Την υιοθέτηση από την Ελλάδα του ιταλικού παραδείγματος συνεργασίας και marketing των εξαγωγικών επιχειρήσεων συνιστά ο πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου Σίμος Αναστασόπουλος, ο οποίος μεταξύ άλλων παρατηρεί ότι τα περισσότερα ελληνικά προϊόντα είναι υψηλής θερμιδικής αξίας και ποιότητας αλλά και υψηλού κόστους.
Eπόμενο: Ελλάδα - Γερμανία
Από το 2011 μέχρι και σήμερα παρατηρείται αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ κατά 15% στα λαχανικά-φρούτα-παράγωγα, 46% στον ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό εξοπλισμό και 11% σε είδη από κοινό μέταλλο.
Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται σήμερα οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών; Πώς επέδρασε η κρίση, πού βρισκόμαστε σήμερα, ποιες είναι οι άμεσες προοπτικές;
Σήμερα διανύουμε τον έκτο διαδοχικό χρόνο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και τα σημάδια της στις επιχειρήσεις και στις ελληνικές οικογένειες είναι εμφανή. Η έλλειψη ρευστότητας στη αγορά αλλά και οι δυσκολίες στην παροχή πιστώσεων από τις ελληνικές τράπεζες σε συνδυασμό με τη χαμηλή αξιοπιστία των τραπεζών στα μάτια των ξένων προμηθευτών - συνεργατών των ελληνικών επιχειρήσεων δυσχεραίνουν την εμπορική - εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών εταιρειών.
Παρ’ όλες τις δύσκολες συνθήκες, οι ελληνικές επιχειρήσεις προσπαθούν να «ανοίξουν» ή/και να αναπτυχθούν στην αγορά των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, από το 2011 μέχρι και σήμερα παρατηρείται αύξηση των εξαγωγών κατά 15% στα λαχανικά-φρούτα-παράγωγα, 46% στον ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό εξοπλισμό και 11% σε είδη από κοινό μέταλλο.
Οι προοπτικές είναι πολύ καλές, αλλά χρειάζεται και ιδιαίτερη προσπάθεια από πλευράς των ελληνικών επιχειρήσεων. Η αγορά των ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο αλλά και η πιο απαιτητική. Πρέπει οι επιχειρήσεις να είναι πολύ καλά προετοιμασμένες όταν εστιάζουν την εμπορική τους ανάπτυξη στη συγκεκριμένη αγορά διότι θέλει υπομονή, επιμονή και τους κατάλληλους συνεργάτες για να στηρίξουν τις προσπάθειές τους.
Στην Ιταλία, με την υποστήριξη της κυβέρνησης, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις συνεργάζονται, έχουν εξαιρετικό marketing και ασπάζονται όλοι τις ίδιες ή πανομοιότυπες στρατηγικές με αποτέλεσμα την επιτυχημένη διείσδυση στην αμερικάνικη αγορά ακόμη και αν δεν έχουν προϊόντα καλύτερα από τα ελληνικά.
Το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, αναγνωρίζοντας τις σημαντικές δυνατότητες που παρουσιάζει η συνεργασία με τις ΗΠΑ σε όλους τους τομείς, δηλαδή από το εμπόριο έως την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, έχει διαμορφώσει από το 2010 την Ελληνοαμερικανική Επιχειρηματική Πρωτοβουλία (ΑΗΕΙ) η οποία έχει ως στόχο να συντονίσει τις ενέργειες εξωστρέφειας προς τις ΗΠΑ. Λόγω της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών και φυσικά στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης και αποτελεσματικής εξωστρεφούς πολιτικής. Το Επιμελητήριό μας, στην προσπάθεια να ενισχύσει τις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, διοργανώνει σεμινάρια σε διάφορες πόλεις στην Ελλάδα τα οποία στοχεύουν στην οριστική ενημέρωση επίδοξων εξαγωγέων για το τι σημαίνει η αγορά των ΗΠΑ και ποιες είναι οι διαδικασίες και οι απαιτήσεις.
Πρόσφατα λάβαμε την απόφαση να δημιουργήσουμε έναν εσωτερικό μηχανισμό παροχής ενημέρωσης και διευκολύνσεων προς όσους επιθυμούν να ενημερωθούν για την αγορά των ΗΠΑ. Ο μηχανισμός αυτός θα μπορεί να διεξαγάγει συγκεκριμένες μελέτες για προϊόντα και τοπικές αγορές στις ΗΠΑ, καθώς και να προωθεί αποτελεσματικά τις ελληνικές εταιρείες μέσω στοχευμένων επιχειρηματικών αποστολών και συμμετοχών σε ειδικές εκθέσεις.
Ήδη ολοκληρώσαμε την πρώτη μας έρευνα με τίτλο «Ανάλυση της Επιτραπέζιας Ελιάς στην αγορά των ΗΠΑ – Ποσοτική και ποιοτική ανάλυση της εγχώριας και διεθνούς προσφοράς προς τις ΗΠΑ, καθώς και οι επιπτώσεις στο εμπόριο». Στόχος μας είναι η ανάλυση όλων των ελληνικών προϊόντων που εξάγονται ήδη στις ΗΠΑ. Οι εταιρείες που θα ενδιαφερθούν να αποκτήσουν αυτές τις εκδόσεις θα αποκτήσουν μία ολιστική προσέγγιση για κάθε προϊόν (ανάλυση 7-10 HS Codes κάθε κατηγορίας προϊόντος). Πιο συγκεκριμένα, οι τομείς που καλύπτονται είναι οι εξής: Εγχώρια Αγορά – Διεθνής Ανταγωνισμός – Retail Landscape – Supply Chain – Συμπεριφορά Καταναλωτών – Export Kit.
Σε ποιους τομείς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ;
Σύμφωνα με την τελευταία μας έρευνα υπάρχουν τρεις μεγάλες κατηγορίες στις οποίες από το 2011 μέχρι σήμερα έχει παρατηρηθεί αύξηση εξαγωγών προς την αγορά των ΗΠΑ. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε σε λαχανικά-φρούτα-παράγωγα, ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό εξοπλισμό καθώς και εργαλεία-συλλογές εργαλείων-είδη μαχαιροποιίας από κοινό μέταλλο.
Τα παραδοσιακά προϊόντα της ελληνικής γης έχουν χώρο στην αγορά των ΗΠΑ, αρκεί να προσδιοριστεί το κατάλληλο αγοραστικό κοινό για την κάθε εταιρεία που θα είναι πρόθυμο και θα έχει την ικανότητα να τα αγοράσει. Επειδή ο όγκος παραγωγής είναι προς το παρόν περιορισμένος, λόγω της μη βιομηχανοποίησης της παραγωγής, τα περισσότερα ελληνικά προϊόντα είναι υψηλής θερμιδικής αξίας και ποιότητας αλλά και υψηλού κόστους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υψηλή τελική τιμή προς τον τελικό καταναλωτή, κάτι που μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα όταν μία επιχείρηση δεν είναι σωστά οργανωμένη και έτοιμη να στοχεύσει σε συγκεκριμένους καταναλωτές. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει οι Έλληνες εξαγωγείς να γνωρίζουν ότι η αγορά των ΗΠΑ μπορεί να παρουσιάζει εξαιρετικές ευκαιρίες, αλλά είναι μία πολύ απαιτητική αγορά που χρειάζεται χρόνο, υπομονή και οργάνωση για να έχει μία εταιρεία θετικά αποτελέσματα.
Οι Έλληνες παραγωγοί έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμη το πρόβλημα του κατακερματισμού της γης, που αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους όπου η παραγωγική μας δυνατότητα είναι περιορισμένη (…) Η καλύτερη και αποδοτικότερη αξιοποίηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
Ποια είναι σήμερα τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της ελληνικής παραγωγικής και εξαγωγικής βάσης;
Συνεργασία – Ομαδικό Πνεύμα – Οργάνωση είναι το τρίπτυχο της επιτυχίας. Δυστυχώς μέχρι σήμερα υπάρχουν, ακόμα και εν μέσω κρίσης, μεμονωμένες ενέργειες από τις ελληνικές εταιρείες, χωρίς πνεύμα συνεργασίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν οικονομίες κλίμακας και στρατηγικό σχέδιο προσέγγισης της συγκεκριμένης αγοράς. Χρήσιμο θα ήταν εδώ το ιταλικό παράδειγμα όπου με την υποστήριξη της ιταλικής κυβέρνησης οι εξαγωγικές επιχειρήσεις συνεργάζονται, έχουν εξαιρετικό marketing και ασπάζονται όλοι τις ίδιες ή πανομοιότυπες στρατηγικές με αποτέλεσμα την επιτυχημένη διείσδυση στην αμερικάνικη αγορά ακόμη και αν δεν έχουν προϊόντα καλύτερα από τα ελληνικά.
Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι για να υπάρξει επιτυχημένη εξαγωγική προσπάθεια θα πρέπει να ξεκινήσει από την ελληνική κυβέρνηση μία πρωτοβουλία οργανωμένη, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και φυσικά των διμερών επιμελητηρίων που γνωρίζουν τις τοπικές αγορές όπως κανείς άλλος φορέας. Τα διμερή επιμελητήρια, ως country export experts, θα πρέπει να ενταχθούν και να συμμετέχουν στο Enterprise Greece, ώστε να ενισχυθεί και να γίνει πιο αποτελεσματική αυτή η νέα ελληνική προσπάθεια εξωστρέφειας.
Οι Έλληνες παραγωγοί έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμη το πρόβλημα του κατακερματισμού της γης, που αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους όπου η παραγωγική μας δυνατότητα είναι περιορισμένη. Σε αυτό επίσης θα πρέπει να βοηθήσει η ελληνική πολιτεία με συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις για να μπορέσουμε να κάνουμε ένα ακόμα βήμα μπροστά προς την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η καλύτερη και αποδοτικότερη αξιοποίηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
Το ευτύχημα είναι πως τα ελληνικά προϊόντα απολαμβάνουν τεράστιας εκτίμησης από τους καταναλωτές στις ΗΠΑ και αυτό αποδεικνύεται και από τη διάθεση των αμερικανικών εισαγωγικών εταιρειών για τον εντοπισμό προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας που κατά συνέπεια προσφέρουν σημαντικά περιθώρια κέρδους σε όλους.
Ποια είναι η μεγαλύτερη διαφορά της ευρωπαϊκής -κατά συνέπεια και της ελληνικής- αγοράς και της αγοράς των ΗΠΑ;
Το ευτύχημα είναι πως τα ελληνικά προϊόντα απολαμβάνουν τεράστιας εκτίμησης από τους καταναλωτές στις ΗΠΑ και αυτό αποδεικνύεται και από τη διάθεση των αμερικανικών εισαγωγικών εταιρειών για τον εντοπισμό προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας που κατά συνέπεια προσφέρουν σημαντικά περιθώρια κέρδους σε όλους.
Η μεγαλύτερη διαφορά, όπως διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια, αφορά τη δημοσιονομική κατάσταση που διέπει τις δύο ηπείρους και τον στρατηγικό τρόπο αντίδρασης των δυο πλευρών. Πιο συγκεκριμένα, και ύστερα από την έναρξη της κρίσης η οποία προήλθε από την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος στις ΗΠΑ το 2008, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έχει στραφεί σε μία ενοποιημένη προσπάθεια τόνωσης της εξαγωγικής δραστηριότητας των ΜμΕ, ξεκινώντας από την πολύ σημαντική διπλωματική παρουσία σε χώρες - στόχους. Αυτό γίνεται μεμονωμένα και όχι στοχευμένα στην Ε.Ε. Η πολιτική ενίσχυσης των εξαγωγών των ΗΠΑ αποτελεί ένα πολύ καλό μοντέλο για το πώς ένα κράτος θέτει πλαίσιο αλλά και στόχους που υλοποιούνται.
Επιπροσθέτως, σημαντικές διαφορές παρατηρούνται και στην καταναλωτική αγορά των ΗΠΑ σε σύγκριση με την ευρωπαϊκή. Μπορεί στην αμερικανική αγορά οι «κανόνες του παιχνιδιού» να είναι αρκετοί, αλλά είναι ξεκάθαροι. Για παράδειγμα, η βιομηχανία των Τροφίμων και Ποτών διέπεται από πολύ συγκεκριμένες οδηγίες από το US F.D.A. κι έτσι οι επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα από τη στιγμή που είναι συμμορφωμένες με αυτές.
Τέλος, οι Αμερικανοί καταναλωτές είναι εξαιρετικά απαιτητικοί κι αυτό διότι έχουν πρόσβαση σε πληθώρα προϊόντων για την κάλυψη μιας ανάγκης τους. Αυτό σημαίνει ότι όποια επιχείρηση επιθυμεί να έχει επιτυχημένη εμπορική παρουσία στη συγκεκριμένη αγορά θα πρέπει να εστιάσει όλη της την «προσοχή» στις ξεχωριστές/ειδικές αγορές και ανάγκες που υπάρχουν (Niche marketing), αφού έτσι θα μπορέσει να καρπωθεί το αυξημένο περιθώριο κέρδους που προκύπτει από την προστιθέμενη αξία των ποιοτικών χαρακτηριστικών των προϊόντων της. Ταυτόχρονα, επισημαίνεται ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ απολαμβάνουν ισχυρής νομοθετικής προστασίας και η αμερικανική Δικαιοσύνη αντιδρά άμεσα και συχνά καταλογίζει υπέρογκες οικονομικές κυρώσεις σε περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ για την εμπορική συμφωνία στις δύο πλευρές του Ατλαντικού; Έχει τεθεί κάποιο χρονικό σημείο που να είναι κομβικό για αυτήν την εξέλιξη;
Η υπόθεση σχετικά με Σύμφωνο «Διατλαντικής Συνεργασίας Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership - TTIP)» είναι πολύπλοκη και πολυδιάστατη και αυτό εξηγεί την καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις. Ασφαλώς υπάρχει και διαφορά νοοτροπίας σε εμπορικό και πολιτικό επίπεδο το οποίο εκφράζεται μέσω της διαφορετικής στρατηγικής αντίδρασης των δύο πλευρών. Οι ΗΠΑ προχωρούν πιο αποφασιστικά, αν και εκεί εκκρεμεί η νομοθετική ρύθμιση που αναθέτει στον πρόεδρο των ΗΠΑ την εξουσιοδότηση να διαπραγματευτεί τη Συμφωνία, ενώ στην ΕΕ λόγω της πολυσυνθετικότητάς της αλλά και των γραφειοκρατικών διαδικασιών η πρόοδος είναι πιο αργή ενώ υπάρχουν και εσωτερικά διαφορετικές απόψεις για διάφορα θέματα. Εν συντομία μπορώ να αναφέρω τις διαφορές σε επικείμενα εμπορικά θέματα όπως η Κ.Α.Π., η βιομηχανία φαρμάκου και οι αεροπορικές μεταφορές. Επίσης, ενδεικτικά μπορώ να αναφέρω τις πολιτικές ασυμφωνίες που αφορούν την προστασία των δεδομένων, τόσο ιδιωτικών όσο και των επιχειρήσεων, που έχουν βρεθεί στο επίκεντρο λόγω τρομοκρατίας και αποκαλύψεων για την παραβίασή τους.
Σίγουρα τα οικονομικά και εμπορικά οφέλη που θα προκύψουν είναι τεράστια, αφού εκτιμάται ότι αυτή η Συμφωνία θα αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού για το παγκόσμιο Εμπόριο και θα φέρει την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ στη θέση του οδηγού για την παγκόσμια ανάπτυξη.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις δείχνουν ότι μια συνολική και φιλόδοξη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξήσει το ακαθάριστο Ευρωπαϊκό προϊόν κατά 120 δις ευρώ (…), μπορούμε να προσβλέπουμε σε εφαρμογή των κανόνων της ελεύθερης αγοράς ΕΕ- ΗΠΑ από τις αρχές του 2016.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις δείχνουν ότι μια συνολική και φιλόδοξη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξήσει το ακαθάριστο ευρωπαϊκό προϊόν κατά 120 δις ευρώ. Με άλλα λόγια, με τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη μείωση των τιμών καταναλωτή, μια μελλοντική εμπορική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα επέφερε ένα πρόσθετο ποσό ύψους σχεδόν 545 ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο στο πορτοφόλι μιας ευρωπαϊκής οικογένειας.
Ας σημειωθεί ακόμη ότι ο αναμενόμενος αυξημένος όγκος των διατλαντικών μεταφορών θα ωφελήσει ιδιαίτερα την ελληνική ναυτιλία, ενώ αναμένονται και σημαντικά οφέλη από την αύξηση των εξαγωγών τροφίμων και αγροτικών προϊόντων μας προς τις ΗΠΑ.
Υπάρχει επίσης η εκτίμηση ότι η Συμφωνία αυτή θα δώσει τη δυνατότητα σε μικρότερες ευρωπαϊκές οικονομίες να προσελκύσουν μεγάλες επενδύσεις, κάτι που ασφαλώς συμπίπτει και με τις δικές μας επιδιώξεις.
Όσον αφορά στον χρονικό ορίζοντα, σήμερα βρισκόμαστε στον 4ο γύρο των διαπραγματεύσεων και εκτιμάται ότι αυτές μπορούν να ολοκληρωθούν, έστω και μερικώς, μέχρι το τέλος του έτους. Με δεδομένο ότι θα χρειαστεί ακόμη ένα τουλάχιστον έτος για να περάσει η Συμφωνία από τα κοινοβούλια των χωρών της ΕΕ και των ΗΠΑ, μπορούμε να προσβλέπουμε σε εφαρμογή των κανόνων της ελεύθερης αγοράς ΕΕ - ΗΠΑ από τις αρχές του 2016.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]
