Με αντικείμενο το νομοσχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ περί μελετών δημοσίων έργων, συνεδρίασε στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό η Κυβερνητική Επιτροπή.
Ο κ. Σουφλιάς στις δηλώσεις του τόνισε ότι με το νομοσχέδιο ολοκληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή των δημοσίων έργων, και «αλλάζει πλήρως το τοπίο στον τομέα των μελετών, αφού με την εφαρμογή του:
Πρώτον, κατοχυρώνεται θεσμικά μία διαδικασία που βελτιστοποιεί την ποιότητα των μελετών. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, επιλέγεται με απόλυτη διαφάνεια η πραγματικά καλύτερη μελέτη.
Δεύτερον, ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία το κοινοτικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης μάλιστα και της πιο πρόσφατης κοινοτικής οδηγίας 2004/18/ΕΚ.
Τρίτον, δημιουργείται ένα ενιαίο πλαίσιο για τις υπηρεσίες που σχετίζονται με την παραγωγή των έργων και των μελετών.
Τέταρτον, γίνεται μία πλήρης κωδικοποίηση. Με τον νέο νόμο, δεν χρειάζεται πλέον να ανατρέξει κανείς σε κανένα άλλο νομοθέτημα περί μελετών ή παροχής υπηρεσιών σχετικών με τα έργα. (Το μόνο που απαιτείται είναι ένα προεδρικό διάταγμα για το μητρώο μελετητών, αλλά ακόμα και χωρίς αυτό μπορεί να λειτουργήσει ο νόμος.)
Πιο αναλυτικά, το νέο σχέδιο νόμου προτείνει σε γενικές γραμμές τα ακόλουθα:
α. Τη θεσμική κατοχύρωση της διαδικασίας που βελτιστοποιεί την ποιότητα των μελετών δημοσίων έργων, η οποία αποτελεί τον κεντρικό στόχο του νομοσχεδίου αλλά και την ειδοποιό διαφορά του από το προϊσχύον νομικό πλαίσιο. Πράγματι, για όλες τις σημαντικές μελέτες ακολουθείται η διαδικασία ενός αυστηρά καθορισμένου διαγωνισμού ιδεών και συνακολούθων λύσεων για την επιλογή της βέλτιστης, κατά την πρώτη κρίσιμη φάση μίας μελέτης. Οι υπηρεσίες αναθέτουν την προκαταρκτική μελέτη σε 3-5 αναδόχους, ώστε η αναθέτουσα αρχή να έχει την ευχέρεια να εκτιμήσει ορθότερα τις διαθέσιμες τεχνικές λύσεις και να επιλέξει την καλύτερη και οικονομικότερη.
β. Την πλήρη προσαρμογή του ελληνικού στο κοινοτικό νομικό πλαίσιο. Οι απαραίτητες για την εφαρμογή του νόμου τελευταίες διατάξεις του κοινοτικού δικαίου ενσωματώνονται πλήρως και προσαρμόζονται στα ελληνικά δεδομένα.
γ. Την καθοδήγηση των αναθετουσών αρχών ως προς την ενδεικνυόμενη διαδικασία ανάθεσης, ανάλογη προς την ιδιαιτερότητα της κάθε μελέτης, με τη θέσπιση υποχρεωτικών εναλλακτικών δυνατοτήτων και κανόνων.
δ. Την θέσπιση κριτηρίων καταλληλότητας των υποψηφίων απόλυτα σύμφωνων προς την κοινοτική νομοθεσία και κριτηρίων ανάθεσης της μελέτης σαφών, επαρκών και αξιολογήσιμων.
Ως μέθοδος (κριτήριο) επιλέγεται η ανάθεση στην πλέον συμφέρουσα προσφορά, με την αξιολόγηση κριτηρίων που έχουν σχέση με την ποιότητα της μελέτης και την οικονομική προσφορά των υποψηφίων, η οποία όμως έχει μικρότερη βαρύτητα.
Η ανάθεση στο πρώτο στάδιο (της προκαταρκτικής μελέτης) δεν περιλαμβάνει οικονομική προσφορά, επειδή στη φάση αυτή οι υποψήφιοι δεν μπορούν να κοστολογήσουν την μελέτη τους, ενόψει της ασάφειας που υπάρχει σχετικά με την τεχνική λύση που θα επιλεγεί.
Η οικονομική προσφορά, η οποία δεν αποτελεί συνάρτηση του προϋπολογισμού του έργου, κατατίθεται μόνο στα επόμενα στάδια, στα οποία το τεχνικό αντικείμενο είναι επαρκώς προσδιορισμένο.
ε. Την απαλλαγή της συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης εκ μέρους των υποψηφίων από την αποπνικτική γραφειοκρατία της εξασφάλισης δεκάδων δικαιολογητικών και στοιχείων και τη συμμετοχή των υποψηφίων με υπεύθυνη δήλωση περί εκπλήρωσης των προϋποθέσεων καταλληλότητας (πιστοποιητικά μη πτώχευσης, ποινικά μητρώα, ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα κ.ο.κ.). Αν τελικώς τους ανατεθεί η σύμβαση υποχρεώνονται να τα προσκομίσουν για τη σύναψή της. Επίσης, προσδιορίζονται από τον νέο νόμο τα αδικήματα που σχετίζονται με την επαγγελματική διαγωγή των υποψηφίων.
στ. Την συμπερίληψη ολόκληρου του θεσμικού πλαισίου ανάθεσης των μελετών και συναφών υπηρεσιών σε ένα νομοθέτημα, το οποίο δεν χρειάζεται οτιδήποτε άλλο για την εφαρμογή του, αφού είναι αύταρκες.
ζ. Την παρουσίαση ολοκληρωμένων διατάξεων για την εκπόνηση των μελετών, οι οποίες είναι λεπτομερείς και άμεσα εφαρμόσιμες, με τις οποίες εξισορροπούνται κατά το δυνατόν τα αντιτιθέμενα συμφέροντα εργοδότη και αναδόχου. Πλέον το δίκαιο των μελετών μπορεί να αυτονομηθεί από το δίκαιο των έργων. Ενδεικτικά οι κυριότερες βελτιώσεις στο δίκαιο εκτέλεσης των συμβάσεων είναι οι ακόλουθες:
- ρυθμίζεται διεξοδικά το ζήτημα του χρόνου εκπόνησης της μελέτης,
- ρυθμίζεται η διαδικασία υπογραφής της σύμβασης (άρθρο 23), για πρώτη φορά,
- τίθενται διατάξεις διεξοδικές σχετικά με τα καθήκοντα, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του επιβλέποντα (άρθρο 25) και μάλιστα με επισήμανση των πειθαρχικών ευθυνών των οργάνων που εμπλέκονται στην εκπόνηση των μελετών,
- ορίζονται τα πειθαρχικά παραπτώματα των μελετητών και οι αντίστοιχες ποινές (άρθρο 40),
- ρυθμίζεται διεξοδικά η διαδικασία της πληρωμής γενικά του αναδόχου, όσο και των τμηματικών πληρωμών (άρθρο 32),
- ρυθμίζονται με αυστηρό τρόπο, τόσο οι προϋποθέσεις έκπτωσης όσο και η διαδικασία έκπτωσης του αναδόχου (άρθρο 33),
- αντικαθίσταται η διάταξη της παρ. 10 του άρθρου 4 του ν. 1418/84 περί τροποποίησης της εγκεκριμένης μελέτης, με διαδικασία διαφανέστερη και αντικειμενικότερη (άρθρο 31 παρ. 5),
- ρυθμίζονται οι διαδικασίες διοικητικής και δικαστικής επίλυσης των διαφορών εκ της συμβάσεως, με ενσωμάτωση της σχετικής νομολογίας των δικαστηρίων και αποσαφήνιση των διαδικασιών (άρθρα 41, 42),
- ρυθμίζεται για πρώτη φορά η διαδικασία υπολογισμού και έγκρισης της αποζημίωσης του αναδόχου για λόγους που οφείλονται στην υπερημερία του εργοδότη (άρθρο 32),
- τίθενται για πρώτη φορά γενικές διατάξεις σχετικά με τη διαδικασία έγκρισης των μελετών, εντός ορισμένης προθεσμίας (άρθρο 37 παρ. 1)».
Ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ τόνισε ότι το νομοσχέδιο δεν αφορά μόνο τα έργα του ΠΕΧΩΔΕ αλλά όλα τα έργα των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Απαντώντας σε ερώτηση αν καθυστερούν τα έργα λόγω των προσφυγών που έχουν γίνει, ο κ. Σουφλιάς εκτίμησε ότι με το νέο νόμο που έχει ψηφιστεί για την ανάθεσή τους, δεν θα υπάρξουν νέα προβλήματα.
