συζητούν με τις ελληνικές αρχές σύντομα.
Ο στόχος της μεταρρύθμισης είναι να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και να αποφευχθούν αντικίνητρα για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
Το ασφαλιστικό είναι ένα από τα κύρια στοιχεία της πρώτης αξιολόγησης».
Εξάλλου, για την πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος τονίζει ότι στόχος είναι να ολοκληρωθεί η πρώτη αναθεώρηση του προγράμματος του ΕΜΣ «το συντομότερο δυνατό».
Τέλος, ο κ. Βίζερ επισημαίνει ότι οι αποφάσεις για το χρέος είναι προϋπόθεση για ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ: «Είναι σημαντικό όλοι οι θεσμοί να συμμετάσχουν στο Staff Level Agreement, που θα αποτελέσει την απαραίτητη βάση για την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους.
Στη βάση αυτή οι αποφάσεις για τα μέτρα που σχετίζονται με το χρέος μπορούν να προετοιμαστούν. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν πόσο είναι αλληλένδετα όλα αυτά τα ζητήματα, επίσημες αποφάσεις για όλα αυτά είναι πιθανόν να ληφθούν σχεδόν ταυτόχρονα».
