Προσπάθεια παραπλάνησης της κοινής γνώμης είτε ελλειπή κατανόηση προσάπτει το υπουργείο Οικονομικών σε όσους κάνουν λόγο περί λάθους στην επιστροφή ομολόγων αξίας 1,185 δισ. από το Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στον EFSF. Μάλιστα, σε δηκτικό του σχόλιο ο υπουργός «ευχαριστεί τους αντιπολιτευόμενους συναδέλφους για την ευκαιρία που δίνουν στην κυβέρνηση και στην διοίκηση του ΤΧΣ να καταδείξουν ποιοι «έσφαλαν» εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος, πότε και πώς».
Στην αναλυτική απάντησή του το υπουργείο Οικονομικών αναφέρει ότι «κάποιοι, συμπεριλαμβανομένων και βουλευτών της αντιπολίτευσης, ισχυρίστηκαν ότι η διοίκηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και το Υπουργείο Οικονομικών επέστρεψαν κατά «λάθος» στον ESM-EFSF ομόλογα αξίας 1,185 δισ. ευρώ μεγαλύτερης εκείνης που είχαν υποχρέωση να επιστρέψουν σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015».
Διευκρινίζει ότι λάθος δεν υπήρξε ούτε της διοίκησης του ΤΧΣ ούτε του Υπουργείου Οικονομικών.
«Αν υπήρξε λάθος αυτό ήταν η απαίτηση του ESM-EFSF για επιστροφή του συνόλου των ομολόγων στην βάση ασύμβατων με το δημόσιο συμφέρον συμφωνιών τις οποίες έκαναν και κύρωσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις» και προσθέτει «τώρα που η πραγματικότητα διεφάνη, να συνταχθούν με την κυβέρνηση στην προσπάθεια που καταβάλλει για την διόρθωση μεγάλων λαθών του πρόσφατου παρελθόντος».
Ακολουθεί πλήρης ενημέρωση από το υπουργείο Οικονομικών επί του θέματος:
Απόφαση Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου
1. Η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup εμπεριείχε την δέσμευση ότι το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα επέστρεφε στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ESM-EFSF) το σύνολο των ομολόγων έκδοσης του EFSF που κατείχε εκείνη την χρονική στιγμή (συνολικής ονομαστικής αξίας €10,93 δισ.).
2. Σύμφωνα με την απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου τα ομόλογα αυτά, μετά την επιστροφή τους στον ESM-EFSF, παραμένουν στην διάθεση του ΤΧΣ για τον ίδιο σκοπό και την ίδια χρήση όπως και πριν: την ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση τραπεζών.
3. Η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup ήταν σαφής, χωρίς περιθώρια ερμηνείας ούτε δυνατότητα αμφισβήτησης της απορρέουσας υποχρέωσης. Έτσι, το σύνολο των ομολόγων αυτών επεστράφη την 27η Φεβρουαρίου 2015, όπως ρητά προέβλεπε η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου.
Συμπέρασμα: Η επιστροφή του συνόλου των ομολόγων του ΤΧΣ στον ESM-EFSF όχι μόνον δεν έγινε κατά «λάθος» αλλά αποτελούσε οφειλόμενη ενέργεια σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015. Σε κάθε περίπτωση η επιστροφή αυτή δεν απομειώνει τα διαθέσιμα ομόλογα για ανακεφαλαιοποίηση / εξυγίανση τραπεζών καθώς προβλέπεται ότι παραμένουν διαθέσιμα για το ΤΧΣ για την ίδια ακριβώς χρήση. Συνεπώς η κατάσταση παραμένει ως είχε πριν την επιστροφή, με το πρόσθετο πλεονέκτημα της απομείωσης του δημοσίου χρέους.
Το 1,185 δισ. μετρητών που χρησιμοποιήθηκε το 2013 και 2014 για ανακεφαλαιοποιήσεις
4. Τα συνολικά «περιουσιακά στοιχεία» του ΤΧΣ αποτελούνταν από:
-
48,2 ομόλογα του EFSF (μετοχικό κεφάλαιο)
-
1,5 δισ. σε μετρητά (μετοχικό κεφάλαιο) και
-
2,124 δισ. εισροές σε μετρητά
5. Από την ίδρυσή του το ΤΧΣ χρησιμοποίησε για ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών €39,952 δισ.
-
37,267 δισ. από ομόλογα του EFSF
-
1,5 δισ. από μετρητά προερχόμενα από το αρχικό μετοχικό του κεφάλαιο, και
-
1,185 δισ. από μετρητά που προήλθαν από τις προαναφερθείσες εισροές (βλ. σχετική υποσημείωση).
6. Το ΤΧΣ διέθεσε το προαναφερθέν ποσό των 1,185 δισ. μετρητών κατά την διάρκεια των ανακεφαλαιοποιήσεων / εξυγιάνσεων ως εξής:
-
New Proton Βank, €50 εκατ.- 8/2013 & 11/2013 - διαδικασία πώλησής της στην Eurobank
-
Probank, 563 εκατ. – 8/2013 & 12/2013 - διαδικασία απορρόφησής της από την Εθνική
-
3 συνεταιριστικές τράπεζες που απορροφήθηκαν από την Alpha (στην οποία καταβλήθηκαν €174 εκατ. τον Ιούνιο του 2014).
7. Η χρήση μετρητών του ΤΧΣ, αντί για τα ομόλογα έκδοσης του EFSF που διέθετε, δεν ήταν αντίθετη σε κάποιο συμβατικό κείμενο ή νόμο, υπαγορευόταν δε από την καλύτερη απόδοση των ομολόγων έναντι των μετρητών – κάτι που, σύμφωνα με την Διοίκηση του ΤΧΣ, ωφελούσε το Ταμείο και, κατ’ επέκταση, το Δημόσιο.
8. Η χρήση του 1,185 δισ. μετρητών για τον σκοπό αυτόν είχε ως αποτέλεσμα να εξοικονομηθεί μέρος εκείνων των ομολόγων του EFSF ίσης αξίας (1,185 δισ.), το οποίο εντέλει απομείωσε ισόποσα το δημόσιο χρέος.
Συμπέρασμα: Ποσό μετρητών 1,185 δισ. χρησιμοποιήθηκε από το ΤΧΣ κατά την διάρκεια της περιόδου 2013/4 για ανακεφαλαιοποιήσεις / εξυγιάνσεις τραπεζών, στο πλαίσιο των κανόνων λειτουργίας του Ταμείου, με αποφάσεις του Γενικού Συμβουλίου του Ταμείου στο οποίο μετέχουν εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών και πρόσωπο οριζόμενο από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Συνεπώς η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν σε πλήρη γνώση της χρήσης των μετρητών, επικυρώνοντας όλες τις σχετικές αποφάσεις και αποδεχόμενη το γεγονός ότι η χρήση των μετρητών εκείνων μείωσε αντίστοιχα την χρήση των ομολόγων έκδοσης του EFSF που διέθετε το ΤΧΣ.
Επιστολή 10ης Μαρτίου 2015
9. Μετά την επιστροφή του συνόλου των εναπομεινάντων ομολόγων του EFSF την 27η Φεβρουαρίου 2015 (σύμφωνα με την ρητή δέσμευση του Ταμείου και της χώρας στο πλαίσιο της συμφωνίας της 20ης Φεβρουαρίου 2015 στο Eurogroup), το ΤΧΣ, μετά από συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών, και σε προσπάθεια διαμόρφωσης κλίματος για την αξιοποίηση μέρους των επιστραφέντων ομολόγων σε μετρητά για άλλη χρήση, έστειλε επιστολή την 10η Μαρτίου 2015 στον ESM-EFSF με την οποία ανέδειξε το ζήτημα της εξοικονόμησης ομολόγων λόγω της πρότερης χρήσης των διαθεσίμων μετρητών αξίας 1,185 δισ.
10. Αν και δεν υπήρχε η νομική δυνατότητα ώστε η ελληνική πλευρά να επιχειρηματολογήσει ότι η επιστροφή όλων των ομολόγων του EFSF οφειλόταν σε «λάθος» (σημ. δεν υπήρξε αντίθεση σε συμβατικό όρο ή συμφωνία ενώ η επιστροφή όλων των ομολόγων επιβλήθηκε στο ΤΧΣ από την απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup), η ελληνική πλευρά επιχείρησε να αναδείξει το γεγονός ότι η απόφαση του Eurogroup, σε συνδυασμό με την πρότερη χρήση του 1,185 δισ. για τις συγκεκριμένες ανακεφαλαιοποιήσεις, είχε μια «απρόβλεπτη συνέπεια» (unintended consequence) της οποίας την επανόρθωση αιτήθηκε το ΤΧΣ.
11. Ακόμα κι αν η επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς είχε γίνει δεκτή, και είχε επιστραφεί το ποσό των 1,185 δισ. υπό την μορφή ομολόγων, δεν θα ήταν δυνατή η χρήση του ποσού αυτού παρά μόνο για σκοπούς ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης τραπεζών. Βάσει των ρητών προβλέψεων της δανειακής συμφωνίας (MFAFA), αλλά και του νομικού καθεστώτος του ΤΧΣ, τα ομόλογα αυτά δεν θα μπορούσαν να «δανειστούν» ως repos ή με άλλο τρόπο για τις γενικότερες ανάγκες ρευστότητας της οικονομίας. Με απλά λόγια, η δανειακή συμφωνία που υπέγραψε η προηγούμενη κυβέρνηση δεν αφήνει στο Ταμείο κανένα περιθώριο ευελιξίας.
12. Για το λόγο αυτό στην επιστολή του ΤΧΣ της 10ης Μαρτίου 2015 επισημάνθηκε η συνέπεια της χρήσης μετρητών αντί ομολόγων και περιελήφθη αίτημα προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα διαμόρφωσης της κατάστασης όπως θα ήταν εάν είχαν χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά ομόλογα του EFSF αντί μετρητών. Με απλά λόγια, στην επιστολή της 10ης Μαρτίου, το ΤΧΣ και το Υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά ζήτησαν να επιστραφεί το ποσό των €1,185 δισ. υπό την μορφή μετρητών.
Συμπέρασμα: Το ΤΧΣ και το Υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο των ισχυόντων νόμων και της απόφασης του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015, έδρασαν άμεσα και διεκδικητικά με σκοπό την βελτιστοποίηση του δημόσιου συμφέροντος, το οποίο υπέσκαψαν οι συμφωνίες των προηγούμενων κυβερνήσεων με τους δανειστές – και πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η απαίτηση για επιστροφή του συνόλου των ομολόγων του EFSF.
