Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»
«Μαύρη» Παρασκευή ξημέρωσε χθες για τους διεθνείς επενδυτές, επαναφέροντας ξαφνικά μνήμες του 1997, λόγω των αναδυόμενων χωρών, εν μέσω μαζικών ρευστοποιήσεων των νομισμάτων τους, που θεωρούνται οι μεγαλύτερες της τελευταίας πενταετίας.
Οι πάλαι ποτέ «ατμομηχανές» της παγκόσμιας οικονομίας βρίσκονται ξανά στο στόχαστρο, σκορπίζοντας τρόμο στους επενδυτές, οι οποίοι -φοβούμενοι για νέο φαινόμενο ντόμινο- τρέπονται σε φυγή από το ρίσκο, αναζητώντας ασφάλεια στα παραδοσιακά «καταφύγια», το γιεν, τα γερμανικά και τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα και το χρυσό.
Πρόκειται για τον απόηχο των επιπτώσεων από τον περιορισμό των μέτρων νομισματικής στήριξης από τη Φέντεραλ Ριζέρβ των ΗΠΑ, ο οποίος εντείνεται από την αυξανόμενη πολιτική και οικονομική αστάθεια των αναδυόμενων αγορών.
Οι επενδυτές χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε κάποιες από τις μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες χώρες, επιτείνοντας την αναταραχή στις αγορές συναλλάγματος που πυροδοτήθηκε πέρυσι, όταν η Fed έστειλε για πρώτη φορά το μήνυμα ότι θα περιορίσει το πρόγραμμα ποσοτικής της χαλάρωσης.
Η έκρυθμη αυτή κατάσταση φέρεται να οδήγησε αρκετές κεντρικές τράπεζες των αναδυόμενων να παρέμβουν χθες στις αγορές συναλλάγματος, προκειμένου να προστατεύσουν τα νομίσματά τους, συμπεριλαμβανομένων της Ινδίας, της Ταϊβάν και της Μαλαισίας. Αρκεί να σημειωθεί ότι οι επενδυτές έχουν αποσύρει περί τα 4 δισ. δολάρια από μετοχικά αμοιβαία αναδυόμενων από τις αρχές του έτους έως σήμερα.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προβλέπει ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης στις αναδυόμενες θα συρρικνωθούν φέτος στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2001.
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Μια ειδική περίπτωση
Η μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του αργεντίνικου πέσο θυμίζει μια μέρα πριν από 16 χρόνια, όταν το νόμισμα της Ταϊλάνδης οδηγήθηκε σε ελεύθερη πτώση, πυροδοτώντας μετάσταση σε όλη την Ασία. Ωστόσο, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, οι ομοιότητες περιορίζονται εκεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει δημοσίευμα των «F.T.».
Αν και δεν υπάρχουν εμφανείς αδυναμίες ή ενδείξεις οικονομικής κακοδιαχείρισης, σε διάφορες αναπτυσσόμενες αγορές, συμπεριλαμβανομένων της Βενεζουέλας, της Ουκρανίας, της Τουρκίας και της Νότιας Αφρικής, οι αδυναμίες που εμφανίζει η Αργεντινή δεν είναι αντιπροσωπευτικές.
«Η Αργεντινή είναι πιθανότατα ειδική περίπτωση» ανέφερε στους «F.T.» ο Nέιλ Σίρινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος για τις αναπτυσσόμενες αγορές στην Capital Economics. «Τα προβλήματα που έχουμε δει στην Τουρκία, στην Ουκρανία και την Αργεντινή έχουν οδηγήσει σε συζητήσεις για μια νέα κρίση στις αναπτυσσόμενες. Η άποψη αυτή, ωστόσο, δεν λαμβάνει υπόψη το ότι οι αναπτυσσόμενες αγορές είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους».
Ο Κρέιγκ Μπότχαμ, αναλυτής στις αναπτυσσόμενες οικονομίες στη Schroders, ανέφερε πως μετά το σοκ στην Αργεντινή η ανησυχία επικεντρώνεται στη Λατινική Αμερική, με τους επενδυτές «να αποσύρονται καθώς επαναξιολογούν τι συμβαίνει». Για παράδειγμα, η Βραζιλία, η οποία παρεμβαίνει για να αποτρέψει μια υποτίμηση του νομίσματος αντίστοιχη με αυτήν της Αργεντινής, αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα.
Ωστόσο, οι οικονομολόγοι τονίζουν ότι ενώ ορισμένες αναπτυσσόμενες αγορές μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά με την Αργεντινή, λίγες υποφέρουν από ένα τόσο πρωτοφανές μείγμα οικονομικής κακοδιαχείρισης στο εσωτερικό και εξωτερικών αδυναμιών.
Το Μπουένος Αϊρες, καταπονημένο από το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και τα πενιχρά συναλλαγματικά αποθέματα, επέτρεψε στον εγχώριο πληθωρισμό να φτάσει στο 25%, οδηγώντας τους πολίτες να αναζητήσουν ένα πιο ασφαλές μέσο αποθήκευσης αξίας, ανταλλάσσοντας πέσο με δολάρια.
Οταν η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για να αντιμετωπίσει την αγορά δολαρίων και περιόρισε τις εισαγωγές, εξέθρεψε μια μαύρη αγορά δολαρίου, κλονίζοντας τη διεθνή εμπιστοσύνη στο πέσο.
Βενεζουέλα - Ουκρανία
Η Βενεζουέλα έχει πολλά παρόμοια προβλήματα, με την ισοτιμία του μπολιβάρ με το δολάριο στη μαύρη αγορά να είναι περίπου 10 φορές πάνω από την επίσημη του 6,3. Η Ουκρανία, η οποία μαστίζεται από εσωτερική κρίση, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην οικονομική εξάρθρωση.
Το τρίο Αργεντινή, Βενεζουέλα και Ουκρανία κατατάσσεται από τους οίκους αξιολόγησης στα λιγότερο αξιόπιστα.
Οι πέντε ομάδες
Ο κ. Σίρινγκ διακρίνει τις αναπτυσσόμενες αγορές σε πέντε ομάδες, με βάση τις εκτιμήσεις για τις αδυναμίες τους σε έναν κόσμο που προετοιμάζεται για την περιστολή των προγραμμάτων χαλάρωσης.
Η πιο ευάλωτη κατηγορία, αυτή που χαρακτηρίζεται από σοβαρή οικονομική κακοδιαχείριση, περιλαμβάνει την Αργεντινή, την Ουκρανία και τη Βενεζουέλα.
Τα προβλήματα των χωρών αυτών έχουν δημιουργηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις κυβερνήσεις τους. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει χώρες που, σύμφωνα με τον κ. Σέριγνγκ, «έζησαν πέρα από τις δυνατότητές τους» και έχουν οικονομίες που χαρακτηρίζονται από πιστωτικά μπουμ και μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Η Τουρκία, η Ν. Αφρική, η Ινδονησία, η Ταϊλάνδη, η Χιλή και το Περού αποτελούν αυτήν την ομάδα - που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στο tapering από τις ΗΠΑ.
Η τρίτη ομάδα, αυτή που παλεύει με την κληρονομιά της υπερβολικής ανάπτυξης, είναι των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης όπως η Ουγγαρία και η Ρουμανία, οι οποίες είναι ευάλωτες όχι τόσο στον περιορισμό της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης των ΗΠΑ, αλλά στην έξοδο της ΕΚΤ από τις πολιτικές νομισματικής τόνωσης.
Η επόμενη ομάδα είναι οι χώρες BRIC, η Βραζιλία, η Ινδία, η Ρωσία και η Κίνα. Ολες αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην εγχώρια οικονομική πολιτική.
Η τελευταία ομάδα περιλαμβάνει τις αναπτυσσόμενες αγορές -όπως η Ν. Κορέα, οι Φιλιππίνες και το Μεξικό-, οι οποίες θα επωφεληθούν από τόνωση της ζήτησης στις εξαγωγές.
Μετοχές
Η φυγή από το ενεργητικό των αναδυόμενων αγορών, που επιταχύνθηκε χθες, οδήγησε τα διεθνή χρηματιστήρια να παρουσιάσουν τη χειρότερη εβδομαδιαία επίδοση για φέτος.
Ο δείκτης MSCI για τις αναδυόμενες μετοχές υποχώρησε 1,5%. Στη Wall Street οι βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες υποχωρούσαν περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα.
Στην Ευρώπη, οι μετοχές εμφάνισαν τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση σε διάρκεια επτά μηνών, με τον IBEX στη Μαδρίτη, που είναι περισσότερο εκτεθειμένος στην αγορά της Λατινικής Αμερικής, να πλήττεται περισσότερο και να υποχωρεί 3,69%. Μεγάλες απώλειες εμφάνισε και το ελληνικό χρηματιστήριο, που υποχώρησε κατά 3,21%.
Ομόλογα
Στην αγορά κρατικών ομολόγων, οι αποδόσεις των 10ετών και 30ετών γερμανικών υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2012, ενώ αντίθετα αυξήθηκαν οι αποδόσεις στην περιφέρεια του ευρώ, με το μεγαλύτερο πλήγμα να υφίσταται η ελληνική αγορά, χάνοντας τα κέρδη που είχε αποκομίσει τις πρώτες ημέρες του έτους.
Η απόδοση του 10ετούς ελληνικού συνέχισε να αυξάνεται, διαμορφούμενο στο 8,4%, με το spread έναντι του αντίστοιχου γερμανικού να ανοίγει 34 μονάδες βάσης, στις 670 και με τον όγκο των συναλλαγών στην ΗΔΑΤ να κινείται στα 7 εκατ. ευρώ.
Εκτεταμένες πωλήσεις νομισμάτων
Σε κατάσταση πραγματικού πανικού βρέθηκαν χθες οι επενδυτές, προχωρώντας σε εκτεταμένες πωλήσεις νομισμάτων αρκετών αναδυόμενων αγορών, έπειτα από μπαράζ πραγματικά αρνητικών ειδήσεων, αλλά και εν μέσω -μένει να αποδειχθεί εάν είναι αληθινοί- φόβων για επανάληψη φαινομένων όπως η χρεοκοπία της Αργεντινής ή η ασιατική κρίση της δεκαετίας του ’90.
Αιτίες θεωρούνται από τη μία πλευρά ο φόβος των επενδυτών ότι οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν «τρέξει» τόσο πολύ, ώστε οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών δεν θα κατορθώσουν να συγκρατήσουν το ενδεχόμενο υπερθέρμανσής τους.
Σαφώς εκτεταμένη επίδραση προκαλεί από την άλλη και η απόφαση της Fed να προχωρήσει σε περιορισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζει, η οποία εντείνεται και από την οικονομική και πολιτική αστάθεια που επικρατεί σε ορισμένες χώρες. Αποτέλεσμα των παραπάνω συνθηκών ήταν χθες νομίσματα όπως η τουρκική λίρα, το ρωσικό ρούβλι, το πέσο Αργεντινής, το νοτιοαφρικανικό ραντ αλλά και το νόμισμα της Ουκρανίας να υποχωρήσουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Απόλυτα κερδισμένα εκ του πανικού αποδείχθηκαν τα παραδοσιακά «ασφαλή καταφύγια», δηλαδή ιαπωνικό γιεν και ελβετικό φράγκο. Παράλληλα ο δείκτης 20 νομισμάτων αναδυόμενων αγορών τον οποίο «παρακολουθεί» το Bloomberg υποχώρησε χθες στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2009. Ο εν λόγω δείκτης έχει υποχωρήσει κατά 9,5% το τελευταίο 12μηνο, εμφανίζοντας τη μεγαλύτερη αποδυνάμωσή του από το 2008.
Ο πρώτος κύκλος του ισχυρών ρευστοποιήσεων ξεκίνησε την Πέμπτη, μετά την ανακοίνωση αρνητικών στοιχείων για την κινεζική μεταποίηση, γεγονός που οδήγησε, για μία ακόμη φορά, στο συμπέρασμα ότι η κινεζική οικονομία χάνει τη δυναμική της.
Ακολούθησε χθες η απόφαση της Αργεντινής να «αφήσει» το νόμισμα της χώρας να ακολουθήσει ελεύθερη πτώση έναντι του δολαρίου, με αποτέλεσμα το πέσο ενδοσυνεδριακά να φθάσει να υποχωρεί έως και 15% έναντι του δολαρίου.
ΈΦΗ ΤΡΙΗΡΗ, ΣΟΦΙΑ ΖΑΦΕΙΡΗ
