Από την έντυπη έκδοση
Των Αγγελικής Κοτσοβού- Σταμάτη Ζησίμου
Σε ελεύθερη πτώση βρέθηκε χθες το πετρέλαιο, με την τιμή του «μαύρου χρυσού» να υφίσταται ενδοσυνεδριακές απώλειες πάνω από 6%, υποχωρώντας σε νέα ναδίρ εξίμισι ετών, καθώς οι αγορές ανησυχούν μήπως η επιβράδυνση της κινεζικής και -κατά συνέπεια- της παγκόσμιας οικονομίας οδηγήσει σε δραματική μείωση της πετρελαϊκής ζήτησης, σε μια εποχή άφθονης προσφοράς.
Η τιμή του αμερικανικού αργού υποχώρησε ενδοσυνεδριακά έως και τα 37,75 δολάρια το βαρέλι, αγγίζοντας τα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2009, ενώ η τιμή του πετρελαίου μπρεντ βρέθηκε στα 42,51 δολάρια το βαρέλι, σημειώνοντας πτώση 6,5%.
Από τις αρχές του Αυγούστου η τιμή του αμερικανικού αργού έχει υποχωρήσει περισσότερο από 17% και η τιμή του μπρεντ περισσότερο από 16%. Παρότι οι τιμές έχουν κάνει «βουτιά» σε χαμηλά πολλών ετών, μέχρι στιγμής οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ δεν φαίνεται να προσανατολίζονται στη λήψη μέτρων για τη συγκράτησή τους, αν και ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, Μπιτζάν Ζαγκανέχ, υποστήριξε ότι η σύγκληση έκτακτης συνεδρίασης μεταξύ των χωρών-μελών του καρτέλ θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματικό βήμα για τη σταθεροποίηση των τιμών. Το ολοένα και μεγαλύτερο παγκόσμιο πλεόνασμα πετρελαίου αποτελεί έναν από τους λόγους που οι τιμές έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 30% από τον Μάιο.
Ανθεκτικές λόγω φόρων, αγκυλώσεων και ζήτησης
Στο μεταξύ, χωρίς εμφανές αντίκρισμα είναι για τον Ελληνα καταναλωτή η κατακόρυφη πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου, καθώς η υπέρμετρη φορολόγηση, οι αγκυλώσεις στην αγορά και η αυξημένη ζήτηση λόγω καλοκαιριού επιβραδύνουν και αποτρέπουν σε ένα σημαντικό βαθμό την αισθητή μείωση των τιμών στα καύσιμα. Ειδικότερα, αν και όπως προαναφέρθηκε οι διεθνείς τιμές των αργών πετρελαίων καταγράφουν τις χαμηλότερες τιμές της τελευταίας εξαετίας, δεν συμβαίνει το ίδιο και στη χώρα μας, όπου η πανελλαδική μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης των 95 οκτανίων παρέμενε προχθές Κυριακή 23 Αυγούστου στο 1,494 ευρώ ανά λίτρο.
Σαφώς και το βασικό αίτιο για τη διατήρηση των τιμών λιανικής σε υψηλά επίπεδα είναι το ποσοστό της φορολόγησης, που είναι ένα από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Πέραν τούτου, όμως, υπάρχει και ραθυμία της αγοράς, τόσο των διυλιστηρίων όσο και των εμπόρων και πρατηριούχων στο να ενσωματώσουν άμεσα τις μειώσεις. Βέβαια, το επιχείρημα είναι ότι οι μειώσεις των διεθνών τιμών χρειάζονται ένα βάθος χρόνου για να περάσουν στην τελική τιμή, ωστόσο στην ελληνική αγορά η εμπειρία καταδεικνύει ότι στην περίπτωση μείωσης των διεθνών τιμών το όφελος για τον καταναλωτή επέρχεται πολύ αργά, ενώ στην αντίθετη περίπτωση η μετακύλιση του κόστους είναι άμεση. Στη διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα «συμμετέχει» και ο Αύγουστος, μήνας που παραδοσιακά, λόγω διακοπών, τα καύσιμα διατηρούν την... αξία τους. Μάλιστα, αυτό αποδεικνύεται εύκολα από τις μέσες τιμές στις τουριστικές περιοχές της χώρας.
Αναμφίβολα, όμως, τη μεγαλύτερη βαρύτητα στη διαμόρφωση της τελικής τιμής κατέχουν οι φόροι και οι δασμοί, οι οποίοι στην προαναφερθείσα μέση τιμή του 1,494 ευρώ ανά λίτρο για την αμόλυβδη βενζίνη ανέρχονται στο 0,96 ευρώ ανά λίτρο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης ανά 1.000 λίτρα αμόλυβδης βενζίνης στην Ελλάδα ανέρχεται στα 670 ευρώ, στη Γερμανία επίσης στα 670 ευρώ, στην Αυστρία 515 ευρώ, στην Ισπανία 425 ευρώ, στο Λουξεμβούργο 462 ευρώ, στη Βουλγαρία 363 ευρώ, στην Κύπρο 479 ευρώ, στην Ιρλανδία 588 ευρώ, στην Πορτογαλία 586 ευρώ, στην Πολωνία 455 ευρώ.
Στην κορυφή βρισκόμαστε και ως προς τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), καθώς στην Ελλάδα είναι 23%, στη Γερμανία 19%, στην Αυστρία 20%, στην Ισπανία 21%, στο Λουξεμβούργο 15%, στην Κύπρο 19%, στη Γαλλία 20%, στην Ιταλία 22% και στο Βέλγιο 21%.
Ως εκ τούτου, η υψηλή φορολογία καθιστά σχεδόν ανελαστική τη μείωση της τιμής της αμόλυβδης, καθώς οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις συμμετέχουν στη διαμόρφωση της τελικής τιμής σε πολύ υψηλό ποσοστό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου επηρεάζει άμεσα την πορεία των δημόσιων ως απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι στον προϋπολογισμό του 2015 η διεθνής τιμή του αργού είχε υπολογιστεί στα 99,36 ευρώ ανά βαρέλι.
Τις επόμενες εβδομάδες
Παράγοντες της ελληνικής αγοράς καυσίμων εκτιμούν ότι αν στις επόμενες εβδομάδες οι διεθνείς τιμές σταθεροποιηθούν στα σημερινά επίπεδα ή υποχωρήσουν κι άλλο, τότε είναι δεδομένο ότι οι λιανικές τιμές στην Ελλάδα, παρά την υψηλή φορολογία, θα μειωθούν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών.
Υπενθυμίζουμε ότι έως αυτή τη στιγμή η χαμηλότερη τιμή των πέντε τελευταίων ετών καταγράφηκε στις 26 Ιανουαρίου 2015, ημέρα κατά την οποία η πανελλαδική μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης των 95 οκτανίων διαμορφώθηκε στο 1,370 ευρώ ανά λίτρο.
Υψηλότερο αντίτιμο στα νησιά
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας, τα οποία προέρχονται από τις καθημερινές αναρτήσεις των βενζινοπωλών στο ηλεκτρονικό σύστημα, οι χαμηλότερες μέσες τιμές καταγράφονται στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα, για την Αττική η μέση τιμή της αμόλυβδης στις 23 Αυγούστου διαμορφώθηκε στο 1,465 ευρώ ανά λίτρο, ενώ στον νομό Θεσσαλονίκης στο 1,470 ευρώ ανά λίτρο. Στο άλλο άκρο βρίσκονται δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί - νησιωτικές περιοχές, όπως οι Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, νομοί της Κρήτης, η Κεφαλονιά, η Σάμος και η Χίος.
Ειδικότερα, στις 13 Αυγούστου την υψηλότερη μέση τιμή «κατείχε» ο νομός Κυκλάδων με 1,672 ευρώ ανά λίτρο, ακολουθούν ο νομός Σάμου με 1,618, ο νομός Χίου με 1,615, ο νομός Λασιθίου με 1,610, ο νομός Κεφαλονιάς με 1,598, ο νομός Δωδεκανήσου με 1,589 και ο νομός Ηρακλείου με 1,58,5 ευρώ ανά λίτρο. Σημειώνουμε ότι στις συγκεκριμένες περιοχές το πρόβλημα των υψηλών τιμών είναι μόνιμο, αλλά εντείνεται τους καλοκαιρινούς μήνες και παρά τις κατά καιρούς παρεμβάσεις (επιβολή πλαφόν) των εκάστοτε κυβερνήσεων, δεν έχει λυθεί. Οι έρευνες του υπουργείου Οικονομίας και της Επιτροπής Ανταγωνισμού που έχουν κατά καιρούς πραγματοποιηθεί δεν έχουν αποδείξει την ύ-παρξη καρτέλ ή αισχροκέρδειας, αλλά διαρθρωτικά και κτηριακά προβλήματα (υψηλό κόστος μεταφοράς, έλλειψη αποθηκευτικών χώρων).
