Από την έντυπη έκδοση
Των Γιάννη Κανουπάκη και Σοφίας Εμμανουήλ
Με δύο ταχύτητες κινήθηκε το λιανεμπόριο τον Δεκέμβριο, με τους μικρότερους παίκτες να κλείνουν το 2015 με ταμείο στο «μείον» και πτώση τζίρου από 10% έως 40%, συσσωρεύοντας νέες απώλειες στους ισολογισμούς τους και τις μεγάλες αλυσίδες να γράφουν κέρδη, με ικανοποιητικά έσοδα που τον τελευταίο μήνα της χρονιάς ενισχύθηκαν - σε κάποιες περιπτώσεις και με διψήφιο ρυθμό.
Η αγορά είχε σύμμαχο τον καιρό, με εξαίρεση τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που προκάλεσε κοσμοσυρροή στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους της επικράτειας και κυρίως της Αθήνας, ειδικά μετά τις 18 Δεκεμβρίου, περίοδος που κλιμακώθηκε η εορταστική εμπορική κίνηση λόγω της καταβολής του Δώρου των Χριστουγέννων. Σαφώς οι καταναλωτές ήταν συγκρατημένοι στις δαπάνες τους εξαιτίας των υψηλών φορολογικών βαρών που καλούνται να καλύψουν στο τέλος της χρονιάς, ωστόσο το εορταστικό τραπέζι και τα παραδοσιακά δώρα, κυρίως για τα παιδιά, αποτελούν προτεραιότητα. Ετσι εξηγείται το αδιαχώρητο που επικράτησε τις τελευταίες ημέρες του 2015 στα παιχνιδάδικα.
Πάντως, ενώ επιχειρηματίες μεγάλων δικτύων μιλώντας στη «N» δηλώνουν ικανοποιημένοι από την εμπορική κίνηση των ημερών, συνδικαλιστικοί φορείς και έμποροι μικρών ανώνυμων καταστημάτων παρουσιάζονται δυσαρεστημένοι.
Ενίσχυση μεριδίων
Ενδεικτικά σημειώνεται ότι η ΑΒ Βασιλόπουλος εμφάνισε καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με τα περσινά Χριστούγεννα, όπως εκτιμούν στελέχη της αλυσίδας σούπερ μάρκετ, ενώ ιδιαίτερα ικανοποιημένη εμφανίζεται η διοίκηση της αλυσίδας Μουστάκας, που βλέπει τις πωλήσεις της να αυξάνονται με ρυθμό που πλησιάζει το 10%, αποδίδοντας τις θετικές τάσεις στην εστίασή της σε πιστοποιημένα, επιλεγμένα προϊόντα, που ευνοούν την ενίσχυση των μεριδίων της. Ικανοποίηση επικρατεί στα επιτελεία και άλλων παιχνιδάδικων, αν και οι περισσότεροι επιχειρηματίες κάνουν την αποτίμηση μετά το πρώτο δεκαήμερο της νέας χρονιάς, με τη λήξη της σεζόν.
Σχετική ικανοποίηση εκφράζουν και οι επιχειρηματίες από τα μεγάλα δίκτυα της εστίασης, καθώς ο καλός καιρός βοήθησε να γεμίσουν τραπεζοκαθίσματα σε πλατείες, πλακόστρωτα και δρόμους πλησίον εμπορικών αγορών. Κάποιοι μάλιστα μας είπαν ότι οι νέες ταινίες που βγήκαν στις αίθουσες (και «σπάνε ταμεία») όπως το Star Wars και η νέα ταινία του Παπακαλιάτη (Ενας άλλος κόσμος) ευνόησαν τις επιχειρήσεις εστίασης που λειτουργούν σε πολυχώρους.
Αυξημένη όμως ήταν και η κίνηση σε καφέ και άλλους χώρους εστίασης σε malls και εμπορικές οδούς. Ενδεικτικά, η διοίκηση της αλυσίδας Palmie bistro -οι πωλήσεις της οποίας τον Δεκέμβριο κυμάνθηκαν 2%-2,5% υψηλότερα από το αντίστοιχο διάστημα της προηγούμενης χρονιάς- σχολιάζει ότι ο κόσμος είναι φοβισμένος από τη χιονοστιβάδα των οικονομικών βαρών, ενώ οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να γράφουν σημαντικές απώλειες, αν λάβουμε υπ’ όψιν την εξέλιξη των εσόδων τους κατά την τελευταία πενταετία.
Οι μικρομεσαίοι
Η τελευταία τετραετία ήταν η χειρότερη, με τις σωρευτικές απώλειες του λιανικού εμπορίου να ανέρχονται περί το 40% τη διετία 2012-2013, σύμφωνα με φορείς της αγοράς. Οι εκτιμήσεις θέλουν τον Δεκέμβριο να έκλεισε πτωτικά, ενώ οι επιχειρηματίες στρέφουν τώρα το ενδιαφέρον τους στις χειμερινές εκπτώσεις που ξεκινούν στις 11 Ιανουαρίου, εμπεριέχοντας και μια Κυριακή με ανοιχτά καταστήματα (17 Ιανουαρίου). Ηδη από χθες στα mall και κυρίως σε πολυεθνικές εταιρείες-αλυσίδες έχουν αρχίσει οι προσφορές για να προετοιμάσουν το κοινό και να καλύψουν τα όποια νέα κενά άφησε η εορταστική περίοδος.
Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα των αναλυτών του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ, η αγορά παρουσίασε λίγο πριν εκπνεύσει το 2015 την εξής εικόνα:
- Μεγάλοι χαμένοι ήταν οι μμε του κλάδου ένδυσης-υπόδησης, ενώ κινήθηκαν περισσότερο τα δώρα εποχής, τα ηλεκτρονικά προσιτής τιμής, τα βιβλία και, σταθερά, τα παιχνίδια και τα τρόφιμα.
- Οι εκταμιεύσεις των καταναλωτών ήταν κατά 20% χαμηλότερες σε σχέση με προηγούμενα έτη και πάντως πολύ πιο χαμηλές για γιορτινά δώρα από τους καταναλωτές άλλων ευρωπαϊκών αγορών.
- Στις περισσότερες τοπικές αγορές υπήρξε κάμψη των πωλήσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- Η μέση μείωση στις μεγάλες πόλεις κυμάνθηκε μεταξύ 6% και 8%, ενώ στις περιφερειακές αγορές άγγιξε και το 10% σε σύγκριση με το 2014.
- Το 70% της συνολικής εμπορικής κίνησης των εορταστικών αγορών πραγματοποιήθηκε πριν από τα Χριστούγεννα, και το υπόλοιπο 30% μετά από αυτά έως την Πρωτοχρονιά.
- Το peak της εμπορικής δραστηριότητας ήταν δύο ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα κατά την άποψη του 50% των εμπόρων, ενώ ένα 30% θεωρεί πως πιο αποτελεσματική ήταν η παραμονή.
- Η Κυριακή της 14ης Δεκεμβρίου δεν είχε κίνηση και ήταν περισσότερο ημέρα πρώτης ανίχνευσης εκ μέρους των καταναλωτών, οι οποίοι είχαν μεγαλύτερες «σκοτούρες» στο μυαλό τους (τέλη κυκλοφορίας, ΚΤΕΟ, ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος κ.λπ.).
Στο κέντρο της Αθήνας
Η κίνηση στο κέντρο της πρωτεύουσας είχε δύο χαρακτηριστικά: στον «ισχυρό» άξονα Κολωνάκι, Ερμού, Θησείο, Μοναστηράκι, οι καλά οργανωμένες εμπορικές επιχειρήσεις, εγχώριες ή πολυεθνικές, είδαν διψήφια αύξηση του τζίρου τους, ενώ πολλές άλλες, λόγω της έλλειψης ρευστότητας και ως εκ τούτου της αδυναμίας να έχουν έγκαιρα καλό εμπόρευμα έχασαν την αγορά, γνώρισαν μεγάλες απώλειες, έως και πάνω από 40%.
Σύμφωνα με παράγοντες του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, ο καλός καιρός μπορεί να ήταν σύμμαχος κυρίως των επιχειρηματιών της εστίασης μέχρι και τα Χριστούγεννα, ωστόσο, εκτός από τα κατά παράδοση -στα νεότερα χρόνια- δυνατά σημεία του κέντρου, στην περιοχή πέριξ της Ομόνοιας και στην Κάνιγγος (Ακαδημίας, Πατησίων, Σταδίου, Πανεπιστημίου κ.λπ.) η κατάσταση περιγράφεται ως δραματική. Μηδενική κίνηση σημειώθηκε και σε περιφερειακές αγορές: Παγκράτι, Γκύζη, Αμπελόκηποι, Πατήσια κ.α. Πολλές επιχειρήσεις σε αυτές τις περιοχές δεν άνοιξαν καν την πρώτη Κυριακή.
«Μεθεόρτια» κεφαλαιακών περιορισμών
Τα capital controls, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, παραμένουν το σημαντικότερο πρόβλημα και στην άνετη κίνηση αγαθών, λόγω των δυσκολότερων εισαγωγών, της αποφυγής εκ μέρους των εμπόρων να στοκάρουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων, να προμηθεύονται ανταλλακτικά κ.λπ.
Αυτό που θα ήθελε ο κάθε καταναλωτής μπορεί να μην είναι άμεσα διαθέσιμο, οπότε συμβιβάζεται με κάτι άλλο, συχνά, όχι της απόλυτης προτίμησής του.
Αρνητικές συνέπειες
Το γεγονός εκτιμάται πως θα έχει περαιτέρω αρνητικές συνέπειες στην κίνηση της αγοράς, κυρίως ως προς την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, οι οποίοι θα αγοράζουν με δυσκολία ένα προϊόν το οποίο δεν θα έχει την υποστήριξη που θα απαιτούνταν σε ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν.
«Ο πελάτης θα έχει πάντα δίκιο, αλλά δεν θα το βρίσκει εύκολα» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά παράγοντας της αγοράς. Για παράδειγμα, αγοράζει κάποιος ένα ακριβό ρολόι και στη συνέχεια αναζητά το ειδικό λουράκι του, που είναι πατενταρισμένο για το συγκεκριμένο προϊόν.
Αυτό δεν θα υπάρχει σε στοκ, θα γίνεται παραγγελία, η οποία θα έχει μακρύ χρόνο εκτέλεσης και υψηλότερο κόστος γιατί θα είναι εξατομικευμένη, δεδομένου ότι οι έμποροι δεν έχουν πια την πολυτέλεια να αποθεματοποιούν.
Το ίδιο ισχύει και στα ρούχα, τα υποδήματα και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων, μέσης και υψηλής τιμής, τα οποία δεν διατίθενται πλέον στις ποσότητες που διατίθονταν παλαιότερα, άρα οι επιλογές των αγοραστών είναι περιορισμένες, ομοίως δε και οι αλλαγές σε είδη, μεγέθη, χρώματα κ.ά.
Ενα ακόμη προβληματικό στοιχείο στην ελληνική αγορά είναι το γεγονός ότι πολλές αντιπροσωπείες είτε έχουν αλλάξει χέρια είτε υπολειτουργούν είτε έχουν βάλει λουκέτο...
