Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Το Eurοgroup της Δευτέρας δεν θα είναι παρά μόνο η... αρχή. Μπορεί η διαπραγμάτευση για την εκταμίευση των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ να εξελίσσεται σε θρίλερ μετά την αδυναμία εξεύρεσης ισοδύναμων για τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση και συμβιβαστικής λύσης για τους πλειστηριασμούς της κύριας κατοικίας, η συνέχεια όμως -ακόμη και στο θετικό σενάριο που όλα θα πάνε κατ’ ευχήν στις Βρυξέλλες- θα είναι ακόμη πιο δύσκολη.
Με το που θα κλείσει η λίστα με τα 48 προαπαιτούμενα και θα εκταμιευτούν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών -καταφθάνουν στην Αθήνα πιθανότατα την Τρίτη- θα πρέπει να συμφωνήσουν με την ελληνική πλευρά στη 2η λίστα των προαπαιτούμενων, τα οποία θα πρέπει και αυτά να εκπληρωθούν μέσα στον μήνα.
Οι βασικότερες εκκρεμότητες του Νοεμβρίου
- Σύνταξη και κατάθεση κρατικού προϋπολογισμού για το 2016
- Λήψη της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ
- Λήψη των10 δισ. γιατηνανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών
- Σύνταξη του μεσοπρόθεσμου για την περίοδο 2016-2019
- Καθορισμός μέτρων εκπλήρωσης δημοσιονομικών στόχων 3ετίας
- Αύξηση φορολογίας των αγροτών
- Κατάθεση του ασφαλιστικού
- Καθορισμός πλαισίου νομιμοποίησης αδήλωτου χρήματος
- Λήψη μέτρων για τα ληξιπρόθεσμα χρέη των μεγάλων οφειλετών
Το... μενού του Νοεμβρίου περιλαμβάνει επίσης την κατάθεση του ασφαλιστικού, τη σύνταξη του κρατικού προϋπολογισμού για το 2016, αλλά και του μεσοπρόθεσμου για την περίοδο 2016-2019, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει και τα μέτρα για την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων της 3ετίας.
Για να εκπληρωθούν όλα αυτά και να ανοίξει ο δρόμος για την ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης, η κυβέρνηση θα... κουραστεί να δημοσιεύει νομοθετικές διατάξεις και υπουργικές αποφάσεις στο ΦΕΚ.
Η επιτυχής ολοκλήρωση όλων των προαπαιτούμενων αποτελεί μονόδρομο, καθώς -και σ’ αυτό ήταν κατηγορηματικός ο επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί- μόνο έτσι θα αποδεσμευτούν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ που, μαζί με τα χρήματα που θα συνεισφέρουν οι ιδιώτες επενδυτές, θα αξιοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Μονόδρομο αποτελεί και για έναν ακόμη λόγο: Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης (ήτοι η εκπλήρωση και της 2ης λίστας των προαπαιτούμενων) ανοίγει τη συζήτηση -και μάλιστα μέσα στο 2015- και για την αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους.
Η τροπή που πήρε τις τελευταίες ημέρες η διαπραγμάτευση για τα ισοδύναμα του ΦΠΑ στην εκπαίδευση, αλλά και για την προστασία της κύριας κατοικίας, δείχνει ότι οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα είναι εξαιρετικά δύσκολες για την κυβέρνηση.
Οι δυσκολίες εξεύρεσης «ισοδύναμων» ή άλλων μέτρων θα γίνουν ακόμη μεγαλύτερες, καθώς και τα ποσά θα είναι μεγαλύτερα και οι κοινωνικές ομάδες κατά των οποίων θα κληθεί να στραφεί η κυβέρνηση «υπερφορτωμένες» από βάρη.
Μόνο από το νέο φορολογικό πρέπει να εξευρεθούν πόροι που να αντιστοιχούν κοντά στο 1% του ΑΕΠ, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 1,7 δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ και το ασφαλιστικό «απαιτεί» περικοπές ή πρόσθετα έσοδα τουλάχιστον 1,1 δισ. ευρώ προκειμένου από τη μία να καλυφθούν τα ελλείμματα και από την άλλη να μην τεθεί σε εφαρμογή η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.
Οι διαφωνίες με τους δανειστές και όσον αφορά το επόμενο στάδιο των διαπραγματεύσεων, έχουν ήδη αρχίσει να προκύπτουν. Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων για τους στόχους του μεσοπρόθεσμου (σ.σ.: προβλέψεις για την ανάπτυξη, περιεχόμενο του βασικού σεναρίου, δηλαδή του δημοσιονομικού αποτελέσματος που μπορεί να προκύψει χωρίς λήψη πρόσθετων μέτρων), με αποτέλεσμα η κατάθεση του 4ετούς σχεδίου (το οποίο θα περιέχει διαφοροποιημένες εκτιμήσεις ακόμη και για το 2016 συγκριτικά με αυτές που ενσωματώθηκαν στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που κατατέθηκε στις αρχές Οκτωβρίου στη Βουλή) να μετατίθεται χρονικά προς το τέλος του μήνα.
Τα 35 προαπαιτούμενα
Αν όλα πάνε βάσει προγράμματος και τη Δευτέρα αποδεσμευτεί το ποσό των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ, το αμέσως επόμενο βήμα θα είναι να «κλειδώσει» το περιεχόμενο της 2ης λίστας με τα προαπαιτούμενα, η εφαρμογή των οποίων ξεκλειδώνει με τη σειρά της τη 2η υποδόση του ενός δισεκατομμυρίου.
Τι αναμένεται να περιλαμβάνει η 2η λίστα;
1 Καταθέσεις εξωτερικού: Κατάρτιση συνολικού σχεδίου για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, με βάση την αποτελεσματική διυπηρεσιακή συνεργασία, το οποίο θα περιλαμβάνει: Τον εντοπισμό των μη δηλωμένων καταθέσεων μέσω ελέγχων των τραπεζικών συναλλαγών σε τραπεζικά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τη θέσπιση προγράμματος εθελοντικής γνωστοποίησης με κατάλληλες κυρώσεις, κατάλληλα κίνητρα και διαδικασίες επαλήθευσης, σύμφωνα με τη διεθνή βέλτιστη πρακτική και χωρίς καμία αμνηστευτική διάταξη. Αίτημα προς τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για την παροχή δεδομένων περί ιδιοκτησίας και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων από Ελληνες πολίτες, καθώς και τον τρόπο χρησιμοποίησης των δεδομένων αυτών.
2 Περιουσιολόγιο: Την καθιέρωση περιουσιολογίου και τη βελτίωση της παρακολούθησης.
3 Λαθρεμπόριο καυσίμων: Θέσπιση μέτρων για τον εντοπισμό δεξαμενών αποθήκευσης (σταθερών ή κινητών), για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων.
4 Βάση δεδομένων για ενδοομιλικές συναλλαγές: Δημιουργία βάσης δεδομένων για την παρακολούθηση των ισολογισμών μητρικών και θυγατρικών επιχειρήσεων για τη βελτίωση των κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου για τις ενδοομιλικές συναλλαγές.
5 Παραγραφή υποθέσεων: Θέσπιση μέτρων για την ιεράρχηση των φορολογικών ελέγχων με βάση την ανάλυση κινδύνου και όχι, όπως συμβαίνει σήμερα, την αρχαιότητα (δηλ. το έτος παραγραφής).
6 Ανασφάλιστα οχήματα: Λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την έγκαιρη είσπραξη των προστίμων για ανασφάλιστα οχήματα.
7 ΚΤΕΟ: Λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την έγκαιρη είσπραξη των προστίμων για τη μη πραγματοποίηση υποχρεωτικών τεχνικών ελέγχων οχημάτων (ΚΤΕΟ).
8 Συχνότητες: Λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την έγκαιρη είσπραξη των εισφορών για τη χρήση συχνοτήτων χωρίς άδεια.
9 Προκαταβολές φορολογικών διαφορών: Επιβολή, εφόσον είναι νομίμως δυνατόν, της προκαταβολικής είσπραξης σε περιπτώσεις φορολογικών διαφορών.
10 Φορολογία εισοδήματος: Μεταρρύθμιση του κώδικα φορολογίας εισοδήματος με αλλαγές στην κλίμακα και το αφορολόγητο.
11 Φορολογία αγροτών: Σταδιακή κατάργηση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών στο πλαίσιο του κώδικα φορολογίας εισοδήματος, με ποσοστά που ορίζονται στο 20% για το φορολογικό έτος 2016 και στο 26% για το φορολογικό έτος 2017.
12 Τυχερά παιχνίδια: Επέκταση της φορολόγησης των μικτών εσόδων από τυχερά παιχνίδια (GGR), ύψους 30%, στα παιχνίδια VTL που αναμένεται ότι θα εγκατασταθούν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και το 2016.
13 Ενοίκια: Αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί του ετήσιου εισοδήματος από ενοίκια, για εισοδήματα κάτω των 12.000 ευρώ στο 15% (από 11%) και για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ στο 35% (από 33%).
14 Ναυτιλία: Σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου.
15 Επίδομα θέρμανσης: Καλύτερη στόχευση της επιλεξιμότητας ώστε να μειωθούν κατά το ήμισυ οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016.
16 Επιστροφές φόρου: Απλοποίηση του χρονοδιαγράμματος σχετικά με την πίστωση φόρου για τη φορολογία εισοδήματος.
17 Εισφορά αλληλεγγύης: Αναμόρφωση και ενσωμάτωση στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος της εισφοράς αλληλεγγύης επί του εισοδήματος, από το 2016, ώστε να επιτυγχάνεται με αποτελεσματικότερο τρόπο η προοδευτικότητα του συστήματος φορολογίας εισοδήματος.
18 Φοροαπαλλαγές: Εντοπισμός όλων των κινήτρων που αφορούν τη φορολόγηση εισοδήματος των επιχειρήσεων και ενσωμάτωση των εξαιρέσεων από τη φορολόγηση στον ΚΦΕ, καταργώντας εκείνες που κρίνονται αναποτελεσματικές ή άδικες.
19 Μέτρα αναγκαστικής είσπραξης: Επανεξέταση και μεταρρύθμιση του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών της φορολογικής διοίκησης για την αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων σε δημόσιους πλειστηριασμούς.
20 Ελεγχοι στην έδρα: Εξασφάλιση της επαρκούς πρόσβασης της φορολογικής διοίκησης στις εγκαταστάσεις των φορολογουμένων για τη διεξαγωγή ελέγχων εγκαίρως και για σκοπούς επιβολής του νόμου.
21 Συλλογικές επενδύσεις: Επανεξέταση του πλαισίου φορολογίας κεφαλαίου και επεξεργασία του φορολογικού πλαισίου για τους φορείς συλλογικών επενδύσεων και τους συμμετέχοντες σε αυτούς, σύμφωνα με τον ΚΦΕ και τις βέλτιστες πρακτικές στην Ε.Ε.
22 Παρακράτηση φόρου τεχνικών υπηρεσιών: Επανεξέταση της παρακράτησης φόρου επί των τεχνικών υπηρεσιών.
23 Τεκμήρια: Επανεξέταση της λειτουργίας της εναλλακτικής ελάχιστης φορολογίας (συμπεριλαμβανομένης της διόρθωσης τυχόν υπαναχωρήσεων).
24 Φοροαποφυγή: Εκμηδενισμός των δυνατοτήτων αποφυγής της φορολογίας εισοδήματος. Μέτρα για φορολογική συμμόρφωση. Εγκριση από την κυβέρνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης.
25 Πλαστικό χρήμα: Επεξεργασία από την κυβέρνηση, με την Τράπεζα της Ελλάδας και τον ιδιωτικό τομέα, κοστολογημένου σχεδίου για την προώθηση και τη διευκόλυνση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών και τη μείωση της χρήσης μετρητών, με την εφαρμογή να αρχίζει από τον Μάρτιο του 2016.
26 Μαύρες λίστες: Δημοσιοποίηση από την κυβέρνηση του καταλόγου οφειλετών για οφειλές από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που εκκρεμούν για περισσότερο από τρεις μήνες.
27 Φορολογικό πιστοποιητικό: Μείωση -λαμβάνοντας υπόψη την τεχνική βοήθεια- των περιορισμών στη διεξαγωγή ελέγχων των φορολογικών δηλώσεων, με την επιφύλαξη του συστήματος εξωτερικού φορολογικού πιστοποιητικού.
28 Διαγραφή ληξιπρόθεσμων οφειλών: Βελτίωση των κανόνων περί διαγραφής μη εισπράξιμων φόρων.
29 Ελεγκτές: Αφαίρεση της προσωπικής αστικής ευθύνης των φορολογικών υπαλλήλων για τη λήψη μέτρων είσπραξης παλαιών οφειλών.
30 Εθνική στρατηγική εισπράξεων: Πρόταση και εφαρμογή εντός του 2016 εθνικής στρατηγικής είσπραξης, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω αυτοματοποίησης της είσπραξης οφειλών.
31Μητρώα ΦΠΑ: Θέσπιση νομοθεσίας για την επιτάχυνση των διαδικασιών διαγραφής και τον περιορισμό της επανεγγραφής στα μητρώα ΦΠΑ για την προστασία των εσόδων από τον ΦΠΑ.
32 Απάτη ΦΠΑ: Θέσπιση της δευτερογενούς νομοθεσίας που απαιτείται για τη σημαντική ενίσχυση της αναδιοργάνωσης του τμήματος επιβολής του ΦΠΑ, προκειμένου να ενισχυθεί η επιβολή του ΦΠΑ και να καταπολεμηθεί η αλυσιδωτή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ (τύπου «καρουσέλ»).
33 Αύξηση ορίου απαλλαγής ΦΠΑ: Υποβολή αιτήματος στην Επιτροπή ΦΠΑ της Ε.Ε. και εκπόνηση αξιολόγησης των επιπτώσεων που θα έχει η αύξηση του κατώτατου ορίου ΦΠΑ στα 25.000 ευρώ.
34 Εισπράξεις μεγάλων οφειλών: Ενίσχυση της Μονάδας Μεγάλων Οφειλετών (ΕΜΕΙΣ), για τη βελτίωση της ικανότητάς της επί θεμάτων που αφορούν την εκκαθάριση και την είσπραξη φόρων, καθώς και στελέχωσή της -με ιδιαίτερα ικανούς νομικούς συμβούλους, υποστηριζόμενους από διεθνή ανεξάρτητη εταιρεία εμπειρογνωμόνων- για την εκτίμηση της βιωσιμότητας των οφειλετών.
35 Αυτονομία ΓΓΔΕ: Θέσπιση νομοθεσίας για την ίδρυση αυτόνομου φορέα εσόδων, με την οποία θα προσδιορίζονται: α) η νομική μορφή, η οργάνωση, το καθεστώς και το πεδίο άσκησης των αρμοδιοτήτων του φορέα,
β) οι εξουσίες και οι λειτουργίες του διευθύνοντος συμβούλου και του ανεξάρτητου διοικητικού συμβουλίου,
γ) η σχέση με το υπουργείο Οικονομικών και άλλους κυβερνητικούς φορείς,
δ) η ευελιξία όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους του φορέα και η σχέση του με δημόσια διοίκηση,
ε) η αυτονομία του προϋπολογισμού του, με τη δική του Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών (ΓΔΟΥ) και νέο τρόπο χρηματοδότησης για την εναρμόνιση των κινήτρων με την είσπραξη των εσόδων και για τη διασφάλιση της προβλεψιμότητας και της ευελιξίας του προϋπολογισμού, στ) υποβολή εκθέσεων στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο.
