Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»
Νέα νομοθεσία που εισαγάγει μια σειρά κοινών αρχών για τις εθνικές διαδικασίες αφερεγγυότητας όσον αφορά τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, υιοθέτησαν καταρχήν τα κράτη-μέλη, ενώ η πολιτική συμφωνία αναμένεται να οριστικοποιηθεί από την Ευρωβουλή την άνοιξη και να τεθεί σε ισχύ σε περίπου δύο χρόνια.
Βασικός στόχος της νομοθεσίας είναι να μετατοπιστεί το κέντρο βάρους από την εκκαθάριση στην ενθάρρυνση των βιώσιμων επιχειρήσεων να προβαίνουν σε αναδιάρθρωση έγκαιρα ώστε να αποφεύγουν τη διαδικασία αφερεγγυότητας.
Η αναθεώρηση των εθνικών κανόνων αφερεγγυότητας θα είναι διπλά επωφελής: θα βοηθά τις βιώσιμες επιχειρήσεις να παραμένουν σε λειτουργία και, συνεπώς, να μη χάνονται θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα θα δημιουργεί και ένα καλύτερο περιβάλλον για τους πιστωτές, οι οποίοι θα μπορούν να ανακτούν μεγαλύτερο μέρος της επένδυσής τους απ’ ό,τι αν ο οφειλέτης κήρυττε πτώχευση.
Δεύτερη ευκαιρία
Όταν έντιμοι επιχειρηματίες πτωχεύουν, πρέπει να τους δίνεται άμεσα μια δεύτερη ευκαιρία γιατί -όπως δείχνουν τα στοιχεία- οι προσπάθειές τους στέφονται από μεγαλύτερη επιτυχία τη δεύτερη φορά. Η απόφαση που θα συμβάλει στη δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για τους εθνικούς κανόνες αφερεγγυότητας, καλεί τα κράτη-μέλη:
* Να διευκολύνουν την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες σε πρώιμο στάδιο, προτού δηλαδή κινηθεί η επίσημη διαδικασία αφερεγγυότητας, και χωρίς χρονοβόρες ή δαπανηρές διαδικασίες, ώστε να περιορίζεται το ενδεχόμενο προσφυγής στην εκκαθάριση.
* Να επιτρέπουν στους οφειλέτες να προβαίνουν σε αναδιάρθρωση της επιχείρησής τους χωρίς να χρειάζεται να κινήσουν επισήμως δικαστικές διαδικασίες.
* Να δίνουν στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες τη δυνατότητα να ζητήσουν προσωρινή αναστολή προκειμένου να καταρτίσουν ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης, προτού να μπορούν οι πιστωτές να κινήσουν διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης εναντίον τους.
* Να διευκολύνουν τη διαδικασία κατάρτισης ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, έχοντας κατά νου το συμφέρον τόσο των οφειλετών όσο και των πιστωτών και προσβλέποντας στην αύξηση των πιθανοτήτων διάσωσης μιας βιώσιμης επιχείρησης.
* Να μειώσουν τις αρνητικές συνέπειες μιας πτώχευσης για τη μελλοντική δυνατότητα του επιχειρηματία να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, ιδίως με την απαλλαγή από χρέη εντός 3 ετών το πολύ.
Πτώχευση με δόλο
Ο νέος κοινοτικός κανονισμός προβλέπει ενιαία διαδικασία για τον έλεγχο εικονικών πτωχεύσεων, γιατί θα επιτρέπει χάρη στη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών να εντοπίζονται περιπτώσεις μεταφοράς εταιρείας σε άλλο κράτος-μέλος λίγο πριν εκδηλωθεί η πτώχευση. Θα εξετάζεται δηλαδή εάν υπήρξε δόλος σ’ αυτή την ενέργεια από την πλευρά των μετόχων.
Επίσης θα υπάρξει διασύνδεση των εθνικών δικτύων όπου καταγράφονται οι περιπτώσεις αφερεγγυότητας, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι επιχειρήσεις, οι πιστωτές και οι επενδυτές. Ηδη το μέτρο εφαρμόζεται πιλοτικά σε επτά χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Εσθονία, Ολλανδία, Τσεχία, Ρουμανία, Σλοβενία).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, οι πτωχεύσεις αποτελούν σύνηθες φαινόμενο σε μια δυναμική, σύγχρονη οικονομία. Περίπου οι μισές επιχειρήσεις επιβιώνουν για διάστημα κάτω των πέντε ετών και περίπου 200.000 επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο διαδικασία αφερεγγυότητας στην Ε.Ε., ενώ 1.700.000 εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους. Από τις παραπάνω πτωχεύσεις 50.000 έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα με απώλεια 400.000 θέσεων εργασίας.
Παράλληλα, έχει αποδειχτεί ότι οι επιχειρηματίες που έχουν αποτύχει διδάσκονται από τα λάθη τους και, σε γενικές γραμμές, είναι περισσότερο επιτυχημένοι στη δεύτερη προσπάθειά τους. Εως και ποσοστό 18% όλων των μετέπειτα επιτυχημένων επιχειρηματιών είχε αποτύχει στην πρώτη του επιχείρηση.
Η πείρα δείχνει ότι όσο νωρίτερα προβούν σε αναδιάρθρωση οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε δυσχερή θέση τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας έχουν.
Όμως, η αναδιάρθρωση σε πρώιμο στάδιο (προτού ξεκινήσουν οι επίσημες διαδικασίες αφερεγγυότητας) δεν είναι δυνατή σε αρκετές χώρες (π.χ., στη Βουλγαρία, στην Ουγγαρία, στην Τσεχική Δημοκρατία, στη Λιθουανία, στη Σλοβακία, στη Δανία) και, όπου υπάρχουν επιλογές, οι διαδικασίες μπορεί να είναι αναποτελεσματικές και δαπανηρές, μειώνοντας τις δυνατότητες επιβίωσης των επιχειρήσεων.
Τέλος, σε ορισμένες χώρες μπορεί να περάσουν πολλά χρόνια έως ότου να γίνει απαλλαγή έντιμων επιχειρηματιών που πτώχευσαν από παλαιά χρέη, ώστε να μπορέσουν να προβούν σε νέο επιχειρηματικό εγχείρημα (Αυστρία, Βέλγιο, Εσθονία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κροατία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία).
Στην περίπτωση ενός έντιμου επιχειρηματία, η συντόμευση της περιόδου απαλλαγής από τα χρέη θα διασφάλιζε ότι η πτώχευση μιας επιχείρησης δεν θα κατέληγε σε «θανατική καταδίκη» του.
Το σημερινό ευρωπαϊκό δίκαιο για τις διασυνοριακές διαδικασίες αφερεγγυότητας διέπεται από τον κανονισμό 1346/ 2000, ο οποίος εφαρμόζεται από τον Μάιο του 2020.
Περιέχει κανόνες σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και το εφαρμοστέο δίκαιο και προβλέπει τον συντονισμό διαδικασιών αφερεγγυότητας που έχουν κινηθεί σε διάφορα κράτη-μέλη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ
