Προθεσμία 15 ημερών για συμφωνία με την τρόικα έχει η κυβέρνηση, δεδομένου ότι περί τις 20 Νοεμβρίου θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2014, καθώς και το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2014-2017. Συνεπώς στο διάστημα αυτό, η κυβέρνηση καλείται να κλείσει όλα τα ανοιχτά μέτωπα, αρχής γενομένης από το δημοσιονομικό κενό του 2014, και τα πρόσθετα μέτρα ύψους 2 δισ. ευρώ, που φέρεται να ζητεί η τρόικα, ενώ το υπουργείο Οικονομικών «αναγνωρίζει» μέτρα μέχρι 500 εκατ. ευρώ, αλλά και το δημοσιονομικό κενό της περιόδου 2015-16, που η τρόικα εκτιμά σε περίπου 4 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση και ειδικά το υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται ανάμεσα σε πυρά. Στη μία πλευρά βρίσκονται οι εκπρόσωποι των δανειστών, που τηρούν σκληρή στάση και ζητούν νέα μέτρα, αγνοώντας οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες, και από την άλλη είναι η εσωτερική αντίδραση και οι απειλές των βουλευτών των κυβερνητικών κομμάτων να μην ψηφίσουν τα όποια νέα μέτρα. Επειτα από πολλές παρασκηνιακές αντιδράσεις και απειλές των ελεγκτών ότι δεν έχουν λόγο να επιστρέψουν στην Αθήνα χωρίς να έχουν εκπληρωθεί τουλάχιστον τα προαπαιτούμενα του Ιουλίου, τελικά έρχονται εντός της εβδομάδας. Αύριο θα έχουν την πρώτη τους συνάντηση με τον υπ. Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, ξεκινώντας το δύσκολο κύκλο των διαπραγματεύσεων, η πρώτη φάση των οποίων θα έχει περιορισμένη διάρκεια. Ο χρόνος για την κυβέρνηση είναι πλέον πιεστικός.
Τα μέτρα έρχονται…
Οι ελεγκτές έχουν διαμηνύσει προ εικοσαημέρου ότι ο προϋπολογισμός του 2014 «δεν βγαίνει» με τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί από τα τέλη του 2012 και των οποίων εκκρεμεί η εφαρμογή. Θεωρούν πως πρέπει να επιβληθούν και νέα μέτρα, ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ, ώστε να διασφαλιστούν οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, ενώ μέχρι πρότινος τόνιζε πως δεν πρόκειται να επιβληθούν νέα μέτρα, ούτε για το 2014, αλλά ούτε και για το 2015-16, αφού εκτιμούσε πως «κενό» δεν υπάρχει, εσχάτως κάνει λόγο για την ανάγκη μέτρων ύψους 500 εκατ. ευρώ. Εκτιμά, μάλιστα, πως το συγκεκριμένο ποσό μπορεί να εξασφαλιστεί από το πακέτο μέτρων που θα περιλαμβάνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Η καθυστέρηση κατάθεσης στη Βουλή του τελικού σχεδίου οφείλεται σε αντιδράσεις των ελεγκτών, καθώς δεν πείθονται για την απόδοσή του. Τα μέτρα που συγκεκριμένου νομοσχεδίου θα είναι συμπληρωματικά του γενικότερου πακέτου των μέτρων, που θα υποχρεωθεί να ανακοινώσει η κυβέρνηση εντός των προσεχών 15 ημερών, ώστε να «κλείσουν» ο προϋπολογισμός του 2014 και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2014-2017. Ιδιαίτερη σημασία έχει η επισήμανση πως το προηγούμενο μνημόνιο, του Ιουλίου, προδιαγράφει μέτρα από τα οποία μπορούν να αντληθούν νέα έσοδα ή να προκύψουν εξοικονομήσεις δαπανών, ενώ περιέχει και τη μόνιμη πλέον δέσμευση πως εάν αποκλίνουν έσοδα και δαπάνες από τους στόχους, λαμβάνονται μέτρα. Συγκεκριμένα οι δεσμεύσεις του προηγούμενου μνημονίου είναι:
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
1. Η κατάργηση ή η μεταφορά τους στον κρατικό προϋπολογισμό των φόρων υπέρ τρίτων που εισπράττονται σήμερα. Η ρύθμιση θα έπρεπε να έχει νομοθετηθεί μέχρι το Σεπτέμβριο του 2013 στη βάση των στοιχείων που υπέβαλαν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, οι φορείς που εισπράττουν φόρους και τέλη. Οι συγκεκριμένοι φόροι είτε θα καταργηθούν είτε θα παραμείνουν, αλλά θα μεταφερθούν στον κρατικό προϋπολογισμό (κεντρικής κυβέρνησης), μαζί με τα εισπραττόμενα έσοδα. Εκτιμάται ότι το μέτρο θα ενισχύσει τα έσοδα με ποσό άνω των 200 εκατ. ευρώ.
2. Η περαιτέρω κατάργηση των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου, που έχουν απομείνει για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Το μέτρο θα αφορά την κατάργηση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν για τα νησιά του Αιγαίου (-30% σε σύγκριση με τους ισχύοντες στην υπόλοιπη χώρα) και την κατάργηση της έκπτωσης των δαπανών για ιατρικές επισκέψεις, εξετάσεις και νοσήλια. Το μέτρο θα εφαρμοστεί από τα εισοδήματα του 2014 που θα φορολογηθούν το 2015 και εφεξής.
3. Η αύξηση των εσόδων μέσα από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, που αποτελεί μια γενική έννοια, αλλά μέσα σε αυτή μπορούν να ενταχθούν διάφορες φορολογικές παρεμβάσεις. Μεταξύ αυτών, είναι η φορολογία των αγροτεμαχίων, που αποτελεί νέο μέτρο και θεωρείται από το ΥΠΟΙΚ διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
4. Η χρονική επέκταση μέτρων που λήγουν, όπως η εισφορά αλληλεγγύης. Η εισφορά επιβάλλεται με το υφιστάμενο καθεστώς από το 2011 στο άθροισμα των εισοδημάτων από μισθούς ή συντάξεις, ενοίκια, τόκους, μερίσματα, με συντελεστές 1%-4%, σε εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ. Στους μισθωτούς και συνταξιούχους παρακρατείται στην πηγή, αλλά εάν έχουν και άλλα εισοδήματα (π.χ., τόκους), τότε επαναϋπολογίζεται κατά την εκκαθάριση και ο υπόχρεος πληρώνει με το εκκαθαριστικό σημείωμα τη διαφορά. Κανονικά με βάση την ισχύουσα νομοθεσία λήγει το 2015, που υποτίθεται πως θα ήταν το τελευταίο έτος επιβολής της. Ομως η έκθεση της Κομισιόν αποκαλύπτει συμφωνία με το υπουργείο Οικονομικών για την επέκταση της εφαρμογής της επιπλέον για ένα έτος, προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό που προβλέπεται για τη συγκεκριμένη διετία, χωρίς να αποκλείεται η επέκταση μέχρι και το 2017, οπότε και θα λήγει το νέο μνημόνιο 2014-17.
5. Οι «στοχευμένες» περικοπές τρεχουσών κρατικών δαπανών.
6. Η «αναδιάρθρωση» του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με στόχο προφανώς την περικοπή του ύψους του, γεγονός που θα εμποδίσει την επάνοδο της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.
7. Η μεταρρύθμιση του συστήματος των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης με στόχο τη μείωσή τους κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτή θα εφαρμοστεί σταδιακά την 1η Ιανουαρίου, το 2014, το 2015 και το 2016, και θα είναι ουδέτερη από άποψη εσόδων και τη διατήρηση της αναλογιστικής ισορροπίας των διαφόρων ταμείων. Η συγκεκριμένη παρέμβαση αποτελεί διαρθρωτικό ορόσημο, που οφείλει να υλοποιηθεί το Νοέμβριο του 2013, ανέφερε η έκθεση της Κομισιόν.
8. Η αλλαγή των φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις. Τα κίνητρα θα πρέπει να ενοποιηθούν σε ένα νέο κώδικα φόρου εισοδήματος έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Οι μεταρρυθμίσεις που θα αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα φορολογικά κίνητρα αρχής γενομένης με τον προϋπολογισμό 2014 για την ενίσχυση της διαφάνειας και τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των απωλειών εσόδων.
9. Για τις αποκρατικοποιήσεις η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να ανακοινώσει επίσημα την αναδιάρθρωση της ΕΛΒΟ, των ΕΑΣ και της ΛΑΡΚΟ έως το Δεκέμβριο του 2013 (ζήτημα για το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται διαφορά με την τρόικα) να διευθετήσει τις καθυστερούμενες πληρωμές προς την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ και να μεταφέρει επιπλέον 250 ακίνητα στο ΤΑΙΠΕΔ.
10. Η πλήρης απελευθέρωση των νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων. Οσα έχουν απομείνει «κλειστά», θα ανοίξουν μέχρι το Δεκέμβριο του 2013, μεταξύ αυτών γεωτεχνικοί, εκτιμητές, ηλεκτρολόγοι και μηχανικοί για ορισμένες δραστηριότητες.
Επιβολή στοχευμένων μέτρων
Εκτός των δεσμεύσεων του μνημονίου και τα μέτρα που προβλέπονται σε αυτό η τρόικα διαμήνυσε στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα μέτρα, μεταξύ των οποίων εντάσσονται:
* Η μείωση των αποδοχών των υπαλλήλων της Βουλής, των ΔΕΚΟ, ορισμένων υπουργείων, οργανισμών γενικής κυβέρνησης, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, που έχουν ξεφύγει από το ενιαίο μισθολόγιο. Παρά την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου, αποκαλύπτονται τεράστιες διαφορές αποδοχών μεταξύ υπαλλήλων ίδιας κατηγορίας και ίδιων προσόντων και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας έχει εξαγγείλει παρεμβάσεις.
* Η επάνοδος του ΦΠΑ στην εστίαση στο 23% από το 13%, από την 1η Ιανουαρίου 2014, εφόσον τα στοιχεία είσπραξης από το ΦΠΑ του Οκτωβρίου είναι αποθαρρυντικά. Τον Οκτώβριο καταβλήθηκε ο ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις με βιβλία Β κατηγορίας, για το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, που περιλαμβάνει ένα δίμηνο μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση. Δεδομένου πως η μείωση εφαρμόστηκε, προκειμένου να αυξηθεί ο τζίρος και οι εισπράξεις του Δημοσίου να μην υποστούν μείωση, τα στοιχεία του Οκτωβρίου για την απόδοση του μέτρου είναι ιδιαίτερα κρίσιμα.
* Η αύξηση των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών.
* Η αλλαγή του συστήματος υπολογισμού των τελών κυκλοφορίας, με τρόπο που θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα. Η αλλαγή θα αφορά τα τέλη του έτους 2015.
* Η επιβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα αναψυκτικά και στο εμφιαλωμένο νερό, που έχει ζητηθεί ήδη από το 2011, αλλά αναβάλλεται η εφαρμογή του.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
