Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»
Δεδομένες είναι οι προτεραιότητες του νέου κυβερνητικού σχήματος, όποτε αυτό διαμορφωθεί, καθώς προσδιορίζονται από τις εκκρεμότητες που αφήνει η διαπραγμάτευση με την τρόικα.
Στην πρώτη γραμμή είναι το δημόσιο χρέος, καθώς μια επιτυχημένη διαπραγμάτευση θα απελευθερώσει πόρους για την ανάπτυξη, ενώ μια αποτυχία θα διαιωνίσει το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας.
Προτεραιότητα για την κυβέρνηση είναι και η διαπραγμάτευση για τη χαλάρωση των στόχων του προγράμματος και κυρίως των πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να μπορέσει να υλοποιήσει τις μειώσεις φορολογίας που υποσχέθηκε.
Το παζλ των εκκρεμοτήτων-προτεραιοτήτων συμπληρώνεται από πλήθος άλλων ζητημάτων, που εξηγεί και την πολυήμερη δυστοκία λήψης αποφάσεων για την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.
Χρέος: Στην πρώτη γραμμή
Η κορυφαία προτεραιότητα του υπουργείου Οικονομικών, με την ίδια ή με άλλη ηγεσία, είναι η διαπραγμάτευση για το χρέος, καθώς εάν είναι επιτυχημένη, θα αποδεσμεύσει πόρους που σήμερα διατίθενται για τοκοχρεολύσια, για ανάπτυξη, ενώ σε περίπτωση αποτυχίας θα παραταθεί για δεκαετίες η δημοσιονομική εκκρεμότητα.
Με τη δημοσιοποίηση της έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από το ΔΝΤ, που θα περιέχεται στη βασική έκθεση, οριστικοποιείται η αφετηρία των διαπραγματεύσεων για τα επιπρόσθετα μέτρα μείωσης του ελληνικού χρέους.
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας τονίζει τη σημασία των διαπραγματεύσεων, δεδομένης της κρισιμότητάς τους, ενώ παράλληλα μεταξύ των σεναρίων του ανασχηματισμού ήταν η δημιουργία ειδικής θέσης υπουργού Οικονομικών που θα αναλάμβανε αποκλειστικά τη διαπραγμάτευση για το χρέος, όπως και τη γενική εποπτεία των διαπραγματεύσεων με την τρόικα.
Το ΔΝΤ επίσης θέτει έμμεσα το ζήτημα νέου κουρέματος, που αποκλείουν οι εταίροι, αλλά αποτελεί ατού για την ελληνική πλευρά να διεκδικήσει όσα περισσότερα γίνεται.
Η Κομισιόν αντιπροτείνει επιμήκυνση του χρόνου ωρίμανσης των δανείων διάσωσης μέχρι και 50 χρόνια (από 30 που είναι τώρα) και μείωση των επιτοκίων στα δάνεια από τις χώρες της Ευρωζώνης.
Ολα αυτά τα μέτρα συζητούνται γιατί απλά το ελληνικό χρέος, ακόμη και εάν επιτευχθούν στο 100% οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα, τις αποκρατικοποιήσεις και τους ρυθμούς ανάπτυξης, δεν θα καταστεί βιώσιμο ούτε το έτος 2022. Αυτό σημαίνει ότι για μια οκταετία ακόμη το χρέος θα ασκεί έντονη πίεση στη δημοσιονομική πολιτική, αποτρέποντας οποιαδήποτε χαλάρωση.
Με βάση τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, το 2014 το χρέος θα διαμορφωθεί στο 173,9% του ΑΕΠ, για να υποχωρήσει το 2015 στο 168,3%, στο 158,9% το 2016, στο 149,1% το 2017 και στο 139,1% το 2018.
Η Κομισιόν στην τελευταία της έκθεση εκτιμά πως φέτος το δημόσιο χρέος θα διαμορφωθεί στο 177,2% του ΑΕΠ, στο 172,5% το 2015, στο 162,9% το 2016 και στο 154,2% το 2017.
Το ΔΝΤ, με βάση τις εκτιμήσεις που αναγράφονται στο Fiscal Monitor του Απριλίου, προβλέπει ότι το ελληνικό χρέος θα διαμορφωθεί στο 174,7% το 2014, στο 171,3% το 2015, στο 162,5% το 2016, στο 153,7% το 2017 και στο 146,1% του ΑΕΠ το 2018.
Είναι προφανές ότι οι διαφορές στις εκτιμήσεις μεταξύ Ελλάδας και δανειστών ξεκινούν από 4 μονάδες του ΑΕΠ το 2015 και φτάνουν στις 7 μονάδες του ΑΕΠ (ή 15,2 δισ. ευρώ) το έτος 2018.
Η προοπτική για νέο δάνειο, από τα μέσα του 2015 και μετά, είναι μια παράμετρος που θέλει να αποφύγει η κυβέρνηση, επειδή γνωρίζει πως αυτό θα συνοδευτεί με νέους όρους.
Οι δανειστές πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση, θεωρώντας πως η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της από τις αγορές με χαμηλά επιτόκια. Εκτός από τον Γερμανό υπ. Οικονομικών Β. Σόιμπλε που μίλησε για δάνειο ύψους 10 δισ. ευρώ, ο επικεφαλής του Eurorgoup Γ. Ντέισελμπλουμ δήλωσε χθες πως η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει το βάρος του δανεισμού από τις αγορές με επιτόκια 6% και 7% και προκρίνει έτσι ως καλύτερη λύση την προσφυγή σε ένα νέο πακέτο βοήθειας, που αρνείται η κυβέρνηση, αλλά θα είναι θέμα διαπραγμάτευσης.
Μπορεί οι ανάγκες να είναι από τον Ιούνιο του 2015 και μετά, αλλά θα πρέπει οι αποφάσεις να ληφθούν τώρα, ώστε να συνεχίσει το ΔΝΤ να εκταμιεύει τις δόσεις που «χρωστάει» και ανέρχονται σε 1,8 δισ. ευρώ ανά τρίμηνο. Εάν δεν είναι οι χρηματοδοτικές ανάγκες καλυμμένες για το προσεχές 12μηνο, δεν θα τις εκταμιεύει.
Στις εκκρεμότητες υπάρχουν ακόμη δύο ζητήματα που εμπεριέχουν κοινωνικό και πολιτικό κόστος. Είναι οι πιέσεις των δανειστών για σκλήρυνση των μέτρων κατά των οφειλετών του Δημοσίου, με επιτάχυνση των πλειστηριασμών ακινήτων, αλλά και οι καταργήσεις των φόρων υπέρ τρίτων, που θα επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία.
Διαπραγματεύσεις με την τρόικα για «χαλάρωση»
Τον γενικό συντονισμό των διαπραγματεύσεων με την τρόικα έχει υπουργός Οικονομικών και η ατζέντα των εκκρεμοτήτων είναι τεράστια αγγίζοντας όλα τα υπουργεία.
Το ΥΠΟΙΚ θα αναλάβει το δύσκολο έργο να πείσει τους δανειστές να αποδεχτούν χαλάρωση της πολιτικής και ελάφρυνση της φορολογίας.
Με βάση το υφιστάμενο πρόγραμμα, τους στόχους που περιέχει για φέτος και τα επόμενα χρόνια, αλλά και τις αστοχίες που καταγράφει ο προϋπολογισμός στο πρώτο τετράμηνο του 2014, είναι απίθανο να αποδεχτούν οι δανειστές χαλάρωση της προσπάθειας. Πρόσφατες είναι εξάλλου οι προειδοποιήσεις του Β. Σόιμπλε.
Μοναδική περίπτωση να γίνει αποδεκτή η χαλάρωση είναι να δεχτούν οι δανειστές λιγότερο φιλόδοξους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Τα νέα μέτρα για το ασφαλιστικό, με βάση την τρέχουσα κατάσταση και τις προοπτικές των Ταμείων, είναι αναπόφευκτα. Η κυβέρνηση, από τα μέσα Ιουλίου που επιστρέφει η τρόικα, θα κληθεί να διαπραγματευτεί τη διαδικασία των αλλαγών, οι περισσότερες των οποίων έχουν προδιαγραφεί από τη συμφωνία του περασμένου Μαρτίου.
Συμφωνήθηκε ήδη πως θα πρέπει να γίνει νέα αξιολόγηση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, με τη σύνταξη μελέτης στην οποία θα καταγραφούν οι προοπτικές των ασφαλιστικών ταμείων. Επίσης από την αλληλογραφία των δανειστών με τα συναρμόδια υπουργεία τα μέτρα που φαίνεται να έρχονται είναι:
-
Η μείωση του αριθμού των Ταμείων.
-
Η συρρίκνωση της κρατικής συμμετοχής στις βασικές συνταξιοδοτικές παροχές.
-
Η καθιέρωση ατομικών λογαριασμών, με στόχο κάθε ασφαλισμένος να εισπράττει στο τέλος του εργασιακού βίου του το ποσό των εισφορών που έχει καταβάλει.
-
Η ενίσχυση της συμμετοχής της ιδιωτικής ασφάλισης.
-
Εφαρμογή στις συντάξεις στη βάση της ρήτρας του μηδενικού ελλείμματος, δηλαδή τα ελλειμματικά Ταμεία θα περικόπτουν συντάξιμες αποδοχές, με την αρχή να γίνεται στις επικουρικές συντάξεις.
Ανοικτά μέτωπα για αλλαγές στο Δημόσιο
Την ολοκλήρωση των στόχων που αφορούν τις απολύσεις του 2014 έχει σε εκκρεμότητα το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Παρά ταύτα η τρόικα δεν αναμένεται να πιέσει περαιτέρω στο ζήτημα αυτό, αφενός λόγω της επιτυχημένης πορείας και της εκπλήρωσης των προηγούμενων στόχων που έχει να επιδείξει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης, αφετέρου λόγω του ότι ο στόχος των 15.000 απολύσεων έως το τέλος του 2014 φαίνεται να κλείνει τόσο από τις διαθεσιμότητες του 2013 όσο και από τους υπαλλήλους που θα εντοπιστούν να έχουν προσληφθεί με πλαστά δικαιολογητικά.
Σημαντική βοήθεια σε αυτό θεωρείται η επιτάχυνση των διαδικασιών για τα Πειθαρχικά, όπου ήδη έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Στις «εκκρεμότητες» περιλαμβάνονται η εφαρμογή του θεσμού της αξιολόγησης στους δημοσίους υπαλλήλους (ενδεχομένως και η ανακατανομή στη μισθολογική δαπάνη που θα προκύψει από αυτό), η νομοθετική ρύθμιση για την ενσωμάτωση όσων προβλέπονται στην Εκθεση του ΟΟΣΑ για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και τη μείωση της γραφειοκρατίας, και η μόνιμη εφαρμογή του θεσμού της κινητικότητας.
Γενικότερα, τα θέματα που αφορούν το δημόσιο τομέα συνεχίζουν να αποτελούν σημεία τα οποία θα συζητηθούν με τους εκπροσώπους της τρόικας, αλλά δεν είναι πλέον πρώτης προτεραιότητας, καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών θεωρούν ότι βρίσκονται σε καλό δρόμο.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
