Τη θεωρία του «ευφυούς κράτους» αναπτύσσει ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Harvard Φιλίπ Αγκιόν, ο οποίος εξετάζει τις εξελίξεις στην Ευρώπη υπό το πρίσμα της μετάβασης από το μοντέλο της μιμητικής οικονομίας σε εκείνο της καινοτόμου οικονομίας.
Περιγράφοντας έναν τρίτο δρόμο μεταξύ των κεϋνσιανών («αδιάκριτη αύξηση των δημόσιων δαπανών») και των πιο συντηρητικών («περικοπές φόρων και δαπανών») προσεγγίσεων, ο Γάλλος οικονομολόγος προτάσσει την εφαρμογή μιας «αντικυκλικής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής» προκειμένου αυτή «να παρακάμψει εν μέρει τις ατέλειες στη χρηματοπιστωτική αγορά και κατ’ επέκταση να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να διατηρήσουν τις επενδύσεις οι οποίες ενισχύουν την ανάπτυξη σε ολόκληρο τον κύκλο».
Καινοτομία σημαίνει το νέο να αντικαθιστά το παλιό. Η ευρωπαϊκή οικονομία πρέπει να μεταβεί από τη μιμητική στην καινοτόμο οικονομία, δίνοντας έμφαση στην προσφορά.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται σε πολιτικές οι οποίες αυξάνουν τα δημόσια ελλείμματα σε περιόδους ύφεσης και τα μειώνουν σε περιόδους υψηλής ανάπτυξης, βοηθώντας την οικονομική δραστηριότητα ιδίως σε χώρες και τομείς με πιστωτικούς περιορισμούς.
O Philippe Aghion είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπισήμιο Harvard. Προηγουμένως ήταν Καθηγητής στο University College London, Συντονιστής Έρευνας στο EBRD, Fellow στο Nuffield College και Assistant Professor στο MIT. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι στα πεδία της Βιομηχανικής Οργάνωσης, της Θεωρίας Μεγέθυνσης και των Οικονομικών της Καινοτομίας. Είναι εταίρος στο Econometric Society και στο American Academy of Arts and Sciences.
Ο καθηγητής του Χάρβαρντ μιλά για την ανάγκη ενίσχυσης του ανταγωνισμού, ευελιξίας στην αγορά εργασίας, υψηλής και ποιοτικής επένδυσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και προώθησης μακροοικονομικών πολιτικών με προσανατολισμό την προσφορά.
Η «δουλειά» του κράτους, σύμφωνα με τον Αγκιόν, είναι η άσκηση πολιτικών για την ανάπτυξη και τη μείωση των ελλειμμάτων με βάση τους άξονες: Μεταρρυθμίσεις – Στοχευμένες επενδύσεις – Βελτίωση διακυβέρνησης.
Ο ίδιος τονίζει ότι τα εσωτερικά προβλήματα μιας χώρας της Ευρωζώνης «δεν αφορούν τη Μέρκελ» και θα πρέπει να επιλύονται σε εσωτερικό επίπεδο προκειμένου συν τοις άλλοις να λειτουργούν ως εχέγγυα για περισσότερη ευελιξία των ευρωπαϊκών θεσμών απέναντι στην εκάστοτε χώρα - μέλος.
Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρεί επιτυχημένο το παράδειγμα της Ιταλίας, το οποίο κατά τη γνώμη του θα πρέπει να ακολουθήσουν όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης.
Χρειάζεται ένα «έξυπνο κράτος» που θα ενεργοποιεί τη διαδικασία της δημιουργικής καταστροφής, μια διαδικασία που συνδέεται άμεσα με ένα υποδειγματικό μοντέλο ανάπτυξης μέσω της καινοτομίας.
Υπογραμμίζοντας ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτό που ονομάζεται λιτότητα είναι στην ουσία εξορθολογισμός των δαπανών με γνώμονα τη διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής αποτελεσματικότητας και προστιθέμενης αξίας, αναφέρεται σε χώρες – υποδείγματα αυτής της λογικής όπως η Σουηδία, η Δανία και ο Καναδάς, «που έχουν εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, έχουν επενδύσει στην έρευνα και την εκπαίδευση, και τελικά έχουν καταστεί παραγωγικές».
«H Γαλλία και η Φινλανδία ξοδεύουν το ίδιο ποσοστό του ΑΕΠ στην εκπαίδευση, αλλά η Φινλανδία τα πηγαίνει καλύτερα, γιατί έχει πιο ποιοτική εκπαίδευση», παρατηρεί μεταξύ άλλων, θεωρώντας ότι η χώρα του θα πρέπει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις: «Η Γαλλία δεν μπορεί να είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν κάνει μεταρρυθμίσεις».
Απαντώντας στο δίλημμα «μεγαλύτερο ή μικρότερο κράτος», απαντά «διαφορετικό, δηλαδή αποτελεσματικό κράτος», μακριά από τη λογική των οριζόντιων μέτρων: «κάπου χρειάζεται περισσότερο κράτος, αλλού χρειάζεται λιγότερο κράτος».
Συμπερασματικά προτάσσει το τρίπτυχο: «Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ως αντάλλαγμα για μακροοικονομική ευελιξία, διαρθρωτικά ταμεία για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]
@VasKostoulas
