του Ole Hansen
Τα εμπορεύματα συνέχισαν την πτώση τους καθ' όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, με τις πρώτες ύλες που εξαρτώνται από την ενέργεια και τα βιομηχανικά μέταλλα να αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κύμα πωλήσεων. Η υπερπροσφορά στην αγορά πετρελαίου παραμένει λόγος ανησυχίας, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα σχετικά με τη στιγμή που θα ξεκινήσει ουσιαστικά η διαδικασία προσαρμογής.
Αν και το πετρέλαιο μπορεί να λάβει κάποια ανακούφιση από το γεγονός ότι η ζήτηση για αυτό αυξάνεται, δεν ισχύει το ίδιο για τα βιομηχανικά μέταλλα. Ο κλάδος αυτός αντιμετωπίζει προβλήματα από τον συνδυασμό της υπερπροσφοράς και της επιβράδυνσης της ζήτησης, ιδίως στην Κίνα όπου η διαδικασία απομάκρυνσης από μια οικονομία που βασίζεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές προς ένα καταναλωτικό οικονομικό μοντέλο έχει επιβαρύνει ιδιαίτερα τα εμπορεύματα πρώτων υλών, όπως τον χαλκό, το ατσάλι και το σιδηρομετάλλευμα.
Αυτή η τεράστια στροφή στο μοντέλο ζήτησης στη χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση εμπορευμάτων στον κόσμο, συνέβαλε ώστε την περασμένη εβδομάδα ο δείκτης Baltic Dry (BDI) να καταγράψει ιστορικό χαμηλό, ενώ ταυτόχρονα οι απώλειες 12μήνου ξεπέρασαν το 60%. Ο δείκτης, ο οποίος αντιμετωπίζεται από πολλούς ως δείκτης αναφοράς για την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, παρακολουθεί τη δραστηριότητα σε 23 θαλάσσιες οδούς και σε διαφορετικούς τύπους πλοίων που μεταφέρουν μεγάλη ποικιλία εμπορευμάτων, όπως άνθρακα, σιδηρομετάλλευμα και σιτηρά.
Παρ' όλα αυτά, το τεράστιο άλμα του ψευδαργύρου την Παρασκευή, το οποίο βοήθησε τον κλάδο να κλείσει την εβδομάδα μακριά από το χαμηλό των 6,5 ετών που είχε σημειωθεί νωρίτερα την προηγούμενη εβδομάδα, θα μπορούσε να αποτελεί την πρώτη ένδειξη κόπωσης στο φαινόμενο των μαζικών πωλήσεων.
Αντιθέτως, αυτό που συνεχίζει να αυξάνεται είναι η απειλή των καιρικών συνθηκών εξαιτίας του φαινομένου El Niño. Την προηγούμενη εβδομάδα, η μετεωρολογική υπηρεσία NOAA των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι ο βασικός δείκτης υπολογισμού της ισχύος του El Niño έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Η υπηρεσία πρόσθεσε ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο, γνωστό για τις ακραίες ξηρασίες, καταιγίδες και πλημμύρες που προκαλεί, ενδέχεται να αποτελέσει το ισχυρότερο που έχει σημειωθεί ποτέ. Εάν η πρόβλεψη επιβεβαιωθεί, θα επηρεάσει θετικά τις τιμές εμπορευμάτων όπως το φοινικέλαιο, το βαμβάκι, ο καφές και η ζάχαρη.
Τα μαλακά εμπορεύματα (soft commodities) αποτελούν τον μοναδικό κλάδο που συνεχίζει να προσελκύει αγοραστές. Αν και η ζάχαρη δείχνει να σταθεροποιείται μετά το ισχυρό ράλι του προηγούμενου μήνα, ο καφές Arabica κατέγραψε άλμα ανόδου. Το ράλι πυροδοτήθηκε από τις εξελίξεις στη Βραζιλία, όπου οι συνθήκες ξηρασίας μείωσαν την παραγωγή της τοπικής ποικιλίας καφέ Robusta και δημιούργησαν ανησυχία για τη σοδειά του 2016. Την ίδια στιγμή, οι έντονες βροχοπτώσεις και καταιγίδες σε περιοχές παραγωγής καφέ της Βραζιλίας απειλούν να καταστρέψουν τον φρέσκο καρπό και το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ισχύ του BRL, ενίσχυσε περαιτέρω τον καφέ Arabica.
Ο χρυσός κατέγραψε νέο χαμηλό 5ετίας, ενώ το ασήμι φλερτάρει με τη βασική στήριξη στα 14 USD. Ωστόσο, μετά από 4 εβδομάδες σχεδόν ασταμάτητων πωλήσεων, και στις δύο αγορές έχει διαμορφωθεί καθεστώς υπερπώλησης, γεγονός που, σε συνδυασμό με τη συνειδητοποίηση ότι το ενδεχόμενο αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων τον Δεκέμβριο έχει πλήρως αποτιμηθεί, βοήθησε στη σταθεροποίηση της τιμής των δύο πολύτιμων μετάλλων.
Κατά τις πρόσφατες εβδομάδες, το ασήμι σημείωσε επίσης ένα ρεκόρ άνευ προηγουμένου, παραμένοντας πτωτικό επί 15 συνεχόμενες ημέρες. Από το 1991, αν όχι παλαιότερα, το ασήμι κατέγραψε πτωτική πορεία επί 10 συνεχόμενες ημέρες μία μοναδική φορά, και αυτό συνέβη στις αρχές της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008.
Χρυσά δεσμά λόγω ισχυρού δολαρίου
Η πρόβλεψη μιας αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ και της λήψης περαιτέρω μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης στην Ευρώπη τον προσεχή Δεκέμβριο λογικά θα ενισχύσει τα κέρδη του δολαρίου. Όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα, το ισχυροποιημένο δολάριο θέτει περιορισμούς στον χρυσό, ενώ οι περίοδοι αδυναμίας του χρυσού ταυτίζονται με τις περιόδους ανόδου του δολαρίου.
Συνεπώς, πολλά εξαρτώνται από τη στάση των επενδυτών απέναντι στο USD, στον απόηχο της σχεδόν βέβαιης επικείμενης αύξησης των επιτοκίων, στις 16 Δεκεμβρίου. Η ταχύτητα των επόμενων, περαιτέρω αυξήσεων στα επιτόκια θα επηρεάσει σημαντικά τον βαθμό ελκυστικότητας του δολαρίου, καθώς και το εύρος των προβλημάτων που θα προκαλέσει αυτό στα πολύτιμα μέταλλα.
Δεδομένου ότι υπολείπονται λιγότερο από 4 εβδομάδες έως τη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοιχτής Αγοράς (FOMC), διαβλέπουμε περιορισμένη προοπτική ανόδου των πολύτιμων μετάλλων στο μεσοδιάστημα. Η αγορά θα επηρεαστεί έντονα από τις βασικές ειδήσεις, και τυχόν σημαντικά γεωπολιτικά γεγονότα θα έχουν κυρίως αρνητική επίδραση στον χρυσό, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη έμφαση που δίνεται στην αύξηση των επιτοκίων.
Η βραχυπρόθεσμη προοπτική ανόδου στον χρυσό μοιάζει να περιορίζεται στα 1.110 USD/ουγγιά, ενώ το χαμηλό του 2010 στα 1.045 USD/ουγγιά θα παρέχει το πρώτο αξιόλογο επίπεδο στήριξης κατά την κάθοδο.
Το πλεόνασμα παροχής εξακολουθεί να ταλανίζει το πετρέλαιο Το αργό πετρέλαιο, τόσο το WTI όσο και το Brent, επέστρεψε στα χαμηλά του έτους, καθώς η μεγάλη έμφαση στις τρέχουσες συνθήκες υπερπροσφοράς συνέχισε να ασκεί πιέσεις στην αγορά. Τα αποθέματα των ΗΠΑ αυξήθηκαν για όγδοη εβδομάδα, διατηρώντας το συνολικό νούμερο σε επίπεδα άνω των 100 εκατ. βαρελιών πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας.
Η τιμή στο ημερήσιο καλάθι των παραδόσεων αργού πετρελαίου από τις χώρες του ΟΠΕΚ υποχώρησαν κάτω από τα 40 USD/βαρέλι για πρώτη φορά από το 2009, και με τις τιμές να πλησιάζουν το χαμηλό της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η σπουδαιότητα της συνεδρίασης του ΟΠΕΚ στις 4 Δεκεμβρίου θα ενισχυθεί. Η πίεση προς τη Σαουδική Αραβία, τον αρχιτέκτονα της τρέχουσας στρατηγικής που υπαγορεύει την προτίμηση του μεριδίου αγοράς έναντι της τιμής, θα συνεχίσει να αυξάνεται, καθώς οι οικονομικές προοπτικές των μελών του καρτέλ διαρκώς επιδεινώνονται.
Η απουσία ενδείξεων για περικοπή της παραγωγής, ειδικά από τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ, θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ιδιαίτερης νευρικότητας ενόψει του α' τριμήνου του 2016. Κατά τη διάρκεια αυτού του τριμήνου, το οποίο για εποχικούς λόγους τείνει να χαρακτηρίζεται από αύξηση των αποθεμάτων, η αγορά θα υποχρεωθεί να αντιμετωπίσει επίσης την αυξημένη τροφοδοσία από το Ιράν, καθώς και το ενδεχόμενο ενός ισχυρότερου δολαρίου στον απόηχο της πιθανολογούμενης αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ.
Η εποχική αύξηση των αμερικανικών αποθεμάτων αργού πετρελαίου που σημειώνεται κάθε α' τρίμηνο ενδέχεται να ασκήσει περαιτέρω καθοδικές πιέσεις στην τιμή, εκτός και αν προκύψουν σημαντικές περικοπές παραγωγής.
Παρά το γεγονός ότι η βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη για το πετρέλαιο εξακολουθεί να θέτει προκλήσεις, επιμένουμε στην άποψη ότι το τρέχον επίπεδο τιμής είναι επαρκώς χαμηλό ώστε να προκαλέσει τελικά επιπλέον μείωση της παραγωγής από τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ, και ιδίως από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ. Μόνο τότε ο ΟΠΕΚ θα μπορέσει να ανακοινώσει με τη σειρά του περικοπές παραγωγής, οι οποίες θα συμβάλουν περαιτέρω στην εξισορρόπηση, αρχικά, και τελικά στην άνοδο της τιμής κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016.
Οι εβδομαδιαίες εκθέσεις αποθεμάτων τις επόμενες δύο Τετάρτες παραμένουν οι καταλυτικοί παράγοντες για την πορεία της αγοράς, ενόψει της συνεδρίασης του ΟΠΕΚ στις 4 Δεκεμβρίου.
Το αργό πετρέλαιο WTI παράδοσης Ιανουαρίου απέχει λιγότερο από ένα δολάριο από το να διπλασιάσει τις μαζικές πωλήσεις του Οκτωβρίου και το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη στήριξη στα 40 USD, λογικά θα προσφέρει κάποια τεχνική στήριξη.
