Το ποσό των 12 δισ. ευρώ «στοίχισε» στο πορτογαλικό δημόσιο η διάσωση των εγχώριων τραπεζών, σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής Deutsche Welle.
Συνολικά, την τελευταία δεκαετία διασώθηκαν τέσσερις τράπεζες, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την BANIF, της οποίας το ύψος της διάσωσης ανήλθε στα 3 δισ. ευρώ. Η τράπεζα είχε χορηγήσει πλήθος δανείων χωρίς να διασφαλίσει εγγυήσεις.
Ο καθηγητής Οικονομικών, Φρανσίσκο Λούσια ,από το Πανεπιστήμιο Λισαβόνας ISEG, εκτιμά ότι η υπόθεση της τράπεζας BANIF μοιάζει με πολλές άλλες πορτογαλικών τραπεζών: «Όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες - και οι πορτογαλικές - ήταν πριν την κρίση επιπόλαιες και υιοθέτησαν κερδοσκοπική τακτική» τονίζει.
Παράνομες δραστηριότητες, επικίνδυνες σχέσεις
Παρά το γεγονός ότι πολλά πήγαιναν στραβά στις εν λόγω τράπεζες, δεν υπήρχε κανένας έλεγχος. Η Τράπεζα της Πορτογαλίας απέτυχε, εκτιμά ο πορτογάλος καθηγητής και αναφέρει το παράδειγμα της τράπεζας BPN, η οποία βρέθηκε αναμεμειγμένη σε υποθέσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος και φορολογικής απάτης. Η χρεοκοπία της το 2008 στοίχισε τσο πορτογαλικό δημόσιο περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα ο καθηγητής Λούσια επικρίνει τις υπερβολικά στενές σχέσεις πολιτικής και οικονομίας, που έχουν παράδοση στην Πορτογαλία: «Οι τραπεζίτες περνούν στην πολιτική και οι πολιτικοί στις τράπεζες, χωρίς να κάνει κάτι κανείς για αυτό». Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν ενδείξεις, η Τράπεζα της Πορτογαλίας δεν έλαβε στην ουσία κανένα μέτρο και έτσι το πορτογαλικό δημόσιο επωμίστηκε το 2014 το κόστος για τη διάσωση της Espirito Santο καταβάλλοντας περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ.
Αδύναμη ή αδιάφορη εποπτική αρχή;
Η εποπτική αρχή, δηλαδή η Τράπεζα της Πορτογαλίας, αποτελεί μέρος του προβλήματος, λέει ο πορτογάλος καθηγητής, μιας και δίνει υπερβολικά μεγάλες ελευθερίες στις τράπεζες. Πρόκειται για ένα πρόβλημα νοοτροπίας, προσθέτει ο Φρανσίσκο Λούσια: «Η Τράπεζα της Πορτογαλίας θα μπορούσε, αν ήθελε, να αντικαταστήσει την ηγεσία μιας ιδιωτικής τράπεζας. Προφανώς όμως δεν το επεδίωξε ποτέ».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι τραπεζίτες που θεωρούν ότι οι τράπεζες θα έπρεπε να διαθέτουν ανεξάρτητο επενδυτικό τμήμα. Όμως ούτε οι τράπεζες ούτε οι πολιτικοί της χώρας έχουν συμφέρον από μια τέτοια απόφαση. Καλές σχέσεις σημαίνουν επωφελή… συνεργασία και για τις δύο πλευρές. Παράδειγμα η τράπεζα BPN, η οποία πούλησε στον μετέπειτα πρόεδρο της χώρας Καβάκο Σίλβα σε καλή τιμή προνομιούχες μετοχές, την εποχή που δεν κατείχε πολιτικό αξίωμα. Λίγο αργότερο ο Πορτογάλος πολιτικός πούλησε τις μετοχές με σημαντικό κέρδος.
Ας σημειωθεί ότι τίμημα που πληρώνει ακόμα και σήμερα το πορτογαλικό δημόσιο για τη διάσωση των τραπεζών δεν αποκλείεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον, μιας και το κράτος έχει αναλάβει εγγυήσεις για τις προβληματικές τράπεζες, που ξεπερνούν τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ.
Πηγή: Deutsche Welle
