Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Εκλογικεύονται με τον νέο Ποινικό Κώδικα οι ποινές για όσους διώκονται για χρέη προς το Δημόσιο, καθώς σταματούν οι «διπλές» διώξεις ακόμη και για το ίδιο φορολογικό αδίκημα το οποίο χαρακτηρίζεται και ως ποινικά κολάσιμο.
Συγκεκριμένα, με τις νέες διατάξεις, που ισχύουν από την 1η Ιουλίου, δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ποινικής ευθύνης του οφειλέτη οι ακόλουθες οφειλές:
*τα χρέη που προέρχονται από τη μη εκτέλεση (αμιγώς) χρηματικών ποινών που επιβλήθηκαν από ποινικό δικαστήριο και οι σχετικές με αυτές προσαυξήσεις, τόκοι και λοιπές επιβαρύνσεις.
*τα χρέη που προέρχονται από τα φορολογικά αδικήματα και αφορούν ουσιαστικά τα «κλασικά» εγκλήματα φοροδιαφυγής που διαπράττονται με πρόθεση, όπως η μη πληρωμή φόρου εισοδήματος, Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), ΦΠΑ κ.ά., μαζί με τις σχετικές με αυτά προσαυξήσεις, τόκους και λοιπές επιβαρύνσεις.
Στην εν λόγω μάλιστα περίπτωση το άτοπο της διπλής αξιολόγησης των αξιόποινων φορολογικών παραβάσεων «θεραπεύεται» από το γεγονός ότι τα ποσά που αποτελούν το αποκομισθέν ή το επιδιωχθέν προϊόν αυτών αποκλείονται πλέον από την αντικειμενική υπόσταση του ποινικού αδικήματος μη καταβολής χρεών, δεδομένου ότι και μόνο η μη καταβολή των εν λόγω ποσών είναι ποινικά κολάσιμη βάση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νέες διατάξεις λόγω της αναδρομικής ισχύος της επιεικέστερης διάταξης ποινικού νόμου καταλαμβάνουν και τις εκκρεμείς στο ακροατήριο υποθέσεις.
Τα ανωτέρω γνωστοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, με την υπ’ αριθμ. Ε.2125/2019 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 469 του νέου Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019) περί του αδικήματος της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και δόθηκαν οι κατωτέρω διευκρινίσεις:
Επισημαίνεται ότι οι νέες διατάξεις εφαρμόζονται, σύμφωνα με το άρθρο Δεύτερο του νόμου αυτού, από τη 1.7.2019. Λόγω της αναδρομικής ισχύος της επιεικέστερης διάταξης ποινικού νόμου κατά το άρθρο 2 του νέου Ποινικού Κώδικα, οι κοινοποιούμενες διατάξεις καταλαμβάνουν και τις εκκρεμείς, δυνάμει του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, στο ακροατήριο υποθέσεις. Ειδικότερα:
Ι) Επαναρύθμιση ποινικού αδικήματος
Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις επαναρυθμίζεται το προβλεπόμενο στο άρθρο 25 του ν. 1882/1990 ποινικό αδίκημα της μη καταβολής βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση χρεών προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καθώς και τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Συγκεκριμένα, ρητά ορίζεται ότι στις (νέες) αιτήσεις και στον πίνακα χρεών που υποβάλλονται προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών, κατά το άρθρο αυτό, δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ποινικής ευθύνης του προσώπου οι ακόλουθες οφειλές:
α) χρέη που προέρχονται από τη μη εκτέλεση (αμιγώς) χρηματικών ποινών που επιβλήθηκαν από ποινικό δικαστήριο και οι σχετικές με αυτές προσαυξήσεις, τόκοι και λοιπές επιβαρύνσεις.
Τούτο διότι, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της μεταβατικής αυτής διάταξης, η μη καταβολή της επιβληθείσας χρηματικής ποινής καταργείται πλέον ως αυτοτελές αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, καθώς δυνάμει της διάταξης της παραγράφου 6 του άρθρου 80 του νέου Ποινικού Κώδικα, το δικαστήριο μαζί με τη χρηματική ποινή ορίζει ποινή στερητική της ελευθερίας, η οποία θα πρέπει να εκτιθεί από τον καταδικασθέντα, εάν δεν καταβάλλεται η χρηματική ποινή.
β) χρέη που προέρχονται από τα φορολογικά αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του ν. 4174/2013 (ΚΦΔ), μαζί με τις σχετικές με αυτά προσαυξήσεις, τόκους και λοιπές επιβαρύνσεις.
Τούτο διότι, σύμφωνα με την ίδια ως άνω αιτιολογική έκθεση, θεραπεύεται το άτοπο της διπλής αξιολόγησης (τόσο κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 όσο και του άρθρου 66 του ν. 4174/2013) αξιόποινων φορολογικών παραβάσεων και, ως εκ τούτου, τα ποσά που αποτελούν το αποκομισθέν ή το επιδιωχθέν προϊόν αυτών αποκλείονται πλέον από την αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, δεδομένου ότι η μη καταβολή αυτών τυποποιείται ήδη ποινικά από το άρθρο 66 του ΚΦΔ.
Σχετικές οδηγίες αναφορικά με τα εγκλήματα φοροδιαφυγής των άρθρων 66-71 του ν.4174/2013 καθώς και τον τρόπο υποβολής των μηνυτήριων αναφορών για τα ως άνω εγκλήματα έχουν δοθεί με τις ΠΟΛ.1142/2016, ΠΟΛ.1209/2017 και Ε.2045 /2019.
ΙΙ. Επισημάνσεις
Κατόπιν των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι για τις εκκρεμείς στο ακροατήριο υποθέσεις μετά από αιτήσεις ποινικής δίωξης για συνολικό ποσό οφειλών άνω των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ, οι βεβαιώσεις περί της εξέλιξης των οφειλών επιβάλλεται να περιέχουν ρητή αναφορά για το ύψος των ως άνω επιμέρους χρεών του οικείου πίνακα, καθώς επίσης και του εναπομένοντος υπολοίπου ποσού μετά την αφαίρεσή τους. Ομοίως, για τις νέες αιτήσεις ποινικής δίωξης που υποβάλλονται για τις περιπτώσεις τέλεσης του ποινικού αδικήματος του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, οι οφειλές των ανωτέρω περιπτώσεων (α) και (β) θα πρέπει να εξαιρούνται από τον πίνακα χρεών.
Ο εντοπισμός των ανωτέρω περιπτώσεων, προς διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου αλλά και προς αποφυγή υπηρεσιακής δυσλειτουργίας των εμπλεκόμενων αρχών, θα πρέπει να διενεργείται κατόπιν σχετικής έρευνας και συνεργασίας των Τμημάτων Ελέγχου και Δικαστικής/Νομικής Υποστήριξης των Υπηρεσιών της Φορολογικής Διοίκησης. Ειδικότερα, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος και προσυπογραφή από το Τμήμα Ελέγχου για την προηγούμενη υποβολή μηνυτήριας αναφοράς κατά το άρθρο 66 του ν. 4174/2013 για τις συγκεκριμένες πράξεις από τις οποίες προέρχονται τα χρέη και σε βάρος του ίδιου προσώπου που έχει διωχθεί ή επίκειται η δίωξή του κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, για τις περαιτέρω άμεσες ενέργειες του Τμήματος Δικαστικού και Νομικής Υποστήριξης προς τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές περί της εφαρμογής ή μη της ανωτέρω διάταξης.
Τέλος, υπενθυμίζεται η υποχρέωση για την άμεση και ταυτόχρονα με την υποβολή της μηνυτήριας αναφοράς ηλεκτρονική καταχώριση στο σύστημα Ο.Π.Σ.ELENXIS των στοιχείων μηνυτήριων αναφορών του ν.4174/2013, σύμφωνα με το ΔΕΛ Β 1109213 ΕΞ 2016/ 18.7.2016 έγγραφο της Διεύθυνσης Ελέγχων και τις οδηγίες καταχώρισης που έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα: http://elenxis.ggps.gsis/ELENXIS/tax/ESKORT/CaseManagement/Webstart_GR.
