Συμφωνία «ιστορική» ή «ημιτελής»; Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης Τραπεζών, διασφαλίζοντας ότι οι ίδιες οι τράπεζες - και όχι οι φορολογούμενοι - θα επωμίζονται το κόστος διάσωσής τους.
Η ολοκλήρωση των σχετικών διαπραγματεύσεων πριν από τις ευρωεκλογές θεωρείται επιτυχία της ελληνικής προεδρίας, ενώ οι ευρωευρωβουλευτές απέδωσαν εύσημα και στην προεδρία της Λιθουανίας, που προηγήθηκε της ελληνικής και είχε «προχωρήσει» τους σχετικούς φακέλους.
Όπως δηλώνει ο γερμανός ευρωβουλευτής των χριστιανοδημοκρατών Μπούρχαρντ Μπαλτς, «η τραπεζική ένωση είναι το πιο σημαντικό νομοθετικό έργο της κοινοβουλευτικής περιόδου στον χρηματοοικονομικό τομέα, σε αυτό θα συμφωνήσω απολύτως με τον επίτροπο Μπαρνιέ».
Μαζί με το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, που έχουν ήδη εγκριθεί, η νέα ρύθμιση συμπληρώνει το νομικό πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες- ένα νομικό πλαίσιο, που κρίθηκε απαραίτητο για να αποτραπούν κρίσεις, όπως εκείνη που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers.
Τα 18 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης καλούνται τώρα να χρηματοδοτήσουν ένα κοινό ταμείο εξυγίανσης με 55 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 60% θα συγκεντρωθεί μέσα σε δύο χρόνια και το υπόλοιπο στα επόμενα έξι χρόνια.
«Γιατί σε οκτώ χρόνια και όχι τώρα;»
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής της Αριστεράς Τόμας Χέντελ επικρίνει το γεγονός ότι το ταμείο θα αρχίσει ουσιαστικά να λειτουργεί σε οκτώ χρόνια και μάλιστα με λιγότερα χρήματα από εκείνα που έχει τα τελευταία χρόνια μόνο η Βρετανία για να στηρίξει τις τράπεζές της.
«Το πρώτο σημείο κριτικής είναι: γιατί θέλουμε οκτώ χρόνια, γιατί όχι πιο γρήγορα; Το δεύτερο σημείο κριτικής είναι: γιατί μόνο 55 δισεκατομμύρια; Με αυτό το ποσό δεν θα στηρίζατε ούτε τη Lehman Brothers, πώς θα αντιμετωπίσετε μια γενικευμένη κρίση. Εμείς χαιρετίζουμε βέβαια τη λογική του bail in, αλλά σε τελική ανάλυση, τουλάχιστον στα επόμενα χρόνια, εξακολουθεί να την πληρώνει ο φορολογούμενος», υποστηρίζει.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Στρασβούργο, ο αρμόδιος επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ απορρίπτει την κριτική, αλλά κυρίως απορρίπτει τη σύγκριση με την εποχή προ κρίσης. «Ομολογουμένως, το ποσό δεν είναι τεράστιο. Βέβαια ο Μηχανισμός Εξυγίανσης μπορεί να απευθυνθεί στις αγορές για να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια. Να πω όμως και κάτι άλλο: σήμερα δεν είμαστε στο 2009, ακριβώς γιατί έχουμε πλέον μία σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων, ώστε να αποτρέψουμε μία παρόμοια κρίση: από το μηχανισμό εποπτείας και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ως τις οδηγίες για τα παράγωγα, την εγγύηση καταθέσεων και βέβαια τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης», επισημαίνει ο επίτροπος.
Με άλλα λόγια: η Ε.Ε. εγκρίνει έναν μηχανισμό για να αντιμετωπίσει «ακραίες περιπτώσεις» υπερχρέωσης των τραπεζών, ελπίζοντας ωστόσο ότι, λόγω του νομοθετικού πλαισίου που έχει ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια, δεν θα υπάρξουν καν «ακραίες περιπτώσεις».
Κριτική για τα «παραθυράκια» της τραπεζικής ένωσης
Αμφιταλαντευόμενοι εμφανίζονται οι Ευρωπαίοι Πράσινοι, οι οποίοι στηρίζουν κατ’ αρχήν τη νέα νομοθεσία, αλλά επισημαίνουν με έμφαση και τις αδυναμίες της. Γερμανοί ευρωβουλευτές των Πρασίνων υποστηρίζουν ότι μπορεί η νέα οδηγία να απαγορεύει την κρατική στήριξη σε μία «προβληματική» τράπεζα, αλλά ουσιαστικά δεν απαγορεύει την παροχή βοήθειας σε μία τράπεζα που δεν έχει χαρακτηριστεί ακόμη «προβληματική».
Όπως δηλώνει στην Deutsche Welle η συμπροεδρεύουσα των Ευρωπαίων Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς, «υπάρχουν ακόμη προβλήματα, αλλά εμείς στηρίζουμε κατ’ αρχήν το νέο νομοθετικό πλαίσιο, γιατί επιφέρει περισσότερη δικαιοσύνη. Εκεί που διαφωνούμε είναι ότι στην πραγματικότητα η όποια απόφαση για εξυγίανση των τραπεζών δεν θα λαμβάνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Παραμένει η διακυβερνητική λογική, άρα εξακολουθούν να κυριαρχούν τα εθνικά συμφέροντα».
Γενικεύεται το «μοντέλο Κύπρου»
Κατά τα άλλα, το νέο νομοθετικό πλαίσιο επεκτείνει ουσιαστικά σε πανευρωπαϊκή κλίμακα τη λογική του bail-in που είχε δοκιμαστεί στην Κύπρο: απαλλάσσει τους φορολογούμενους από την υποχρέωση να διασώσουν μία χρεοκοπημένη τράπεζα και προστατεύει τους καταθέτες με λιγότερα από 100.000 ευρώ. Ωστόσο, η εγγύηση παραμένει σε εθνικό επίπεδο. Η πρόταση της ελληνικής προεδρίας για μία πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος εκφράζει την ελπίδα να γίνει αυτό στο μέλλον. «Απώτερη φιλοδοξία είναι φυσικά να περάσουμε από την οδηγία για τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων. Ελπίζω ότι αυτό δεν θα αργήσει να γίνει αντιληπτό ως ζωτική ανάγκη για την ευρωζώνη και την Ένωση συνολικά», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Διαφορετική άποψη εκφράζουν ευρωβουλευτές, όπως ο Γερμανός σοσιαλδημοκράτης Πέτερ Σίμον, που υποστηρίζει ότι η συζήτηση αυτή δεν έγινε, αλλά και δεν χρειάζεται να γίνει. «Δεν ετέθη προς συζήτηση ένας ενιαίος, ευρωπαϊκός μηχανισμός εγγύησης των καταθέσεων ή τουλάχιστον δεν έγινε αυτό κατά τη συζήτηση για την οδηγία που ψηφίζουμε σήμερα. Δεν χρειαζόταν άλλωστε να γίνει. Ο στόχος μας ήταν να επινοήσουμε ένα σύστημα με το οποίο οι τράπεζες θα συγκεντρώνουν αρκετά κεφάλαια, ώστε, σε περίπτωση χρεοκοπίας, να μπορούν να αποζημιώνουν τους καταθέτες τους», λέει ο Γερμανός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.
Πηγή: Deutsche Welle
