Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στις 88,8 μονάδες, τιμή ελαφρώς υψηλότερη από εκείνη του Σεπτεμβρίου (88,6) και σαφώς κατώτερη του μακροχρόνιου μέσου όρου, σύμφωνα με την έρευνα Συγκυρίας του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Σημειώνεται πάντως ότι ο Οκτώβριος ήταν ο τέταρτος κατά σειρά μήνας που ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα παρουσιάζει άνοδο. Με βάση τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία, η βελτίωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες και τις Κατασκευές συνέβαλε θετικά στη διαμόρφωση του γενικού Δείκτη Οικονομικού Κλίματος. Αντίθετα μετριοπαθέστερη ήταν η στάση των Καταναλωτών έναντι του Σεπτεμβρίου με μείωση του σχετικού Δείκτη Εμπιστοσύνης ενώ δεν σημειώθηκαν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στους Δείκτες Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο.
Τον Οκτώβριο, ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία παρέμεινε στα ίδια περίπου επίπεδα του Σεπτεμβρίου, καθώς δεν σημειώθηκαν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στις εκτιμήσεις για τα επίπεδα παραγγελιών και αποθεμάτων και στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής. Τα κυριότερα στοιχεία που προκύπτουν από την Έρευνα του Οκτωβρίου είναι τα ακόλουθα:
- Το 67% των επιχειρήσεων κρίνει ότι το επίπεδο των συνολικών παραγγελιών είναι σε κανονικά για την εποχή επίπεδα ενώ υψηλό, αν και οριακά κάτω του μέσου όρου της περιόδου Ιανουάριος- Οκτώβριος, είναι το ποσοστό των επιχειρήσεων που θεωρούν ότι η ζήτηση είναι σε κατώτερα του κανονικού επίπεδα. Παράλληλα η πλειονότητα των επιχειρήσεων κρίνει ότι οι νέες παραγγελίες που δέχτηκε κατά το τελευταίο τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο παρέμειναν στάσιμες ενώ το 16% θεωρεί ότι είναι αυξημένες.
- Το 34% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι η παραγωγή τους θα αυξηθεί και το 17% ότι θα μειωθεί. Βελτίωση αναμένεται εξάλλου τόσο στις πωλήσεις όσο και στις εξαγωγές. Σε θέματα απασχόλησης οι προβλέψεις είναι πιο συγκρατημένες καθώς το 80% αναμένει σταθερότητα και μόλις το 6% εκτιμά άνοδο τους προσεχείς μήνες, ενώ το υπόλοιπο 14% αναφέρεται σε μείωση.
- Το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού μειώνεται οριακά έναντι του Σεπτεμβρίου στο 72,7% ενώ οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής παραμένουν σε 4,3.
Σε ειδικό ερώτημα του τίθεται στις επιχειρήσεις σε τριμηνιαία βάση σχετικά με τους λόγους που παρεμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή της παραγωγικής δραστηριότητας το 33% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι κύριος ανασταλτικός παράγοντας είναι η ανεπάρκεια ζήτησης. Παράλληλα το 50% θεωρεί ότι η δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα.
Στους βασικούς επιμέρους τομείς της Βιομηχανίας καταγράφονται τα εξής:
Πτώση σημείωσε ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στην ομάδα των Καταναλωτικών Αγαθών στις 98,8 μονάδες έναντι 104,4 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Η αρνητική πορεία του δείκτη επηρεάστηκε αφενός από τις συγκρατημένες προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής και αφετέρου από τη διόγκωση των αποθεμάτων. Παράλληλα, το 70% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι τα επίπεδα παραγγελιών είναι κανονικά για την εποχή, ενώ το 80% εκτιμά ότι οι νέες παραγγελίες που δέχτηκαν σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο ήταν στάσιμες. Οι προβλέψεις για τις πωλήσεις και τις εξαγωγές τους προσεχείς μήνες είναι ανοδικές μεν αλλά μετριοπαθέστερες έναντι του Σεπτεμβρίου. Το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού μειώνεται στο 73,3% ενώ οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής διατηρούνται στους 4,4. Αντίθετα αυξάνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που διεξάγουν την παραγωγική τους δραστηριότητα απρόσκοπτα ενώ βασικότερο εμπόδιο αποτελεί η ανεπάρκεια ζήτησης.
Οι συγκρατημένες εκτιμήσεις για τα επίπεδα της ζήτησης και προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής οδήγησαν σε πτώση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών και στα Κεφαλαιουχικά Αγαθά. Συγκεκριμένα, το επίπεδο των συνολικών παραγγελιών είναι χαμηλό ενώ διευρύνεται το ποσοστό αυτών που κρίνουν ότι οι νέες παραγγελίες που δέχτηκαν ήταν μειωμένες. Εξάλλου αυξάνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναμένει σταθερότητα της παραγωγής τους προσεχείς μήνες. Αντίθετα θετική ένδειξη αποτελεί η βελτίωση των προσδοκιών για την πορεία των πωλήσεων και των εξαγωγών καθώς και η εντατικότερη χρησιμοποίηση του εργοστασιακού δυναμικού σε ποσοστό 70,9% (69,2% το Σεπτέμβριο). Σχετικά με τους παράγοντες που παρεμποδίζουν την ομαλή παραγωγική δραστηριότητα, το 32% αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω ανεπάρκειας ζήτησης ενώ ακολουθούν παράγοντες που εντάσσονται στη γενικότερη κατηγορία «άλλοι λόγοι» όπως η έλλειψη ανταγωνιστικότητας, ανεπάρκεια πρώτων υλών κ.α.(15%). Τέλος το 34% των επιχειρήσεων δεν αντιμετωπίζει εμπόδια.
Η αύξηση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στα Ενδιάμεσα Αγαθά στις 99,4 μονάδες έναντι 93,9 μονάδων το Σεπτέμβριο οφείλεται κυρίως στην ενίσχυση των προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες και δευτερευόντως στη βελτίωση των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τα αποθέματα. Ειδικότερα, το 37% των επιχειρήσεων αναμένει άνοδο της παραγωγής τους προσεχείς μήνες ενώ θετικότερες χαρακτηρίζονται και οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων και των εξαγωγών. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων κρίνει ότι το επίπεδο των συνολικών παραγγελιών είναι κανονικό για την εποχή, ενώ το 21% δηλώνει ότι οι νέες παραγγελίες που δέχτηκαν το τελευταίο τρίμηνο ήταν αυξημένες. Επίσης το 49% δηλώνει ότι η δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα ενώ το 36% αντιμετωπίζει προβλήματα ζήτησης.
Τον Οκτώβριο ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές σημείωσε νέα άνοδο στις 75,4 μονάδες (69,3 μονάδες το Σεπτέμβριο) κυρίως λόγω βελτίωσης των προβλέψεων για την απασχόληση, αν και το ποσοστό αυτών που αναμένουν μείωση του αριθμού των εργαζομένων παραμένει υψηλό. Οριακά θετική στη διαμόρφωση του δείκτη ήταν η συμβολή των εκτιμήσεων για το πρόγραμμα εργασιών, καθώς η πλειονότητα των επιχειρήσεων εμμένει στην άποψη ότι τα έργα προς εκτέλεση είναι σε επίπεδο κατώτερο του κανονικού για την εποχή. Στην εικόνα αυτή συνηγορεί τόσο η μείωση των μηνών εξασφαλισμένης δραστηριότητας σε 13,8 (14,8 το Σεπτέμβριο) όσο και η άνοδος του ποσοστού των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ομαλή διεξαγωγή της δραστηριότητας τους εξαιτίας ανεπάρκειας της ζήτησης (31% έναντι 23% το Σεπτέμβριο). Με βάση τις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τους λόγους που εμποδίζουν την δραστηριότητας τους, μειωμένο έναντι του Σεπτεμβρίου είναι το ποσοστό αυτών που δηλώνουν «λοιπούς παράγοντες», όπως το θεσμικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων (29%) ενώ διευρύνεται το ποσοστό αυτών που αντιμετωπίζουν ανεπάρκεια χρηματοδότησης (23%).
Οι εξελίξεις στους επιμέρους κλάδους του τομέα των Κατασκευών ήταν οι ακόλουθες:
Στο σύνολο των Ιδιωτικών Κατασκευών, σύμφωνα με την εκτίμηση του 37% των επιχειρήσεων, η ανεπάρκεια ζήτησης παραμένει ο βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας για την ομαλή διεξαγωγή της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Προς την κατεύθυνση αυτή συνηγορούν τόσο οι εκτιμήσεις όσο και οι προβλέψεις των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, το επίπεδο του προγράμματος εργασιών παραμένει κατώτερο του κανονικού για την εποχή από ποσοστό άνω του 45%. Παράλληλα οι εκτιμήσεις για την πορεία των εργασιών σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο παραμένουν αρνητικές, ενώ περιορίζονται οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής. Τέλος, το 78% προβλέπει σταθερότητα της απασχόλησης στα ίδια επίπεδα ενώ το ποσοστό αυτών που αναμένουν πτώση υπερβαίνει το αντίστοιχο αυτών που προσδοκούν αύξηση του αριθμού των εργαζομένων.
Το κλίμα στον τομέα των Δημοσίων Έργων είναι οριακά βελτιωμένο έναντι του Σεπτεμβρίου αν και παραμένει αρνητικό. Η βελτίωση οφείλεται στις καλύτερες προβλέψεις των επιχειρήσεων για την πορεία της απασχόλησης τούς προσεχείς μήνες, με οριακή άνοδο του ποσοστού αυτών που αναμένουν άνοδο ενώ η πλειονότητα εμμένει σε σταθερότητα. Αντίθετα οι εργασίες του 51% των επιχειρήσεων υπήρχαν μειωμένες το τρίμηνο που έληξε σε σχέση με το προηγούμενο ενώ κατώτερο του κανονικού χαρακτηρίζεται το πρόγραμμα των εργασιών από την πλειονότητα των επιχειρήσεων. Τέλος οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας περιορίζονται σε 16,6 έναντι 17,5 το Σεπτέμβριο. Βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας της κατασκευαστικής δραστηριότητας παραμένει η γραφειοκρατία και το θεσμικό πλαίσιο αν και με μικρότερη ένταση, ενώ διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που επικαλούνται ανεπάρκεια χρηματοδότησης και χαμηλή ζήτηση.
Τον Οκτώβριο ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο διαμορφώθηκε στις 106,4 μονάδες έναντι 105,7 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Η άνοδος οφείλεται στις ευνοϊκότερες εκτιμήσεις για την παρούσα πορεία των πωλήσεων και στην πιθανή ρευστοποίηση των αποθεμάτων. Αντίθετα μετριοπαθέστερες έναντι του Σεπτεμβρίου χαρακτηρίζονται οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων και των παραγγελιών προς τους προμηθευτές τους προσεχείς μήνες.
Οι εξελίξεις στους επιμέρους κλάδους του Λιανικού Εμπορίου ήταν οι ακόλουθες:
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο «Τρόφιμα –Ποτά –Καπνός» παρουσίασε μικρή άνοδο που οφείλεται αποκλειστικά στη βελτίωση των εκτιμήσεων για την παρούσα κατάσταση των πωλήσεων. Παράλληλα το 90% κρίνει τα αποθέματα κανονικά για την εποχή. Αντίθετα, συγκρατημένες είναι οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για τις παραγγελίες προς τους προμηθευτές, τον αριθμό των εργαζομένων και τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες.
Απώλειες σημειώνει ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο «Υφάσματα –Ένδυση-Υπόδηση», οι οποίες αποδίδονται στις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις και προσδοκίες για την εξέλιξη των πωλήσεων, με συνακόλουθη διόγκωση των αποθεμάτων ετοίμων προϊόντων. Παράλληλα, δυσμενείς είναι οι προβλέψεις των επιχειρήσεων για τα επίπεδα των παραγγελιών προς τους προμηθευτές ενώ το ποσοστό αυτών που αναμένουν πτώση της απασχόλησης υπερβαίνει το αντίστοιχο αυτών που προβλέπουν άνοδο του αριθμού των εργαζομένων.
Ο κλάδος των Ειδών Οικιακού Εξοπλισμού επηρεάστηκε στο σύνολό του από τις θετικές εξελίξεις στον υποκλάδο Ηλεκτρικές Συσκευές. Ειδικότερα ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών του κλάδου αυξήθηκε κυρίως λόγω των ευνοϊκών εκτιμήσεων για την παρούσα πορεία των πωλήσεων, τάση που αναμένεται να διατηρηθεί καθώς το 68% αναμένει άνοδο των πωλήσεων τους προσεχείς μήνες. Παράλληλα εμφανής είναι η πιθανή ρευστοποίηση των αποθεμάτων ενώ το 20% κρίνει ότι είναι σε επίπεδα κατώτερα του κανονικού για την εποχή. Αναμένεται τέλος αύξηση των παραγγελιών προς τους προμηθευτές από το 44% των επιχειρήσεων και τόνωση της απασχόλησης (το 24% αναμένει άνοδο και το 74% σταθερότητα)
Στα Οχήματα –Ανταλλακτικά ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών μειώθηκε σε σχέση με το Σεπτέμβριο. Η υποχώρηση οφείλεται αποκλειστικά στις εκτιμήσεις και προβλέψεις για τις πωλήσεις: Συγκεκριμένα το τελευταίο τρίμηνο εκτιμάται ότι οι πωλήσεις ήταν μειωμένες, ενώ οι προβλέψεις για το προσεχές τρίμηνο είναι μεν ανοδικές, αλλά σημαντικά ασθενέστερες από αυτές που είχαν διατυπωθεί το Σεπτέμβριο. Τα αποθέματα στον κλάδο είναι ελαφρώς μειωμένα, θεωρούνται ωστόσο υψηλότερα του κανονικού. Έτσι, οι παραγγελίες προς τους προμηθευτές, προβλέπεται ότι θα σημειώσουν οριακή μόνο αύξηση.
Στον κλάδο «Πολυκαταστήματα» σημειώνεται μείωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών λόγω συγκρατημένων εκτιμήσεων και προβλέψεων για τις πωλήσεις. Αντίθετα σημειώνεται πιθανή ρευστοποίηση των αποθεμάτων. Η πλειονότητα των 11επιχειρήσεων εκτιμά ότι οι πωλήσεις τους τελευταίους τρεις μήνες παρέμειναν αμετάβλήτες ενώ, παρά το γεγονός ότι το 38% προσδοκά άνοδο των πωλήσεων τους προσεχείς μήνες, καταγράφεται διεύρυνση του ποσοστού αυτών που αναμένουν μείωση του σχετικού μεγέθους. Τέλος θετικές είναι οι προβλέψεις των επιχειρήσεων για την εξέλιξη των παραγγελιών προς τους προμηθευτές, καθώς το 36% προβλέπει άνοδο αυτών.
Στις Υπηρεσίες ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών παρουσίασε άνοδο στις 96,9 μονάδες έναντι 94,4 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Η άνοδος προέρχεται από τις θετικότερες εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα κατάσταση της ζήτησης, η οποία προβλέπεται ότι θα βελτιωθεί ελαφρά και στο άμεσο μέλλον. Εντούτοις η ανεπάρκεια ζήτησης παραμένει, με βάση την συχνότητα εμφάνισης, το κυριότερο πρόσκομμα στην ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας (25%). Ακολουθούν παράγοντες που εντάσσονται στη γενική κατηγορία « λοιποί λόγοι» όπως θεσμικό πλαίσιο και γραφειοκρατία, έντονος ανταγωνισμός, θέματα εποχικότητας κ.α (11%) καθώς και ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης (9%) και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (5%). Τέλος, αναμένεται βελτίωση της απασχόλησης καθώς το 67% προβλέπει σταθερότητα ενώ παράλληλα διευρύνεται στο 20% το ποσοστό αυτών που αναμένουν άνοδο του αριθμού των εργαζομένων.
Οι μετριοπαθείς προβλέψεις των επιχειρήσεων για την ζήτηση τους προσεχείς μήνες καθώς και οι σχετικώς συγκρατημένες, έναντι του Σεπτεμβρίου, εκτιμήσεις για την κατάσταση της επιχείρησης κατά το τελευταίο τρίμηνο οδήγησαν σε πτώση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο «Ξενοδοχεία και Εστιατόρια». Ο κλάδος φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω ανεπάρκειας ζήτησης ενώ διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν «άλλους λόγους» οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με θέματα εποχικότητας. Οι παράγοντες αυτοί και σε μικρότερη ένταση η ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης αποτελούν τα βασικότερα εμπόδια στην ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον κλάδο. Αντίθετα συρρικνώνεται στο 29% το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν αντιμετωπίζουν εμπόδια. (42% το Σεπτέμβριο).
Πτώση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών καταγράφεται επίσης και στον άλλο κλάδο που συνδέεται με τον τουρισμό. Ο δείκτης στον κλάδο «Τουριστικά Πρακτορεία» διαμορφώθηκε στις 115,9 μονάδες εξαιτίας των συγκρατημένων προβλέψεων των επιχειρήσεων για τη ζήτηση τους προσεχείς μήνες. Το 57% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι η κατάσταση της επιχείρησης το τελευταίο τρίμηνο
βελτιώθηκε. Επίσης διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που εκτιμούν αύξηση της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες την τρέχουσα περίοδο. Η επιχειρηματική δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα από το 19% των επιχειρήσεων ενώ βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας είναι η ανεπάρκειά ζήτησης κατά το 38% καθώς και η ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης (19%) και εργατικού δυναμικού (12%).
Στον κλάδο «Διάφορες Επιχειρηματικές Δραστηριότητες», ο οποίος περιλαμβάνει διαφημιστικές επιχειρήσεις και άλλες παροχής υπηρεσιών, οι θετικότερες εκτιμήσεις και προβλέψεις για τη ζήτηση οδήγησαν σε αύξηση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις 87,9 μονάδες έναντι 81,2 μονάδων το Σεπτέμβριο. Θετικότερες εμφανίζονται επίσης οι προβλέψεις των επιχειρήσεων για αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων τους προσεχείς μήνες. Τέλος διευρύνεται στο 46% το ποσοστό των επιχειρήσεων που κρίνουν ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα. Βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας παραμένει η ανεπάρκεια ζήτησης, αν και με μικρότερη ένταση, καθώς και η ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης.
Σε χαμηλά επίπεδα η εμπιστοσύνη
Τον Οκτώβριο ο Δείκτης Εμπιστοσύνης των Καταναλωτών μειώθηκε κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες. Η πτώση του σχετικού δείκτη οφείλεται στις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις των καταναλωτών για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας ενώ οριακά χειροτερεύουν οι ήδη αρνητικές προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας. Αντίθετα η ροπή προς αποταμίευση παραμένει χαμηλή αν και ελαφρά βελτιωμένη έναντι του Σεπτεμβρίου και δεν καταγράφεται μεταβολή στη διαφορά θετικών και αρνητικών απαντήσεων για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών.
Σημείωση: ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις των καταναλωτών για την γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατάσταση τους, την αποταμίευση και την ανεργία
Οι προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική τους κατάσταση τους προσεχείς 12 μήνες παραμένουν απαισιόδοξες και ο σχετικός δείκτης παραμένει στις -24 μονάδες, τιμή σαφώς κατώτερη της Ευρωζώνης (-1) και κυρίως της ΕΕ-25, όπου η διαφορά θετικών αρνητικών απαντήσεων είναι θετική (+4).
Διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που διατυπώνουν αρνητικές προσδοκίες για την γενική οικονομική κατάσταση της χώρας τους προσεχείς μήνες, καθώς η διαφορά από –24 το Σεπτέμβριο φτάνει το -31 τον Οκτώβριο.
Η διαφορά θετικών /αρνητικών απαντήσεων σε ερώτημα σχετικό με την αποταμίευση που σχεδιάζουν τους προσεχείς 12 μήνες τα νοικοκυριά παραμένει η χαμηλότερη (-47) όλων των επιμέρους χωρών της Ευρωζώνης, πλην της Πορτογαλίας. Στο σύνολο της Ευρωζώνης η σχετική διαφορά διαμορφώνεται στο (-9) ενώ στην ΕΕ-25 στο (-5).
Σε σχετικό ερώτημα για τα επίπεδα ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες οι προβλέψεις των νοικοκυριών διατηρούνται αρνητικές και η διαφορά φτάνει το +44 έναντι +43 τον Σεπτέμβριο, τιμή σημαντικά υψηλότερη τόσο της ΕΕ-25 όσο και της ΕΕ-12.
Σημειώνεται ότι οι παραπάνω δείκτες κινούνται στο διάστημα +100 (όταν όλοι οι καταναλωτές προβλέπουν αύξηση του συγκεκριμένου μεγέθους) έως –100 (όταν όλοι προβλέπουν μείωση) και εμφανίζονται ως διαφορές των θετικών-αρνητικών απαντήσεων. Αρνητική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυτών που προβλέπουν μείωση του συγκεκριμένου μεγέθους είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδοκούν αύξηση. Και αντίστροφα.
