ΜΙΑ ΔΟΜΗΜΕΝΗ και περιεκτική προσέγγιση, για την ανάπτυξη συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, πρέπει να υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη-μέλη της, να αξιοποιήσουν στο έπακρον τις ευκαιρίες που υπάρχουν σε διαγωνισμούς και αναθέσεις έργων για τις υποδομές της Ευρώπης.
Αυτό προκύπτει από τη νέα έκθεση της PricewaterhouseCoopers για την πορεία των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (PPP) στην Ευρώπη.
Η έκθεση της PwC με τίτλο : «Η ανάπτυξη των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα στη Νέα Ευρώπη», υποστηρίζει ότι ενώ πρωταρχική ευθύνη για την χάραξη πολιτικής αναφορικά με τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εναπόκειται στο κάθε κράτος-μέλος, η Ευρωπαϊκή Ενωση, πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τους και στις διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργων.
Η έκθεση αναλύει πώς οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έχουν αναπτυχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα τους, ως μέσο προμήθειας έργων δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών. Επίσης εξετάζεται η δραστηριότητα των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ανά χώρα και κλάδο και προσφέρεται μία γενικότερη εκτίμηση της υφιστάμενης νομοθεσίας
Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα:
* Στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ολλανδία οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να προσφέρουν αύξηση της αποδοτικότητας τουλάχιστον κατά 15% σε σχέση με τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τις παραδοσιακές διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργων, με την προϋπόθεση ότι οι διαδικασίες που έχουν ακολουθηθεί βασίζονται σε μια ορθολογική προσέγγιση.
* Ο κλάδος συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος. Αυτό συμβαίνει λόγω της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι κυβερνητικοί και οι κοινοτικοί αξιωματούχοι να κατανοήσουν την πολυπλοκότητα των συμπράξεων αυτών. Παρότι οι συμφωνίες αυτές επηρεάζονται από ένα πλήθος Οδηγιών, Κανονισμών καθώς και νομοθετημάτων , δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πολιτική. Επίσης, αβεβαιότητα επικρατεί σε ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι Συμπράξεις πρέπει να αλληλεπιδρούν με την υπάρχουσα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ειδικά με την πολιτική για τους διαγωνισμούς και την ανάθεση έργων.
* Σε επίπεδο κρατών-μελών, υπάρχουν ορισμένα παραδείγματα όπου επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έχουν επιτυχώς συνδυαστεί με χρηματοδοτήσεις ιδιωτικών κεφαλαίων, με τις κυβερνήσεις που επιλέγουν αντ' αυτού να συγχρηματοδοτήσουν τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με δημόσια κεφάλαια διαχωρίζοντας έτσι τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με τα επιχορηγούμενα προγράμματα. Μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να ενθαρρύνει την ιδιωτική χρηματοδότηση, η αβεβαιότητα που επικρατεί για τις διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργών, η πρόσθετη πολυπλοκότητα που προκύπτει από το συνδυασμό Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα και επιχορηγήσεων, και η έλλειψη ιστορικών στοιχείων στον κλάδο αυτό, έχουν καταστήσει ιδιαίτερα προσεκτικές τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
* Σε αντίθεση με τους προηγούμενους δικαιούχους του Ταμείου Συνοχής και των διαρθρωτικών ταμείων, οι προϋποθέσεις συν-χρηματοδότησης στα νέα κράτη μέλη – λαμβανόμενου υπόψη και του περιορισμού για την αύξηση του δημοσίου χρέους που αντιμετωπίζουν ορισμένα από τα κράτη αυτά – ενδέχεται να οδηγήσουν κάποιες κυβερνήσεις στη χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων ως πηγή συν-χρηματοδότησης προκειμένου να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα αυξανόμενα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είναι τώρα διαθέσιμα.
Λαμβάνοντας υπ'όψιν τον αντίκτυπο που θα έχουν οι ενέργειες και οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροοπής, στην ανάπτυξη συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η έκθεση προβαίνει στις ακόλουθες επισημάνσεις:
* Είναι απαραίτητο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει μία ομάδα ειδικών στον τομέα συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για ολόκληρη την κοινότητα, η οποία θα υποστηρίζει τη σχετική δραστηριότητα έτσι ώστε να γίνουν περισσότερο κατανοητές οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στα θεσμικά κοινοτικά όργανα.
* Η ΕΕ πρέπει να προβεί σε χρηματοδότηση πρωτοβουλιών όπως η διενέργεια μελετών για τα οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η εκπαίδευση των δημόσιων υπαλλήλων, και η μεταφορά τεχνογνωσίας από ένα κράτος μέλος σε άλλο μέσω των διάφορων PPP μονάδων που λειτουργούν σε διάφορα κράτη μέλη, έτσι ώστε να υπερσκελιστούν οποιαδήποτε προβλήματα που αφορούν είτε το θεσμικό πλαίσιο των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είτε την έλλειψη γνώσεων στον τομέα αυτό.
* Η ΕΕ πρέπει να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο οι Οδηγίες, οι Κανονισμοί και η κοινοτική νομοθεσία αλληλεπιδρούν με τις διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργων, παρόλο που μια νομοθετική προσέγγιση από την Επιτροπή δύναται να μην είναι ούτε πρακτική αλλά ούτε και επιθυμητή δεδομένου ότι οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι δύσκολο να καθοριστούν και διαφέρουν πολύ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι προτιμότερο η Επιτροπή να εκδώσει οδηγίες στα κράτη μέλη για το πώς να προχωρήσουν σε συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, σε διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργων και στο πώς θα λογιστικοποιούν τις συμπράξεις αυτές στους εθνικούς λογαριασμούς.
* Η ΕΕ, θα πρέπει να βοηθήσει τα κράτη μέλη για να αντιμετωπίσουν τα δύσκολα θέματα που προκύπτουν από το συνδυασμό της χρηματοδότησης της ΕΕ με τη χρηματοδότηση ιδιωτικού τομέα και των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, βοηθώντας τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πιλοτικά έργα, από τα οποία μπορούν να προκύψουν πρακτικές οδηγίες (κατευθυντήριες γραμμές).
Ο Richard Abadie, Partner και Επικεφαλής του κλάδου PPP της PwC στην Ευρώπη σχολίασε: « Σχετικά με την νομοθεσία της ΕΕ για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, επικρατεί αβεβαιότητα και σύγχυση, γεγονός το οποίο αυξάνει τους κινδύνους ανάληψης τέτοιων έργων. Οι κίνδυνοι αυτοί επηρεάζουν τόσο τον Δημόσιο όσο και τον Ιδιωτικό τομέα, και αναπόφευκτα οδηγούν σε υψηλότερα κόστη».
«Η θέση της ΕΕ ότι οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα πρέπει να αποτελούν μία κατάλληλη εναλλακτική στις πιο παραδοσιακές διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμών και ανάθεσης έργων, οι οποίες μπορούν να προσθέσουν αξία στην επένδυση είναι απολύτως ορθή. Η ΕΕ πρέπει να ενεργήσει ως καταλύτης για να υποστηρίξει το όραμά της για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού».
«Λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα και τα περιθώρια ανάπτυξης των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στη διευρυμένη Ευρώπη, είναι αναγκαίο η ΕΕ να ακολουθήσει μία ολοκληρωμένη και δυναμική προσέγγιση για να επιτρέψει στα κράτη μέλη της να εκμεταλλευτούν πλήρως τις συμπράξεις αυτές, ούτως ώστε να καταφέρουν να μειώσουν το χάσμα που υπάρχει στις υποδομές της Ευρώπης».
