Σε κομβικό σημείο φτάνει το θέμα της αξιοποίησης κοινοτικών πόρων ύψους 25 δισ. ευρώ (6,5 δισ. μέσω του ΕΣΠΑ και 18,5 δισ. ευρώ μέσω του προγράμματος της περιόδου 2014-2020), αφού μέχρι και το τέλος του χρόνου η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ και παράλληλα να στείλει στις Βρυξέλλες τα ολοκληρωμένα προγράμματα της επόμενης προγραμματικής περιόδου.
Απορρόφηση 6,5 δισ.
Σε ό,τι αφορά το τρέχον κοινοτικό πλαίσιο στήριξης, τα χρονικά περιθώρια αλλαγών για την απορρόφηση των περίπου 6,5 δισ. ευρώ από κοινοτικούς πόρους που απομένουν (περίπου 10 δισ. σε όρους δημόσιας δαπάνης) μειώνονται υπερβολικά, με δεδομένο πως ό,τι ενταχθεί τώρα θα πρέπει να είναι «ώριμο» και να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2015.
Τα περιθώρια για μεταβολές είναι πρακτικά ανύπαρκτα και από το γεγονός ότι πλέον η συμβασιοποίηση των προγραμμάτων έχει φτάσει το 102,3%, ενώ ήδη οι διαχειριστικές αρχές έχουν προχωρήσει σε υπερδέσμευση των διαθέσιμων πόρων σε ποσοστό περίπου 20% του αρχικά διαθέσιμου προϋπολογισμού.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα, από τα 181 έργα προτεραιότητας τα 97, συνολικού προϋπολογισμού 3,7 δισ. ευρώ, παρουσιάζουν πρόβλημα.
Τα 83 από αυτά, προϋπολογισμού 3 δισ. ευρώ, υλοποιούνται εκτός χρονοδιαγράμματος και 17 από αυτά, προϋπολογισμού 711 εκατ. ευρώ, δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν ποτέ. Με δεδομένο ότι τα χρήματα από τα έργα που είναι πια «καταδικασμένα» δεν μπορούν να ανακατανεμηθούν σε άλλα προγράμματα, μοιραία θα γίνουν «γέφυρες» από το ΕΣΠΑ στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) της περιόδου 2014-2020.
Το πιο κρίσιμο ίσως από το κεφάλαιο των έργων προτεραιότητας είναι αυτό που αφορά την επανεκκίνηση των τεσσάρων αυτοκινητόδρομων. Μέχρι και τα μέσα του μήνα αναμένεται να υπάρχει οριστική απάντηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τις αναθεωρημένες συμβάσεις.
Ενα ακόμη κρίσιμο σημείο είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει δημιουργήσει από το 2012 το υπουργείο Ανάπτυξης και τα οποία έχουν εγκλωβίσει κοινοτικούς πόρους 2 δισ. ευρώ.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Σε αυτά περιλαμβάνονται τα προγράμματα του ΕΤΕΑΝ, το JEREMIE, το JESSICA και το νέο ταμείο εγγυοδοσίας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με τη συμμετοχή της ΕΤΕπ, τα οποία παρουσιάζουν πρόοδο σαφώς μικρότερη της αναμενόμενης, αφού ακόμη και με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης έχουν οδηγήσει σε χορηγήσεις 570 εκατ. ευρώ από ένα σύνολο διαθέσιμων χορηγήσεων 3,1 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης και της μόχλευσης κεφαλαίου μέσω των εμπορικών τραπεζών.
Είναι σαφές ότι η αργή εξέλιξη οφείλεται στις καθυστερήσεις της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Τα κοινοτικά κονδύλια που διατίθενται μέσα από τα εργαλεία αυτά βοήθησαν στην απορρόφηση, αφού εγγράφονται στο σύνολό τους ως απορρόφηση του ΕΣΠΑ, με τη μετακίνησή τους στο διαθέσιμο κεφάλαιο των παραπάνω ταμείων. Αν όμως δεν αναλωθούν μέσα σε τρία χρόνια (μέχρι και το 2015), θα χαθούν.
Η ολοκλήρωση του ΕΣΠΑ θα γίνεται υπό το άγρυπνο βλέμμα της Επιτροπής Περιφερειακής Πολιτικής, με δεδομένο ότι και τα έργα του ΕΣΠΑ, αλλά και αυτά που θα ενταχθούν τα δύο πρώτα χρόνια της επόμενης προγραμματικής περιόδου θα υλοποιούνται με κοινοτική συγχρηματοδότηση στο 95%.
Συναντήσεις
Στην κατεύθυνση αυτή ο επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής Γιοχάνες Χαν θα βρεθεί ξανά στην Ελλάδα την επόμενη εβδομάδα. Ο Αυστριακός επίτροπος πρόκειται να επισκεφθεί τις Περιφέρειες Ιονίων Νήσων και Ηπείρου, την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη.
Εκτός από τις συναντήσεις τις οποίες θα έχει ο κ. Χαν με τους περιφερειάρχες Ιονίων Νήσων Σπυρίδωνα Σπύρου και Ηπείρου Αλέξανδρο Καχριμάνη, θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί αναπτυξιακά έργα που συγχρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Συνοχής και στις δύο περιοχές.
Μέχρι το Δεκέμβριο ο σχεδιασμός για 2014 -2020
Το υπουργείο Ανάπτυξης θα πρέπει να ολοκληρώσει και σε επίπεδο προγραμμάτων το σχεδιασμό για την επόμενη περίοδο προκειμένου μέσα στο Δεκέμβριο να ξεκινήσει και η διαπραγμάτευση με την Κομισιόν για την οριστικοποίηση της επόμενης περιόδου.
Σαφές είναι ότι το επόμενο κοινοτικό πακέτο θα έχει μεγάλες διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα.
Η πιο βασική απ’ αυτές είναι ότι το κομμάτι της πίτας για τις υποδομές μειώνεται σημαντικά από τα 6 δισ., όπου αναμένεται να φτάσει μέσω του ΕΣΠΑ, στα 3 δισ. ευρώ.
Ο μεγάλος όγκος των πόρων θα κατευθυνθεί στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην καινοτομία και στο περιβάλλον.
Τους τομείς δηλαδή όπου χωλαίνει λόγω της κρίσης αλλά και της κατεστημένης γραφειοκρατίας το ΕΣΠΑ.
Τα έργα - «γέφυρες»
Η ελληνική πλευρά θα πρέπει επίσης να προετοιμάσει με ιδιαίτερη επιμέλεια τα έργα-«γέφυρες», ο προϋπολογισμός των οποίων αναμένεται να ξεπεράσει τα 6 δισ. ευρώ, αφού -εκτός των άλλων- κατά τη νέα προγραμματική περίοδο επιβάλλεται και έλεγχος των δαπανών με όρους μνημονίου.
Πρόκειται για την επιβολή «εκ των υστέρων» όρων, που θα ενισχύσει την επικέντρωση στις επιδόσεις και την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Θα βασίζεται στην επίτευξη των ορόσημων που συνδέονται με τους ποσοτικούς στόχους για τις εκροές και τα αποτελέσματα σε σχέση με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για τα προγράμματα στη σύμβαση εταιρικής σχέσης.
Το 5% του προϋπολογισμού των σχετικών κονδυλίων θα φυλαχθεί και θα διατεθεί κατά την ενδιάμεση εξέταση της επίδοσης στα κράτη-μέλη τα προγράμματα των οποίων θα έχουν επιτύχει τα ορόσημά τους.
Εκτός από το αποθεματικό επίδοσης, η μη επίτευξη των ορόσημων μπορεί να επισύρει την αναστολή εκταμίευσης των κεφαλαίων και η σοβαρή υστέρηση ως προς την επίτευξη των στόχων ενός προγράμματος ενδέχεται να προκαλέσει ακύρωση των κεφαλαίων που αποδίδονται από τα κοινοτικά διαρθρωτικά ταμεία.
Στο μεταξύ, στις 11 Νοεμβρίου αναμένεται να βρεθεί στην Αθήνα και ο πρόεδρος της ΕΤΕπ Βέρνερ Χόγερ, με στόχο να υπογράψει και νέες συμφωνίες για την τόνωση της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω των ελληνικών τραπεζών, αλλά και τη συγχρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής.
Ο κ. Χόγερ, που θα συνοδεύεται από τους αντιπροέδρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Ντάριο Σκαναπιέκο και Μιχάι Τανασέσκου, θα έχει συνεργασίες με τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και τον υπουργό Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη.
Παροχή ρευστότητας μέσω ΕΤΕπ το 2014
Ο ενεργός ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην παροχή ρευστότητας προς την πραγματική οικονομία θα συνεχιστεί το 2014 µε εκταμιεύσεις και συμβάσεις που θα ανέλθουν σε περίπου 1 δισ. ευρώ για έργα υποδομών και δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα µε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του υπουργείου Ανάπτυξης:
- Το Ταμείο Εγγυοδοσίας για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις παράσχει εγγυήσεις για δάνεια της ΕΤΕπ προς μμε µέσω ελληνικών τραπεζών συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ.
- Παρέχεται πρόγραμμα εγγυήσεων εξωτερικού εμπορίου της ΕΤΕπ. Το ποσό των εγγυήσεων ανέρχεται σε 500 εκατ. ευρώ, το οποίο ανακυκλούμενο αναμένεται να φτάσει το 1,5 δισ. ευρώ ετησίως.
- Εχουν υπογραφεί σύμβαση για δάνειο 200 εκατ. ευρώ προς την εταιρεία Αττικό Μετρό Α.Ε. για το Μετρό της Αθήνας και σύμβαση για δάνειο 25 εκατ. ευρώ προς τη ΔΕΣΦΑ Α.Ε. (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου).
- Παρέχονται 440 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος δανειοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
- Μετά την έναρξη των έργων των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων, αναμένεται η εκταμίευση 650 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕπ για τη χρηματοδότησή τους. Με τα χρήματα αυτά θα καλυφθεί στο μεγαλύτερο μέρος της η ποινική ρήτρα στην οποία υποχρεώθηκε το ελληνικό Δημόσιο λόγω της καθυστέρησης των έργων.
ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ< - [email protected]
