Από την έντυπη έκδοση
Της Άννας Δόγα
[email protected]
Μια μικρή «τράπεζα» ζητεί από τις εταιρείες διαχείρισης και αγοράς δανείων να στήσουν η Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η δευτερογενής αγορά που δημιουργείται θα λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Σε εξέλιξη βρίσκεται η προετοιμασία των σχετικών φακέλων που περιέχουν ως και 200 σελίδες και υπολογίζεται ότι τουλάχιστον δέκα εταιρείες θα μπουν σε αυτή τη φάση σε διαδικασία αδειοδότησης. Παράλληλα, οι εκπρόσωποι των εταιρειών έχουν επαφές με τράπεζες και επιχειρούν να αναδείξουν τα πλεονεκτήματα των προτάσεών τους σε τρία σημεία: τα ποσοστά ανακτησιμότητας, τον χρόνο του recovery και το κόστος.
Οι ενδιαφερόμενες εταιρείες βρίσκονται σε στάδιο προετοιμασίας προκειμένου να υποβάλουν αιτήσεις αδειοδότησης, οι οποίες θα χορηγηθούν εντός δύο μηνών από την κατάθεσή τους.
Στην ουσία οι εταιρείες ανήκουν σε τρεις κατηγορίες, όσες συστήνονται τώρα στην Ελλάδα, σχήματα με άδεια πιστωτικού ιδρύματος όπως για παράδειγμα η Credicom και υποκαταστήματα εταιρειών με έδρα στο εξωτερικό και έχουν βλέψεις για συγκεκριμένου είδους χαρτοφυλάκια η κάθε μία.
Οι προϋποθέσεις είναι αυστηρές ενώ ειδικά για τις εταιρείες που θα προχωρούν σε αναχρηματοδότηση απαιτήσεων ζητείται μετοχικό κεφάλαιο ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, αλλά και πρόσθετες απαιτήσεις σε επίπεδο διακυβέρνησης, ακόμη και τμήμα risk management.
Όπως επισημαίνουν στη «Ν» εμπλεκόμενοι στη νέα αγορά, σε αυτή τη φάση δημιουργείται σε κάθε εταιρεία η δομή μιας μικρής τράπεζας και παράλληλα «τρέχουν» παρουσιάσεις και συζητήσεις των παικτών της αγοράς με τραπεζικούς ομίλους. Εκτός από τις δύο ολοκληρωμένες συμφωνίες, του KKR με την Alpha Bank και τη Eurobank και της Aktua με την Alpha Bank, υπάρχουν προχωρημένες συζητήσεις για συμφωνίες ανάθεσης χαρτοφυλακίων. Η πώληση χαρτοφυλακίων θεωρείται πρόωρη όσο δεν έχει ωριμάσει καν η αγορά διαχείρισης και υπάρχει τεράστια απόκλιση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε επίπεδο τιμολόγησης.
Ο ρόλος της ΤτΕ είναι κρίσιμος αφού καλείται να δώσει πράσινο φως σε μια σύμβαση ανάθεσης και ελέγχει στη συνέχεια την εξέλιξη της συμφωνίας. Για την παροχή άδειας σε εταιρεία διαχείρισης ζητούνται εξαντλητικά στοιχεία για τα πρόσωπα που συμμετέχουν, το business plan με εκτίμηση μεγεθών σε ορίζοντα δύο ετών, τη δομή, τη διάρθρωσή της καθώς και τις διαδικασίες - μεθόδους διαχείρισης, χειρισμό δανειοληπτών, κριτήρια ρυθμίσεων, μεταξύ άλλων.
Το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο είναι οι 100 χιλ. ευρώ, ποσό που αυξάνεται στα 4,5 εκατ. ευρώ αν θα γίνεται αναχρηματοδότηση απαιτήσεων με πρόσθετες υποχρεώσεις στην περίπτωση αυτή, όπως τη σύσταση χωριστής λειτουργίας διαχείρισης κινδύνων και αντίστοιχης επιτροπής.
Κάθε απόκτηση συμμετοχής σε εταιρεία επίσης υπόκειται σε υποχρέωση υποβολής λεπτομερών στοιχείων, ενώ λαμβάνει χώρα η αξιολόγηση των φυσικών και νομικών προσώπων με βάση την εξέταση της φήμης, γνώσεων, δεξιοτήτων και εμπειρίας τους, εν σχέσει με τα κατά περίπτωση καθήκοντα, καθώς και επαγγελματικές ή συγγενικές σχέσεις τους.
Η ΤτΕ ελέγχει τα εσωτερικά συστήματα, τις διαδικασίες και τα όργανα διοίκησης, όπως το σχέδιο της σύμβασης ανάθεσης της διαχείρισης, η οποία είναι αναλυτική και περιγράφει μεθόδους και διαδικασίες, ενώ στην περίπτωση αναχρηματοδότησης και πάλι υπάρχουν πρόσθετες υποχρεώσεις, όπως η σύμφωνη γνώμη του/ή των δικαιούχων των απαιτήσεων και το σχέδιο αναδιάρθρωσης, στο πλαίσιο του οποίου συμφωνήθηκε η αναχρηματοδότηση. Αναλυτική είναι και η υποχρέωση υποβολής στοιχείων και αναφορών, η οποία ενισχύεται και με τη δυνατότητα της ΤτΕ να ζητήσει πρόσθετα στοιχεία.
Και οι ίδιες οι τράπεζες που αναθέτουν τη διαχείριση οφείλουν να έχουν καθορίσει με αναλυτική περιγραφή, κατόπιν έγκρισης του δ.σ. τους, και να εφαρμόζουν σε σχέση με την ανάθεση διαχείρισης, κριτήρια επιλογής της εταιρείας διαχείρισης, τριμηνιαία παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας διαχείρισης (operational targets), μέθοδο παρακολούθησης, καταγραφή των επιλέξιμων διορθωτικών μέτρων και των κριτηρίων με τα οποία αυτά ενεργοποιούνται.
Σε σχέση με μεταβιβαζόμενα χαρτοφυλάκια θα πρέπει να έχει σαφώς καθοριστεί από την κάθε τράπεζα η στρατηγική για τη μεταβίβαση απαιτήσεων (διαδικασία - κριτήρια επιλογής χαρτοφυλακίου - υπεύθυνα για την έγκριση διοικητικά στελέχη), οι μέθοδοι αποτίμησης των προς μεταβίβαση απαιτήσεων, η διαδικασία έγκρισης και τα αρμόδια διοικητικά όργανα, όπως και η πολιτική αποφυγής συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ μετόχων και διοικητικών στελεχών του πιστωτικού ιδρύματος, της εταιρείας και των δανειοληπτών των οποίων οι απαιτήσεις εκχωρούνται προς διαχείριση ή κατά κυριότητα στην εταιρεία, περιλαμβανομένων κανόνων αποφυγής προνομιακής χρηματοδότησης.
Το νέο χρονοδιάγραμμα των αλλαγών στις τράπεζες
Η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει κεντρική προτεραιότητα του επικαιροποιημένου μνημονίου, που βάζει στενά χρονοδιαγράμματα για τη βελτίωση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου. Η τελική συμφωνία, την οποία αποκάλυψε η «Ν» στις 11 Ιουνίου, μεταφέρει πάντως τον Σεπτέμβριο τις αλλαγές που θα γίνουν στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών, με βάση τον ισχύοντα νόμο και την αξιολόγηση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η αρχική προθεσμία ήταν το τέλος Ιουλίου, οπότε θα έπρεπε να ολοκληρωθούν όλες οι αλλαγές, οι οποίες -σύμφωνα με τα ισχύοντα- οδηγούν στην αλλαγή ως και του 50% της σύνθεσης των δ.σ. και των βασικών επιτροπών. Η Spencer Stuart, η οποία ανέλαβε για λογαριασμό του ΤΧΣ το σχετικό έργο της αξιολόγησης, αναμένεται να παραδώσει τη σχετική έκθεση στα τέλη του τρέχοντος μήνα, εντός του χρονοδιαγράμματος, και έχει ήδη ολοκληρώσει τη διαδικασία προσωπικών συνεντεύξεων για τα μέλη των δ.σ. και προχωρά στην αξιολόγησή τους.
Ως το τέλος του Ιουνίου, η κυβέρνηση διατηρεί την υποχρέωση να τροποποιήσει το πλαίσιο εξωδικαστικής διευθέτησης για τα προβληματικά δάνεια επιχειρήσεων, αλλά και να νομοθετήσει τη νομική κάλυψη σε στελέχη των τραπεζών για αστικές και ποινικές ευθύνες από αναδιαρθρώσεις δανείων.
Ως το τέλος Σεπτεμβρίου η ΤτΕ σε συνεργασία με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό θα επεκτείνει άμεσα το κανονιστικό πλαίσιο παρακολούθησης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures), με την προσθήκη βασικών δεικτών επίδοσης (Key Performance Indicators, KPIs) και θα συμφωνήσει με τις τράπεζες σε συγκεκριμένους στόχους μείωσης των NPEs. Στη συνέχεια οι τράπεζες θα υποβάλουν τριμηνιαίες εκθέσεις στην ΤτE σε σχέση με τους KPIs.
Η ΤτΕ θα προχωρήσει επίσης σε αναθεώρηση του Κώδικα Δεοντολογίας, ώστε οι κατευθυντήριες γραμμές για την αναδιάρθρωση του χρέους να αντιμετωπίζουν ομάδες δανειοληπτών, για παράδειγμα, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στη βάση σαφών κριτηρίων για την κατηγοριοποίηση των χαρτοφυλακίων λιανικής και τη θέσπιση, σε συντονισμό με το ΤΧΣ, μηχανισμών επισπευσμένης διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων τυποποιημένων υποδειγμάτων αξιολόγησης, συμβάσεων αναδιάρθρωσης και λύσεων οριστικής τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι αρχές πρέπει να καταρτίσουν εξειδικευμένο δικαστικό σώμα και να συσταθεί ειδικός τύπος δικαστηρίων, στις μεγάλες πόλεις, αποκλειστικά για υποθέσεις αφερεγγυότητας. Επιπρόσθετα δεσμεύονται να εισαγάγουν με υπουργική απόφαση ή Προεδρικό Διάταγμα το επάγγελμα του διαχειριστή αφερεγγυότητας, ενώ στο τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι αλλαγές στο πτωχευτικό δίκαιο και να αλλάξει το πλαίσιο για την αφερεγγυότητα επιχειρήσεων, σύμφωνα με τις προτάσεις που θα έχουν υποβληθεί ως το τέλος του τρέχοντος μήνα.
Ως τα τέλη Ιουλίου θα πρέπει να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των μη συστημικών τραπεζών με βάση την αποτίμηση των κεφαλαιακών αναγκών που έχει γίνει και εάν δεν συγκεντρωθούν ιδιωτικά κεφάλαια, η ΤτΕ θα αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους.
Citi: Εφικτή η μείωση κατά 50%
Επιτεύξιμο θεωρεί τον στόχο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών κατά 50% η Citi, σε σχετικό σημείωμα στο οποίο σχολιάζει τις δηλώσεις των στελεχών των ελληνικών συστημικών τραπεζών. Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, πάντως, ο στόχος μείωσης της τάξης του 60%-70% όπως έχει τεθεί από κάποιες τράπεζες θεωρείται αρκετά φιλόδοξος για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Σημειώνεται ότι το τέλος του 2015 τραπεζικά στελέχη είχαν αναφέρει ότι επιδιώκουν την αποκλιμάκωση του δείκτη δανείων σε καθυστέρηση στο 20% από το 35%-40% που είναι σήμερα.
Όπως αναφέρει η Citi, μια πιο προσεκτική ματιά στην ποιότητα ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών δείχνει ότι αν η οικονομία σταθεροποιηθεί και ο σχηματισμός των συνολικών (προ προβλέψεων) εξυπηρετούμενων δανείων υποχωρήσει σε χαμηλά επίπεδα, μέσω αναδιαρθρώσεων και διαγραφών, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να μειώσουν το επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 50%. Ωστόσο, ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος από ό,τι προσδοκούν οι ελληνικές τράπεζες και οι αναλυτές της Citi σημειώνουν ότι θα χρειαστεί περίπου μία πενταετία (δηλαδή μέχρι το 2021).
Ο οίκος επίσης διαπιστώνει ότι οι ελληνικές τράπεζες εντείνουν τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης, με το 5% των μη εξυπηρετούμενων δανείων να έχει αναδιαρθρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2016. Αν υποθέσουμε ότι το 50% των δανείων αναδιαρθρωθεί, αυτό θα οδηγήσει σε μείωση 30% των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Παράλληλα εκτιμά ότι μη εξυπηρετούμενα δάνεια 17 δισ. ευρώ μπορούν να διαγραφούν χωρίς σημαντικές επιπτώσεις κεφαλαίου. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επιπλέον υποχώρηση κατά 20% των NPL. Οι ελληνικές τράπεζες στο 1ο τρίμηνο διέγραψαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία αντιπροσωπεύουν μείωση 64 μονάδων βάσης στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
64,81 δισ.
Kατά 2,1 δισ. ευρώ υποχώρησε η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA) της ΕΚΤ στο τέλος Μαΐου, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση από τον ακριβό ELA μειώθηκε στα 64,81 δισ. ευρώ από 66,88 δισ. ευρώ στο τέλος Απριλίου. Η χρηματοδότηση μέσω ΕΚΤ διαμορφώθηκε στα 30,90 δισ. ευρώ.
